Połowę dochodów oddaje córce. "Kupuję najtańsze produkty"

Marzena dostaje miesięcznie 3200 zł emerytury. Jest sprawna fizycznie, nie narzeka na zdrowie, więc zatrudniła się na pół etatu w supermarkecie, gdzie zarabia 1500 zł. Mogłoby się wydawać, że jest w nie najgorszej sytuacji, ale prawda jest inna. — Mam na utrzymaniu córkę. Niedawno zaczęła pierwszy rok studiów na uniwersytecie medycznym. Będę musiała pracować co najmniej kolejnych pięć lat, by ją utrzymać — wyznaje.

Emerytka, jak mówi, oszczędza każdy grosz. Połowę miesięcznych dochodów oddaje córce. Za drugą połowę próbuje przeżyć. — Kupuję najtańsze produkty i gotuję posiłki na kilka dni, żeby jak najlepiej wykorzystać zapasy. Zdarza się, że gdy trafi mi się nadprogramowy wydatek, taki jak wizyta u lekarza, wykupienie leków lub wyrównanie rachunków, nie mam co włożyć do garnka. Miewam momenty, kiedy myślę, że już tak dłużej nie wytrzymam — kwituje.

Aby uniknąć podbramkowej sytuacji, Marzena spisuje miesięczne koszta w zeszycie. Chce mieć pod kontrolą wszystkie wydatki. Jeśli przekroczy budżet, nie może liczyć na wsparcie. — Nie będę miała po prostu za co żyć — stwierdza ze smutkiem w głosie. Oprócz córki Marzena nie ma już żadnych żyjących bliskich. Jej mąż zmarł pięć lat temu.

— Niewiele w życiu udało się nam oszczędzić. To, co zgromadziliśmy, zostawiliśmy dla córki na lepszy start w życiu. Jak tylko skończy studia, planuję przekazać jej wszystkie środki z konta oszczędnościowego. Mnie na niewiele się zdadzą. Bliżej mi do śmierci niż dalej — przyznaje.

Pytam Marzeny, kiedy ostatni raz zrobiła coś dla własnej przyjemności. — Nie pamiętam. Być może zanim urodziłam dziecko. Potem to już wszystko dla rodziny się robiło, żeby mąż i córka mieli jak najlepiej. O sobie niewiele myślałam — mówi szczerze.

Badanie Prudential Family Index 2025 pokazuje, że 84 proc. Polek chce wziąć przyszłość finansową w swoje ręce, jednak ta gotowość nie przekłada się na praktykę. Z badania wynika, że chociaż cztery na pięć pań znają indywidualne formy oszczędzania na emeryturę, to wciąż 70 proc. z nich nie korzysta. – Brak zabezpieczenia finansowego na emeryturę może kosztować kobiety ponad dwie dekady życia w trudnej sytuacji finansowej – mówi Marta Skowron-Moszkowicz, rzeczniczka prasowa Prudential w Polsce.

Doktorka socjologii Marta Bierca wyjaśnia, że kobiety w Polsce statystycznie zarabiają mniej niż mężczyźni. — Miewają też mniej stabilne okresy zarobkowe spowodowane urlopami macierzyńskimi lub pracą opiekuńczą, którą wykonują na rzecz rodziców czy teściów. Przechodzą także na emeryturę wcześniej, a zatem jej wysokość jest niższa niż mężczyzn. Podsumowując, kobiety dźwigają na barkach znacznie więcej obciążeń życiowych i kulturowych, co wpływa na ich myślenie o zarabianiu, oszczędzaniu i odkładaniu na emeryturę — wskazuje.

Nie jest jednak do końca prawdą, że Polki zarządzać finansami nie potrafią. Ekspertka wskazuje na ich kolektywne podejście w tym zakresie. — To kobiety najczęściej kontrolują miesięczny rodzinny budżet. Panują nad bieżącymi wydatkami na zakupy oraz większe i mniejsze potrzeby bliskich. Myślą najpierw o dobru innych, a na końcu o swoim. Mężczyźni natomiast planują najczęściej większe wydatki, często równie ważne, jak zakup samochodu czy nieruchomości — dodaje.

Helena ma 2700 zł emerytury. Jej mąż, były górnik, otrzymuje 5100 zł. Różnica jest wyraźna, choć oboje przez lata ciężko pracowali. — Urodziłam trójkę dzieci. Pracowałam jako pielęgniarka, ale musiałam ograniczać etat, by mieć czas na opiekę nad nimi. W tamtych czasach nie było mowy o żłobkach dla wszystkich ani o elastycznych grafikach. Dla mnie priorytetem była rodzina — tłumaczy.

Kobieta sama nie zgromadziła żadnych oszczędności. Pieniądze zawsze były w rękach męża. — Tak się przyjęło w naszym domu. Ja zajmowałam się wydatkami codziennymi. Mąż wydzielał na to część środków z naszych pensji. On odkładał, inwestował, decydował o większych wydatkach. Nigdy nawet nie miałam swojego konta w banku. Jeśli miałam jakieś grosze z zakupów, upychałam je w kieszenie swoich kurtek i płaszczy. Tak na czarną godzinę — przyznaje, podkreślając, że ta nigdy na szczęście nie nadeszła.

Gdy Helena jeszcze pracowała, wiele razy słyszała od koleżanek z pracy, że mogłaby przecież dorobić albo wziąć dodatkowe dyżury. — Ale ja miałam w domu trójkę dzieci. Nie mogłam ich zostawić i iść na kolejną nockę. Zresztą mąż dobrze zarabiał w kopalni. Było nas zawsze stać na jedzenie, dobre ubrania, a i na wakacje się uzbierać udawało — mówi.

Emerytka czuje, że obecnie żyje skromniej niż w czasach, gdy pracowała. Nie udaje się jej już odkładać pieniędzy na drobniejsze przyjemności. — Nigdy nie miałam wielkich potrzeb, ale czasem chciałabym kupić coś tylko dla siebie, bez tłumaczenia się nikomu. Nawet teraz, mając swoje lata, wciąż pytam męża o zgodę na większy wydatek. To weszło mi w krew — wyznaje. Niska emerytura nie daje jej zbyt wielu możliwości. — Nie wiem nawet, jak mogłabym wygospodarować z takiej głodowej emerytury coś dla siebie. Wydaje mi się, że to niemożliwe — mówi.

Raport ZUS z 2025 roku dotyczący sytuacji polskich emerytów pokazuje, że połowa seniorów żyje za mniej niż 3,5 tys. zł brutto miesięcznie. Natomiast średnia emerytura kobiet w marcu 2025 roku wyniosła 3422 zł i była o ponad 1500 zł niższa niż w przypadku mężczyzn. Różnica między emeryturami pań i panów sięga aż 30 proc. i stale się powiększa, bo jeszcze rok temu wynosiła około 1466 zł.

— Jako kobiety tracimy na tej sytuacji w kilku wymiarach. Po pierwsze statystycznie żyjemy dłużej niż mężczyźni, więc wiele z nas napotyka na etap w późnym życiu, gdy zostajemy same bez męża, do tego obciążane opieką nad wnukami, wysokimi rachunkami oraz opłatami za leki. Emerytki w Polsce nie mają się najlepiej. To nie są starsze panie z Zachodu, które podróżują po świecie, tylko duża i ubożejąca grupa społeczna, o którą należy zadbać. W przeciwnym razie problem będzie się tylko powiększał — wskazuje dr Marta Bierca.

Mężczyźni w Polsce otrzymują wyższe świadczenia, mimo że pobierają je przez krótszy czas ze względu na krótszą średnią długość życia. Kobiety coraz częściej uczą się negocjować wynagrodzenie i walczyć o lepsze warunki pracy. — Oczywiście wysokość emerytur to również efekt decyzji politycznych, takich jak obniżenie wieku emerytalnego kobiet. Choć z pozoru wydaje się to korzystne, w praktyce oznacza, że kobiety mają mniej czasu na wypracowanie odpowiednio wysokiego świadczenia, co przekłada się na niższe dochody w późniejszym życiu — mówi dr Marta Bierca.

Zdaniem ekspertki kluczowe jest rozpoczęcie edukacji finansowej już od najmłodszych lat, z naciskiem na świadomość, że państwo nie jest jedynym gwarantem godnej starości. — Trzeba uczyć, jak samodzielnie budować poduszkę finansową na emeryturę i jak świadomie planować przyszłość. Równocześnie należy włączać seniorki w życie społeczne i zawodowe, jeśli chcą dorabiać, oraz pokazywać, że doświadczenie i wiedza starszych pokoleń mają realną wartość na rynku pracy. Wsparcie międzypokoleniowe może przynosić korzyści wszystkim — podkreśla.

Marta Skowron-Moszkowicz przyznaje, że oszczędzanie na emeryturę wymaga konsekwencji, regularności i działań w perspektywie długoterminowej. — Dla kobiety w wieku 25 lat odkładanie 374 zł miesięcznie, czyli 12,50 zł dziennie – tyle, co kawa na mieście — przez 35 lat może dać 2 tys. zł dodatkowych środków miesięcznie do wykorzystania na emeryturze. Jeśli ta sama kobieta poczeka z oszczędzaniem 10 lat, to jako 35-latka musi się liczyć z dwukrotnie wyższym wydatkiem — 788 zł miesięcznie, aby zapewnić sobie te same dodatkowe 2 tys. zł na emeryturze — wylicza rzeczniczka prasowa Prudential w Polsce.

Sara Przepióra dla Wirtualnej Polski

Zapraszamy na grupę FB - #Wszechmocne. To tu będziemy informować na bieżąco o terminach webinarów, wywiadach, nowych historiach. Dołączcie do nas i zaproście wszystkie znajome. Czekamy na was!