Gdy dziecko jest katem

Przemoc w rodzinie większości z nas kojarzy się z maltretowaniem dzieci przez rodziców. Tymczasem jak podaje „Rzeczpospolita” w 2008 roku w Europie Zachodniej coraz więcej rodziców padło ofiarą przemocy ze strony własnych dzieci.

W Belgii liczba przypadków fizycznej przemocy dzieci wobec rodziców wzrosła aż o 25 proc. We Francji ofiarami przemocy ze strony dzieci jest 3-4 proc. rodziców. Agresorzy to nastolatki w wieku 12-17 lat, a „do psychologów zgłaszają się dorośli, którzy tak boją się swoich pociech, że nie podejmują bez ich zgody żadnych decyzji”.

W Szwajcarii dzieci, które pobiły rodziców, mogą trafić na tydzień do aresztu, a w Niemczech rodzice mogą zaskarżyć dziecko do sądu. Jednak zdarza to się bardzo rzadko. W niektórych krajach powstają grupy wsparcia dla ofiar przemocy nieletnich.

W Polsce, według statystyk Komendy Głównej Policji, w 2008 zatrzymano 201 nieletnich będących sprawcami przemocy domowej. Jednak przypadki zgłaszane na policję to wierzchołek góry lodowej. Według psychologa Javiera Urry: "zadenuncjowanie dziecka jest dla rodziców niemal równie dramatycznym przeżyciem, jak jego śmierć".

"Ich poczuciu totalnej klęski wychowawczej towarzyszy wstyd. Milczą, bo nie chcą, by dowiedzieli się o tym krewni i znajomi. Ale boją się też, że po wyjściu z ośrodka dla nieletnich dziecko zgotuje im piekło" - uważa psycholog. Ponadto wielu rodziców twierdzi, że dziecko należy chronić, a nie karać.

Dzieci do 6. roku życia biją z powodu złego wychowania. ''Jeżeli maluch rzuca się na rodzica z pięściami, bo chce coś wymusić, nierzadko zdarza się, że dorosły ustąpi A skoro coś działa raz, to pewnie zadziała ponownie" – mówi dla "Rzeczpospolitej" Aleksandra Sarna, psycholog. Radzi, żeby nie ustępować dziecku, ale powiedzieć mu, dlaczego nie wolno i ukarać je.

Czasem powodem agresji malucha może być chęć wywołania gwałtownej reakcji u rodziców. W przypadku zaatakowania przez dziecko najlepiej powiedzieć mu „nie wolno”, odsunąć od siebie i natychmiast wymierzyć karę. Przy czym trzeba dziecku w zrozumiały dla niego sposób wytłumaczyć, za co zostało ukarane. Niekiedy przyczyną takiego zachowania dziecka może być bicie przez rodziców. Wtedy to dziecku wydaje się, że przemoc jest czymś normalnym.

Również nastolatki często biją dlatego, że doświadczyły przemocy jako dzieci lub rodzice nie stawiali im żadnych granic. Zdaniem Aleksandry Sarny zasada postępowania wobec starszych agresorów jest identyczna jak w przypadku maluchów. "Jeżeli damy się wpuścić w spiralę bezsilności, że ten 17-letni byk mnie tłucze, więc co ja, słabsza matka, mogę, to z góry jesteśmy na straconej pozycji. Tak naprawdę to my jesteśmy silniejsi, bo mamy władzę i nikt jej nam nie odbierze" – mówi dla "Rzeczpospolitej" psycholog.

Zjawisko przemocy jest coraz powszechniejsze również w Polsce, co potwierdzają wypowiedzi internautów z forum Wirtualnej Polski. Rozalka: Mój syn nagle się zmienił po skończeniu 15 lat. Przestał się uczyć. Zaczął lekceważyć rodziców. A nawet rzuca różnymi przedmiotami we mnie. Dostaje ataki agresji niszcząc w domu co ma pod ręką. Nie pomogła policja i psycholog. Stracił rok w szkole. Uważa się już za dorosłego. Nie wiem co dalej.

Kolejna internautka pisze: Su: „Wstyd, ale się przyznam! jestem ofiarą mobbingu psychicznego w domu!!! córka nie biję ręka, lecz słowem! (...) wyzywa, pyskuje, obraża i poniża, czepia się do wszystkiego i urządza awantury z byle powodu! Nigdy jej nie uderzyłam, poświęciłam jej całe swoje życiem wspierałam, a teraz już nie wiem, jak mam zachować się we własnym domu. Coraz częściej myślę o samobójstwie!!!"

Tekst: Sonia Pranschke