O niepłodności mówimy wówczas, gdy mimo wielu prób (3–4 stosunki w tygodniu) kobieta przez rok nie zachodzi w ciążę. Bezpłodność to stan, w którym zapłodnienie jest po prostu niemożliwe (np. u kobiet po usunięciu macicy czy u mężczyzn, których organizm nie produkuje plemników). W przypadku bezpłodności medycyna jest bezradna, zaś niepłodność Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zalicza do chorób, które można i należy leczyć. Niestety, w Polsce jest to utrudnione ze względów finansowych. NFZ nie refunduje w istotnym stopniu kosztownej terapii niepłodności, a ceny leków i zabiegów są niebagatelne (koszt jednej próby – w zależności od stosowanej metody – wynosi od 700 do 8000 złotych, przy czym nikt nie jest w stanie przewidzieć, za którym razem zabieg zakończy się sukcesem). Mimo to polscy lekarze są w europejskiej czo-
łówce, jeżeli chodzi o skuteczność terapii niepłodności.
Najczęstsze przyczyny niepłodności u kobiet *Lekarze szacują, że około 40 procent zaburzeń płodności dotyczy kobiet. Zwykle jest to:
- *brak jajeczkowania, czyli owulacji, np. gdy kobieta ma zespół jajników policystycznych;
- niedrożne jajowody, np. wskutek endometriozy, zapalenia jajników albo operacji ginekologicznej, po której utworzyły się zrosty;
- mięśniaki w macicy;
- częste zapalenia szyjki macicy;
- alergiana nasienie partnera;
- zbyt duża presja otoczenia, które wciąż dopytuje się, kiedy będzie dzidziuś;
- blokada psychiczna, np. gdy pierwsza ciąża zakończyła się poronieniem.
U mężczyzn *W 30 proc. problem z zapłodnieniem wynika z zaburzeń w funkcjonowaniu układu moczowo-płciowego mężczyzny. Najczęstszą przyczyną kłopotów jest zbyt mała ilość plemników w nasieniu, a także słaba ich żywotność, wywołana przez:
- *niezstąpienie jąder do moszny;
- żylaki powrózka nasiennego, utrudniające swobodne spływanie nasienia z jąder;
- częste zakażenia układu moczowo-płciowego;
- palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, przewlekły stres;
- noszenie obcisłej bielizny lub spodni (przegrzanie jąder sprawia, że wytwarzają one mniej plemników);
- depresja;
- wdychanie szkodliwych chemikaliów podczas pracy.
3 kroki do szczęśliwego rodzicielstwa *Przede wszystkim trzeba uzbroić się w cierpliwość i wiarę w optymistyczny finał, bo terapia może potrwać wiele miesięcy. Obydwoje powinniście poddać się badaniom i podjąć leczenie. Ostatnia szansa to skorzystanie z którejś z wciąż udoskonalanych i coraz skuteczniejszych metod sztucznego zapłodnienia.
*Badania *Jeśli przez rok lub dłużej*kochacie się kilka razy w tygodniu, a starania o dziecko nie przynoszą efektu, wybierzcie się razem do ginekologa. To właśnie ginekolog jest pierwszym lekarzem, który zajmie się waszym problemem. Skieruje zarówno ciebie, jak i twojego partnera na badania, dzięki którym można będzie stwierdzić, czy przyczyna niepłodności leży po stronie kobiety, czy też mężczyzny. Gdzie zapewne wyśle was ginekolog?
- Ty dostaniesz skierowanie na USG narządów rodnych, analizę krwi na poziom hormonów płciowych. Jeśli jesteś ubezpieczona, te badania możesz wykonać bezpłatnie w swojej poradni (prywatnie kosztują ok. 200 zł).
- Twój partner otrzyma skierowanie na badanie nasienia (biochemiczne oraz na obecność bakterii). Można je zrobić w ramach refundacji z NFZ lub wykonać w prywatnym laboratorium (cena od 50 do 200 zł).
Leczenie *Po badaniach zwykle wiadomo już, jaką terapię należy podjąć. Jeśli przyczyna kłopotów leży po stronie kobiety, najczęściej konieczne jest zażywanie leków regulujących cykl hormonalny, a także korekta diety w celu przywróce-nia regularnego jajeczkowania. Może się jednak zdarzyć, że lekarz skieruje cię do specjalistycznego ośrodka na obserwację owulacji (robi się to pod kontrolą aparatu USG) lub zabieg udrażniania jajowodów.
*- Jeśli lekarz nie stwierdzi u ciebie ewidentnej wady, mogą pomóc domowe sposoby na zwiększenie płodności – picie ziół, okłady borowinowe na podbrzusze. Każda z tych metod zwiększa ukrwienie miednicy małej i narządów rodnych, dzięki czemu może łatwiej dojść do zapłodnienia.
- Jeśli badania wykażą jakieś nieprawidłowości u twojego partnera, ginekolog może skierować go do ośrodkaleczenia niepłodności, do specjalisty androloga. Podstawowym badaniem jest badanie nasienia, potem ewentualnie biopsja jąder. Androlog może zapisać preparat hormonalny z testosteronem, stymulujący gruczoły płciowe do bardziej intensywnej pracy.
Opisane wyżej rodzaje terapii noszą nazwę leczenia zachowawczego i polegają na zwiększeniu płodności kobiety lub mężczyzny (albo obojga). Nie zawsze jednak taka terapia daje efekty i wówczas lekarze specjalizujący się w leczeniu niepłodności
sięgają po metody bardziej skomplikowane i zalecają sztuczne zapłodnienie.
Sztuczne zapłodnienie *Daje około 30-procentową szansę parom, którym nie udało się począć dziecka mimo trwającego kilka lat leczenia. Dziś stosuje się już trzy metody prowadzące do sztucznego poczęcia.
*Inseminacja *Na czym polega? To najprostsza i najstarsza metoda sztucznego zapłodnienia. W dniu owulacji lekarz wprowadza do macicy nasienie partnera (tylko najbardziej żywotne plemniki) lub innego dawcy. Ta metoda zdaje egzamin między innymi wówczas, gdy niepłodność jest spowodowana uszkodzeniem szyjki macicy lub jajowodów (np. wskutek zabiegu chirurgicznego) ewentualnie niską żywotnością plemników partnera.
Koszt zabiegu: 700–1000 zł.
*Zapłodnienie in vitro czyli w probówce (in vitro z łac. – w szkle).
Na czym polega? Metoda sprawdzona, stosowana od ponad 25 lat. Lekarz pobiera od kobiety komórkę jajową, a od mężczyzny nasienie. Wyodrębnia się z niego najzdrowsze plemniki. Zapłodnienie odbywa się w laboratorium, a dopiero po połączeniu obydwóch komórek zarodek umieszcza się w macicy kobiety. Tę metodę stosuje się m.in. u kobiet z niedrożnymi jajowodami.
Koszt zabiegu: 5000–7000 zł.
Mikromanipulacjaczyli zapłodnienie pod mikroskopem.
Na czym polega? Najnowsza metoda, stosowana w przypadkach do niedawna uznawanych za beznadziejne. Najpierw lekarz pobiera z jądra mężczyzny plemnik, a od kobiety komórkę jajową. Następnie mikropipetą, pod superczułym mikroskopem wprowadza plemnik do jajeczka. Tak poczęty zarodek umieszcza się w macicy kobiety. Metodę tę stosuje się najczęściej wówczas, gdy
w nasieniu jest bardzo mało żywych, zdrowych plemników.
Koszt zabiegu: 5500–8000 zł.
Tu znajdziecie wsparcie Stowarzyszenie na Rzecz Leczenia Niepłodności i Wspierania Adopcji „Nasz bocian”działa od 2002 roku.
Ma własny adres internetowy (www. nasz-bocian.pl), pod którym można znaleźć m.in. dane o specjalistycznych klinikach leczenia niepłodności w kraju i za granicą (wraz z opiniami osób korzystających z ich usług) oraz forum dyskusyjne dla osób borykających się z problemem.
Adres do korespondencji:
05-500 Piaseczno, ul. Niecała 14a
tel. kontaktowy 0 503 08 18 38
(w dni powszednie w godz. 10–20).
