Historia biustonoszy

Prototypy dzisiejszych biustonoszy pojawiały sie także w Starożytnej Grecji. Znane z zamiłowania do aktywności fizycznej greckie kobiety nosiły w czasie uprawiania sportu przytrzymujące biust opaski. Były to pasy materiału, którymi obwiązywały piersi. Te pierwsze "biustonosze" nazywały się "epodesmos" lub "mastodeton" i choć spłaszczały biust, to dobrze spełniały swoją rolę.

Przykłady, jakie znajdujemy w źródłach historycznych świadczą o tym, że kobiety od tysiącleci potrzebowały wsparcia dla biustu, szczególnie przy pracy czy sporcie. Zawsze chciały także podkreślać – lub ukrywać, zależnie od obowiązującej mody i obyczajowości - atuty swojego ciała. Starały się więc jak mogły zapewnić sobie odpowiednie do tego narzędzia – ich rozwiązania, uznawane dziś za zupełnie niefunkcjonalne i prymitywne, miały za zadanie nie tylko podtrzymywać piersi, ale także je podkreślać i eksponować.

Jak wszystkie wynalazki, tak i pierwsze biustonosze pojawiały się w różnych miejscach na świecie niemal jednocześnie. Na przykład w historii Chin pojawia się wiele informacji o bandażowaniu piersi. Był to jeden z uznanych w naszym świecie za okrutne zwyczajów, które miały na celu zatrzymanie wzrostu piersi – tylko płaskie uważane były za atrakcyjne. W latach 1368 – 1644, za czasów Dynastii Ming widać wyraźny wzrost popularności stanika, nazywał się od "Dudou". Była to chusta wiązana wokół szyi i na plecach.

Jednak dopiero gorset był prawdziwym prekursorem współczesnego biustonosza. Znaną kobietą, kojarzoną z pierwszym gorsetem, była królowa Francji Katarzyna Medycejska, choć gorsety pojawiły już około stu lat wcześniej i nosiły je kobiety z wyższych sfer.

Podobnie, jak wcześniej bardziej prymitywne chusty i pasy, gorsety miały podtrzymywać piersi, ale zgodnie z ówcześnie panującą modą miały je także spłaszczać i ukrywać. W niedługim czasie jednak kanon się zmienił i odtąd gorset miał biust podkreślać i eksponować. Ta część damskiej garderoby święciła triumfy przez kolejne 300 lat, przysparzając kobietom wielu cierpień i pochłaniając wiele ofiar.

Następny przełom w historii stanika to dopiero wiek XIX, kiedy następował odwrót od gorsetów i coraz częściej podejmowano prace nad konstrukcją biustonosza, aby w końcu powstało coś, co miało formę najbardziej zbliżoną do biustonoszy noszonych obecnie. Odejście od gorsetów było jednakże drogą długą i bolesną. Do rezygnacji z nich najbardziej przyczynili się lekarze i feministki.

Gorsety były bardzo niewygodne, zaciśnięte mocno wokół stanu miażdżyły i zniekształcały żebra, powodowały ucisk i przemieszczenia narządów wewnętrznych, trudności z oddychaniem i omdlenia oraz wiele innych przykrych i niebezpiecznych dla zdrowia dolegliwości. Nie bez znaczenia był też wzrost aktywności kobiet, które zaczęły korzystać ze sportu i rekreacji, któremu noszenie tego narzędzia tortur wybitnie nie sprzyjało, całkowicie niemal krępując ruchy.

Pierwszy odpowiednik biustonosza został opatentowany w 1859 roku, a jego wynalazcą był Henry Lesher z Nowego Jorku. Stało się tak mimo iż już wcześniej, w roku 1887 w Anglii wynaleziono i opatentowano tak zwany "polepszacz biustu", zbudowany z drutu, na który naciągnięto jedwab. Można go było zakupić w sprzedaży wysyłkowej prowadzonej przez firmę Stokes Thomson & Co w Filadlfii za 75 centów. Wynalazek ten był jednak mało komfortowy i nie zdobył popularności.

W roku 1889 do sprzedaży wszedł stanik opracowany przez Herminie Cadolle. Składał się dwóch części – pasa gorsetowego i osobnego stanika, który po raz pierwszy wyposażono w ramiączka. Ten zestaw, zwany "le bien-être" unosił biust, wyszczuplał talię, a jednocześnie nie uciskał przepony. Wśród pierwszych noszących ten model kobiet była Mata Hari. Firma Cadolle istnieje do dzisiaj. Mniej więcej w tym samym czasie, bo w 1891, austriacki przemysłowiec Hugo Schindeer zdublował angielski wynalazek i 4 września opatentował swój stanik.

W roku 1893 Marie Tucek opatentowała model stanika, który miał oddzielne kieszonki w miejscu współczesnych miseczek, był wyposażony w ramiączka i zapinany na haczyk. Pierwszym stanikiem, który stał się wzorem tych dzisiejszych, był biustonosz zaprojektowany w 1943 dla Jane Russell do filmu „The Outlaw” przez Howarda Hughes'a – pilota, konstruktora samolotów i producenta filmowego.

Słowo "biustonosz" pojawiło się w magazynie "Vogue", a kilka lat później weszło do Oksfordzkiego Słownika Języka Angielskiego. Początkowo w USA i Anglii nosił nazwę "brassiere", skróconą później do krótkiego, używanego do dziś "bra". Jedna z polskich określeń tej części bielizny, słowo "stanik" wzięło swoją nazwę od stanu, czyli części tułowia znajdującej się pod biustem. Tu nasuwa się skojarzenie, że od początku było wiadomo, że piersi podtrzymuje to, co znajduje się pod biustem.

Początkowo stanik był alternatywą dla gorsetu. Wraz ze wzrostem ilości opatentowanych modeli i sprzedaży zaczął podbijać świat. Jednak wizerunek kobiet w stanikach, a nie w gorsetach zaistniał na dobre w latach powojennych XX wieku. Biust "malał" i "rósł" zależnie od mód, ale biustonosz niezmiennie miał za zadanie podtrzymywać piersi wszystkich kobiet.

Przytoczone tu przykłady pierwszych staników nie są oczywiście wszystkimi, które pojawiły się w historii biustonosza. Nie wszystkie były udane i zdobyły popularność. Część z nich zniknęła ze względu na niewygodę noszenia, część projektów pewnie nigdy nie ujrzała światła dziennego, inne zaś – te bardziej udane i ulepszane, możemy dziś oglądać na wieszakach w salonach z bielizną.

Jedno jest pewne – to właśnie biustonosz jest dla ubrań tym, co szkielet dla ciała. Mimo zmieniających się nieustannie trendów w modzie, biustonosz wciąż jest z nami, niezmiennie zapewniając podtrzymanie naszym biustom i modelowanie naszej sylwetce.