Filodendron - z greckiego ‘phileo’ to lubić, kochać, a ‘dendron’- to drzewo.
Z greckiego ‘phileo’ to lubić, kochać, a ‘dendron’- to drzewo.
Filodendrony (Philodendron) należą do rodziny Obrazkowatych (Araceae) liczącej ponad 3000 gatunków. Do dziś rozpoznano ponad 270 gatunków.
Pochodzą głównie z Ameryki Środkowej i Południowej. Rosną w lasach tropikalnych, a także w klimacie umiarkowanym. W naturze są epifitami - korzeniami powietrznymi oplatają drzewo, na którym rosną. Występują w różnych formach - jako rośliny krzewiaste, pnącza, bezłodygowe i zielne. Wiele z nich osiąga olbrzymie rozmiary. W uprawie doniczkowej znajduje się także wiele gatunków i odmian, które wstępnie możemy podzielić na wzniesione, płożące się i pnące.
Filodendrony mają wiecznie zielone, bądź przebarwione liście o różnym kształcie i wielkości, zależnie od gatunku. Osadzone są na sztywnych lub wiotkich pędach o różnej długości.
Kwiatostan filodendronów w naturze jest bardzo charakterystyczny, stanowi go kolba z otaczającą ją pochwą. Jednak w domu kwitną bardzo rzadko.
Większość gatunków wymaga stanowiska dobrze oświetlonego, ze światłem rozproszonym. Tolerują półcień, ale jeśli mają zbyt mało światła, to wyciągają się i tworzą drobne, jaśniejsze liście.
Filodendrony są roślinami wrażliwymi na chłód. Minimalna temperatura przez cały rok dla większości gatunków to 15°C, a optymalna to 18-22ºC. W wyższych temperaturach wymagają większej wilgotności powietrza. Warto ustawić doniczki w osłonce z wilgotnym torfem. Liście przynajmniej raz na tydzień zraszamy letnią wodą i przecieramy szmatką, usuwając przy okazji kurz. Raz na dwa miesiące można stosować nabłyszczacz. Zamierające, uszkodzone lub nieładne liście należy usuwać.
Lubią towarzystwo innych roślin o ozdobnych liściach i wytwarzany przez nie wilgotny mikroklimat. Tolerują dym tytoniowy, wyziewy gazowe i spaliny. Nie przeszkadza im przeciąg.
Podłoże (najlepsza jest ziemia torfowa zmieszana z kompostem i piaskiem w proporcji 2:1:1) powinno mieć odczyn kwaśny (pH 4,5-5,5) i być wilgotne, dlatego podlewamy rośliny obficie, nawet co drugi dzień, zwłaszcza, jeśli są duże. Dokarmiamy je nawozem dla roślin o ozdobnych liściach - latem raz na 1-2 tygodnie, zimą raz w miesiącu.
Filodendrony mniejsze przesadzamy wiosną, co 1-2 lata, gdy doniczka jest za mała. Duże rośliny sadzimy do doniczek o średnicy 18 cm i wymieniamy, co roku, tylko górną warstwę ziemi.
Filodendrony rozmnażamy wiosną i na początku lata, zanim rozpoczną okres wzrostu.
Rośliny pnące można rozmnożyć przez sadzonki wierzchołkowe (odcinając kawałek pędu z minimum 3 wykształconymi liśćmi i wierzchołkiem wzrostu) lub sadzonki pędowe (tniemy pędy między węzłami przynajmniej z parą liści. Ukorzeniamy w mieszaninie torfu z piaskiem (piasku może być więcej niż torfu) lub w wodzie z dodatkiem węgla drzewnego - należy ją co tydzień wymieniać i można do niej dolać parę kropel odżywki do roślin o ozdobnych liściach lub specjalną odżywkę do hodowli hydroponicznej. Stawiamy w ciepłym, jasnym miejscu. W przypadku filodendronów o sztywnych pędach i dużych liściach rozmnażamy je przez podział - oddzielenie młodych roślin od rośliny matecznej lub przez odkłady powietrzne.
Filodendrony chorują rzadko, przeważnie, gdy źle je pielęgnujemy:
· Liście zwisają, a roślina wygląda na zdrową - zbyt sucho - do miski nalać zmiękczonej wody, wstawić do niej doniczkę z rośliną. Gdy ziemia nasiąknie, odstawić, aby wyciekł nadmiar wody.
· Dolne liście żółkną i opadają - zalanie rośliny - przesuszamy podłoże i podlewamy rzadziej lub mniej obficie, zwłaszcza zimą - wilgotne środowisko sprzyja mnożeniu się grzybów, atakujących roślinę od korzeni.
· Roślina przestaje rosnąć a liście matowieją - za zimno - przestawiamy roślinę w cieplejsze miejsce.
· Brunatne plamy na liściach lub na ich czubkach - poparzenie liści - przestawiamy roślinę w lekko zacienione miejsce, z dala od żarówek itp. lub zbyt suche powietrze - zwiększamy wilgotność i zraszamy liście (wycieramy je do sucha i nie stawiamy rośliny w pełnym słońcu).
· Roślina ma nietypowo długie ogonki liściowe, a liście stają się słabo wybarwione, małe i cienkie - za mało światła - przestawiamy roślinę bliżej okna, ale nie bezpośrednio w słońcu.
· Liście blade, brak przyrostów - ziemia wyjałowiona - należy przesadzić roślinę lub regularnie dokarmiać nawozem dla roślin o ozdobnych liściach.
· Liście poskręcane, zasychają - poparzenie liści - przestawiamy roślinę w lekko zacienione miejsce. Uszkodzone liście usuwamy. Po paru tygodniach roślina zacznie wypuszczać nowe liście.
· Roślina ogołaca się od dołu z liści - przesadzić do szerszej doniczki i podsadzić filodendrona innymi roślinami pnącymi, mniejszymi od starego filodendrona, o takich samych wymaganiach (np. innym, młodym filodendronem, syngonium lub scindapsusem), albo rozmnożyć roślinę.
· Liście żółkną i brązowieją, a filodendron przestaje rosnąć - przenawożenie albo brak nawozów - w przypadku przenawożenia należy roślinę przesadzić do nowej ziemi i przynajmniej przez 3 miesiące nie nawozić.
· Brązowe plamy na liściach, nie tylko na ich szczytach - grzybiczna plamistość liści - roślinę 2- 3 razy opryskujemy preparatem grzybobójczym (używać należy tylko jednego typu preparatu, nie mieszać).
· Na podstawce zostają drobno oddzielone "kupki" ziemi - dżdżownice - mogą uszkadzać korzenie. Doniczkę z rośliną trzeba wstawić do miski z ciepłą wodą - dżdżownice wyjdą przez otwory w doniczce.
· Mechaniczne uszkodzenie łodygi - zagoi się samo, o ile łodyga nie jest złamana. Gdy nie jest to liść wierzchołkowy, można go odciąć, zostawiając 5 cm dł. kawałek łodygi liściowej.
· Mechaniczne uszkodzenie korzeni - uszkodzone podczas przesadzania, obcinamy ostrym nożem nieco powyżej miejsca złamania, posypujemy sproszkowanym węglem drzewnym, ewentualnie spryskujemy preparatem przeciwgrzybowym, następnie normalnie sadzimy.
· Korzenie gniją - zalanie ziemi -obcinamy korzenie do zdrowego miejsca i postępujemy jak wyżej.
W uprawie doniczkowej spotykamy różne gatunki filodendronów i ich odmiany:
· Philodendron Bipennifolium - Filodendron dwuskrzydłolistny - pnącze o korzeniach powietrznych, zielonych liściach naprzemianległych, klapowane lub przypominające skrzypce. Osiąga do 150 cm, a u starszych roślin w kątach liści można spotkać kwiatostany. · Philodendron Bipinnatifidum/ Ph. Selloum - Filodendron
podwójnie pierzasty - pochodzi z Brazylii, charakteryzuje się powolnym wzrostem i charakterystycznymi głębokimi wcięciami w liściach. Może dorastać do 100 cm wysokości.
· Philodendron Callinofolium - o zwartym pokroju, wysmukłych, jaskrawozielonych liściach i łodygach wzniesionych, podobnych do draceny.
· Philodendron Elegants / Ph. Angustisectum - Filodendron wytworny - liście duże, mocno powcinane, o długości do 40 cm. Liście osadzone na bardzo długich, sztywnych ogonkach. Może dorastać do 1,5 m wysokości.
· Philodendron Erubescens - Filodendron czerwieniejący - pochodzi z Kolumbii. Pędy grubości 2-3 cm. Liście są skórzaste, błyszczące, owalnosercowate z wcięciami, osiągają nawet do 40 cm długości. Młode liście i pędy są czerwono zabarwione. Dość ekspansywny, więc można go przycinać, a po kilku latach może nawet zakwitnąć bardzo dekoracyjnym kwiatostanem o białokremowej kolbie, otoczonej czerwoną pochwą. Jego wysokość może dochodzić nawet do 1,5 metra
Odmiany:
- "Burgundy" - liście czerwone.
- "Emerald Queen" - odmiana całkowicie zielona.
- "Goldilocks" - liście zabarwione są na żółto.
- "Pink Princes" - liście czerwone, z nieregularnymi różowymi plamami.
- "Red Emerald" - odmiana o czerwonych pędach i łuskach okrywających liście.
· Philodendron Melanochrysum - Filodendron ciemnozłoty - liście bardzo wydłużone, oliwkowozielone, z wyraźnymi białymi nerwami, osiągający 30-60 cm. Podobny jest do filodendrona pnącego.
· Philodendron Pedatum/ Ph. Lacinatum - Filodendron postrzępiony - o okrągłych pędach i trójkątnych liściach z bocznymi wcięciami, dorastający do 30-80 cm wysokości.
· Philodendron Pertusum - Filodendron dziurawy, znany bardziej pod nazwą Monstera dziurawa (Monstera deliciosa) - okazała roślina o grubych pędach oraz dużych, dłoniastych liściach z otworami w blaszkach liściowych i licznymi korzeniami powietrznymi. Dorasta do kilku metrów wysokości.
· Philodendron Sagittifolium - Filodendron strzałkolistny
· Philodendron Scandens/ Ph. Oxyacordium - Filodendron sercolistny (pnący) - najpopularniejszy z filodendronów, pochodzący z Puerto Rico i Kuby. Pędy cienkie, szybko rosnące i niezbyt silnie rozgałęziające się. Liście ciemnozielone, sercowate, o długości około 15 cm. Młode części rośliny są różowawe. Nadaje do uprawy w wiszących doniczkach, pędy osiągają nawet kilka metrów długości.
· Phillodendron surinamense - Filodendron surinamski
· Phillodendron verrucosum - Filodendron brodawkowaty
Filodendrony - mieszańce:
· „Black Prince” - liście bardzo ciemnozielone z odcieniem czerni, owalnosercowate, o długości 30-40cm
· "Imperial Green" - liście zielone. Rośliny dość wolno rosną.
· "Imperial Red" - liście zielonopurpurowe. Rośliny dość wolno rosną.
