Dieta w alergii pokarmowej

Alergia pokarmowa jest jedną z najczęściej występujących chorób alergicznych. Powoduje wiele męczących objawów, począwszy od zaburzeń pracy przewodu pokarmowego (biegunki, bóle brzucha), a na wysypkach i nawracającym swędzeniu skóry kończąc. Główną metodą leczenia, poza zażywaniem leków, jest stosowanie odpowiednio dobranej diety, eliminującej alergizujące produkty spożywcze.

Definicja mówi, że alergia pokarmowa to nieprawidłowa odpowiedź immunologiczna (odpornościowa) organizmu powodująca występowanie różnych objawów klinicznych. Objawy te zawsze przyjmują tą samą postać i występują po spożyciu tego pokarmu, na który dana osoba jest uczulona.

Diagnostyka alergii pokarmowej jest trudna. Po pierwsze należy wnikliwie przeanalizować stan choroby i sposób odżywiania. Istotne jest nie tylko zgromadzenie informacji o objawach klinicznych, ale również ustalenie, z jakimi alergenami najczęściej mamy kontakt.

Alergia pokarmowa najczęściej powoduje zmiany skórne w okolicach uszu, na policzkach, w zgięciach kolanowych i łokciowych, a także w okolicach nadgarstka. Ponadto objawia się zaburzeniami pracy przewodu pokarmowego – bólami brzucha, wymiotami, biegunkami, zaparciami. Dokładne rozpoznanie alergii jest możliwe za pomocą testów skórnych i testów krwi.

Alergia może być wywołana przez prawie każdy produkt spożywczy. Doświadczenia kliniczne wskazują, że najczęstszymi alergenami są: mleko krowie, jaja, soja, orzeszki ziemne i laskowe, ryby, skorupiaki, zboża (najczęściej pszenica).

Białka mleka krowiego są główną przyczyną uczuleń, częstszą niż wszystkie inne wymienione wyżej produkty razem wzięte. Warto zaznaczyć, że wykazują one duże podobieństwo do białek mleka innych zwierząt kopytnych (np. kozy, owcy). Dlatego też mleko tych ssaków może wywoływać takie same reakcje, jak mleko krowie. Ta sama zasada dotyczy też jaj, uczulają nie tylko kurze, ale również kaczek czy gęsi.

Orzeszki ziemne są jednym z najsilniejszych alergenów zdolnych nawet do wywołania zagrażających życiu reakcji anafilaktycznych.

Z ryb szczególnie uczula śledź, makrela, łosoś i łupacz (zwłaszcza wędzone). Przyczyną wystąpienia reakcji alergicznych może być nie tylko samo spożycie mięsa rybiego, ale również sam jego zapach (dostanie się alergenów do dróg oddechowych).

Uczulać mogą też owoce i warzywa. Najczęściej cytrusy i owoce drobnopestkowe (maliny, truskawki, owoce leśne) oraz seler, pietruszka i pomidor.

* Bezskuteczna dieta?*

Podstawą leczenia alergii pokarmowej jest zastosowanie odpowiedniej diety eliminacyjnej, wykluczającej z jadłospisu produkty spożywcze mogące wywoływać negatywne działanie. W zależności od natężenia objawów z diety eliminuje się albo jedną grupę produktów (najczęściej mleko i jego przetwory), albo więcej „podejrzanych” produktów (jaja, owoce cytrusowe, orzechy, ryby i skorupiaki).

Po zdiagnozowaniu czynnika uczulającego konieczne jest kontynuowanie diety eliminacyjnej. Z codziennego jadłospisu wyklucza się nie tylko konkretny alergen, ale również wszystkie, które mogą zawierać go w swoim składzie.

Mleko krowie:mleko we wszystkich formach: od krowy, świeże, pasteryzowane, UHT, smakowe, kwaszone, jogurty, kefiry, serwatka, maślanka, śmietana, śmietanka, bita śmietana, śmietanka w proszku, sery twarogowe, podpuszczkowe, pleśniowe, homogenizowane, topione, masło, mieszanki masła z margaryną, lody, budynie, musy, kremy, pieczywo cukiernicze, wyroby ciastkarskie. czekolada mleczna i inne z niej wyroby, cukierki mleczne, czasem pieczywo, omlety, naleśniki, pierogi, sosy. Zdarza się, że osoby uczulone na mleko mają również alergie na wołowinę.

Jaja: wszystkie potrawy z jaj, niektóre gatunki pieczywa, ciasta, torty, pieczywo cukiernicze, lody, makarony, pierogi, kopytka, uszka, knedle, kluski, placki ziemniaczane, naleśniki, budynie, musy, majonez, sosy, potrawy z mięsa mielonego, potrawy w panierce. Większość białek jaja kurzego wywołujących alergie znajduje się w jego białku.

Soja:mleko sojowe, tofu i miso, jogurty i śmietanki sojowe, desery sojowe, kotlety, parówki, pasztety, pasty sojowe, kiełki sojowe, mąka sojowa, pieczywo z ziarnem soi, makaron sojowy, olej sojowy, sos sojowy, lecytyna sojowa (może być w czekoladach, majonezach i margarynach), zupy i i sosy w proszkach, konserwy mięsne i drobiowe, wędzonki, kiełbasy.

Badania pokazują, że alergia na białka soi często pojawia się u dzieci uczulonych na białka mleka krowiego. Soję i jej przetwory bardzo często wykorzystuje się do produkcji żywności. Przyjmuje się, że wchodzi w skład 60% produktów spożywczych.

Orzechy: wszystkie orzeszki (ziemne, zwane arachidowymi i laskowe, ale także włoskie, brazylijskie, nerkowce, migdały), masło orzechowe, bakalie, czekolada i wyroby czekoladowe, chałwa, pieczywo cukiernicze, ciasta i torty, kremy do ciast tortów, lody, budynie, musy.

Ziarna zbóż (najczęściej pszenica): pieczywo, pieczywo chrupkie, pieczywo cukiernicze, ciasta i torty; chipsy, płatki zbożowe, musli, kasza manna, proszek do pieczenia, zupy i sosy w proszkach, warzywa zasmażane, z bułką tartą, omlety, pierogi, naleśniki, kluski, kopytka, placki, makarony, pizza, budynie, kisiele, opłatek, potrawy panierowane, bułka tarta, piwo.

Przygotowując posiłki musimy również pamiętać, że przyczyną alergii mogą też być stosowane w kuchni przyprawy. Do najczęściej uczulających należą: anyż, curry, czosnek, kolendra, oregano, papryka, pieprz zielony i krajeński oraz koper włoski.

U osób uczulonych na żywność ryzyko wystąpienia reakcji alergicznych może wzrastać, gdy w diecie często pojawiają się produkty wysokoprzetworzone (np. dania z proszku), jak również gotowe potrawy przygotowane przemysłowo (naleśniki, pierogi, pizza, wędliny).

* Bezskuteczna dieta?*

W unikaniu alergenów pokarmowych istotne znaczenie ma dokładne czytanie etykiet spożywanych produktów, jak również szczegółowe zapoznawanie się ze składem potraw podawanych w barach, restauracjach i innych zakładach żywienia zbiorowego.

Każda dieta eliminacyjna, zwłaszcza wykluczająca wiele artykułów spożywczych, może grozić wystąpieniem niedoborów pokarmowych. Należy więc zawsze stosować ją pod opieką lekarza i doświadczonego dietetyka. Dotyczy to zwłaszcza przypadków alergii na wiele produktów spożywczych.

Śniadanie
Kanapki z pieczonym indykiem:
chleb graham bezmleczny,
margaryna bezmleczna,
plasterki pieczonego filetu z piersi indyka,
liście sałaty, pomidor.

II śniadanie
Owsianka na wodzie z owocami:
płatki owsiane,
jabłko,
rodzynki.

Obiad
łosoś pieczony z koperkiem,
kasza gryczana,
marchewka i brokuł gotowany.

Podwieczorek
Kanapki z powidłami śliwkowymi:
chleb zwykły bezmleczny,
margaryna bezmleczna,
powidła śliwkowe.

Kolacja
Sałatka warzywna i kanapki ze schabem:
chleb graham bezmleczny,
margaryna bezmleczna,
plasterki pieczonego schabu,
sałatka: sałata, ogórek, papryka, olej rzepakowy.

(mkr/bb)

* Bezskuteczna dieta?*