Nastoletni alkoholicy

Dane statystyczne są alarmujące. Problemy związane z uzależnieniem od alkoholu mają coraz młodsi. Dawniej alkoholizm dotykał ich wyłącznie pośrednio – cierpiały, ponieważ ktoś z ich otoczenia nadużywał napojów wyskokowych. Teraz jest inaczej – dzieci zaczynają pić. Do tego wiek alkoholowej inicjacji wciąż się obniża.

Z raportu "Młodzież a alkohol" wynika, że obecnie wśród chłopców szkół średnich zaledwie niecałe 10 procent to abstynenci (jeszcze kilka lat temu abstynentów było dwa razy tyle). Natomiast wiek inicjacji alkoholowej dla większości z nich obniżył się do 13-tego roku życia. Sytuacja wśród dziewcząt jest niewiele lepsza.

Niestety, pijący dzieci i młodzież łatwiej popadają w alkoholizm niż dorośli.
Uzależnienie następuje tym łatwiej im młodszy jest pijący. Dorosły osiąga uzależnienie w okresie 5 do 10 lat, nastolatek może osiągnąć ten sam stan w czasie od 6 miesięcy do 3 lat.

Dlaczego piją? Picie alkoholu przez nieletnich kojarzy się często z patologiami rodzinnymi. Dziecko za wzór ma wiecznie pijącego, zadowolonego z siebie i życia ojca oraz trzeźwą, sfrustrowaną, zatroskaną i zastraszaną matkę. Tymczasem, coraz więcej młodocianych alkoholików pochodzi z tzw. dobrych domów. Są to często dzieci rodziców dobrze wykształconych i sytuowanych.

Teoretycznie dzieci alkoholików są bardziej "zagrożone" alkoholizmem od tych, które wychowały się w rodzinie abstynentów. To jednak nie oznacza, że jeśli matka czy ojciec pije, to dziecko na pewno pójdzie w ich ślady. Działa to też w drugą stronę – fakt, że rodzice nie nadużywają alkoholu nie uchroni dziecka przed alkoholizmem. Bywa, że zaczyna pić, ponieważ rozpaczliwie szuka akceptacji otoczenia. Ten kto nie pije, jest drętwy, nie umie się bawić. Natomiast osoba, która „za kołnierz nie wylewa” jest "spoko". Zdarza się również, że inicjacja alkoholowa symbolizuje przejście na wyższy poziom, np. do starszego, bardziej doświadczonego towarzystwa.

Nieumiejętność wyrażania emocji połączona z tendencją do zamykania się w sobie, skłonność do ryzykownych zachowań, słabe wyniki w szkole, mogą sprawić, że dziecko sięgnie po alkohol. W takich przypadkach dużą rolę odgrywa wychowanie. Jeśli od wczesnego dzieciństwa rodzice nie mieli żadnego wpływu na postępowanie dziecka, lub przeciwnie, byli zbyt surowi – to fakt ten wpłynął na dalsze życie ich potomka. Wszelkie traumatyczne przeżycia, takie jak molestowanie, rozwód rodziców, poważny wypadek, śmierć kogoś bliskiego – to wszystko może sprawić, że dziecko sięgnie po pierwszy kieliszek.

Dzieciaki zwykle znakomicie się maskują. Gdy wracają pijane do domu, starają się zachować odpowiedni dystans, by rodzice nie poczuli alkoholowych wyziewów. Zaopatrzone w gumy owocowe i dezodorant, do perfekcji opanowują umiejętność udawania trzeźwych. Jedną rękę przytrzymując się framugi drzwi, stoją prosto i nie kiwają się na boki, nawet gdy mają kłopoty z zachowaniem równowagi.

Mówią mało, najczęściej odpowiadając tylko „tak” lub „nie”, na zadawane przez rodziców pytania. Od czasu do czasu rzucą jakąś monosylabę, ale starają się nie wdawać w żadne dyskusje, tłumacząc to zmęczeniem. Rodzice, nawet jeśli podejrzewają, że dziecko coś piło, machają na to ręką, tłumacząc sobie, że od jednego piwa świat się nie zawali. A dziecko właśnie przed chwilą mogło wypić z towarzystwem butelkę wódki. Bywa, że wiemy o ty, że nasze dzieci piją, ale często nie dostrzegamy skali problemu. Zbyt zajęci pracą lub zmęczeni nocnym czekaniem na dziecko, gdy już się pojawia w domu po imprezie, machamy ręką na jego dziwne zachowanie, tłumacząc sobie, że najważniejsze, że wróciło całe i zdrowe. Nie chcemy by myślało, że nie mamy do niego zaufania i szybko zapominamy o całej sprawie.

Alkohol zwykle na początku nie smakuje, ale sama świadomość robienia czegoś odważnego i niedozwolonego jest tak pociągająca, że trudno jej się oprzeć. Zakazany owoc smakuje najlepiej. A konsekwencje mogą być straszne. Według ekspertów ds. leczenia uzależnień, dzieci, które nadużywają alkoholu są dużo bardziej narażone od niepijących rówieśników na kontakty z narkotykami, wypadki, łącznie ze spowodowaniem czyjejś śmierci czy popełnieniem samobójstwa.

Młodzi alkoholicy obu płci mogą też paść ofiarą przemocy lub gwałtu, a prawdopodobieństwo uprawiania seksu bez zabezpieczenia czy zajścia w niechcianą ciążę jest niepokojąco wysokie. Brzmi jak horror, ale skoro na nas, dorosłych, alkohol oddziałuje niekiedy tak mocno, że nie kontrolujemy własnego zachowania, to co z przypadkami "nieukształtowanych" jeszcze jednostek?

Według statystyk w 2003 roku średni wiek inicjacji alkoholowej wynosił 13 lat, podczas gdy w 1965 roku zdarzało się to 3,5 roku później, czyli zaledwie pół roku przed osiągnięciem pełnoletności. Coraz częsciej zdarza się, że pierwszy kontakt z alkoholem mają już dzieci w szkole podstawowej.

Na potwierdzenie tej tezy można przytoczyć fakt, że na ostry dyżur z objawami ostrego zatrucia alkoholem trafiają nawet dzieci ośmioletnie. A co z tymi, które upijają się po cichu i do szpitala nikt ich nie zawozi?