Niemowlęce skoki rozwojowe

Zanim nadchodzi, Twój maluch bywa marudny, płaczliwy i miewa kłopoty ze spaniem. To może oznaczać tylko jedno – skok rozwojowy. Pierwszy rok życia dziecka to okres prawdziwej rewolucji. Wszystko dzieje się w błyskawicznym tempie. Z małego kwilącego noworodka zamienia się w raźno tuptającego i pociesznie gaworzącego berbecia. Nigdy później dziecko nie przechodzi tak gwałtownego rozwoju, jak właśnie podczas pierwszych miesięcy życia. W okresie tym nasze maleństwo przejdzie aż siedem takich skoków rozwojowych. Im więcej będziemy o nich wiedzieli, tym łatwiej będzie nam zrozumieć zachowanie naszego dziecka.

Skoki te są okresami w życiu naszego maleństwa, kiedy następuje intensywny rozwój psychiczny. Rozwój mózgu i systemu nerwowego sprawia, że dzieci odbierają znacznie więcej bodźców i wrażeń, niż dotychczas. Każdy z tego typu etapów trwa zwykle od 2 do 4 tygodni (skoki trwają dłużej, kiedy dzieci są starsze) i poprzedza je dość wyraźna zmiana zachowania dziecka. Maluch staje się marudny, ma problemy ze spaniem i zdaje się wymagać więcej uwagi. Obserwując dokładnie dotychczasowy rozwój naszego dziecka, przed skokiem możemy mieć wrażenie, że dziecko jakby cofnęło się w rozwoju, przestało wykonywać czynności, których umiejętność już posiadło.

Jednak jak tylko skok następuje, wydawać się może z kolei, że w tym krótkim czasie dziecko nauczyło się wielu nowych rzeczy. Istnieje swego rodzaju harmonogram określający, w jakim wieku skoki te się pojawiają, jednak należy brać poprawkę na datę narodzin dziecka. Wcześniaki skok przechodzą później, zaś dzieci urodzone po terminie wcześniej. Moment pojawienia się skoku jest bowiem ściśle związany z rozwojem mózgu dziecka, który następował przecież już w życiu płodowym.

Pierwszy skok pojawia się ok. 5 tygodnia życia, kiedy nasz maluch ma zwykle skończony pierwszy miesiąc życia. Jest to skok związany ze zwiększeniem wrażliwości na odbierane wrażenia. Zmysły stają się wrażliwsze. Od tej chwili inaczej niż dotąd dziecko słyszy, widzi i czuje zapach oraz smak. Nowe doznania mogą wywołać w nim strach, który objawia się krzykiem czy płaczem. Na tym etapie często pojawiają się pierwsze łzy, ale i uśmiechy.

Około 8 tygodnia przychodzi kolejny skok, w którym dziecko zaczyna rozróżniać wzory w dźwiękach, zapachach i smaku. Uważniej niż dotychczas malec może przyglądać się wyrazowi Twojej twarzy czy w ogóle obserwować ludzi. Jest to moment, w którym dziecko odkrywa własne dłonie – często na nie patrzy, próbuje się nimi bawić, bywa, że sięga po przedmioty lub dotyka ich. Powoli nasz maluch zaczyna kontrolować swoje ruchy.

Po upływie 11 lub 12 tygodni dziecko może wydać się nam bardziej nieznośne. Zmniejsza się apetyt, gorzej śpi, częściej marudzi czy nawet krzyczy. Na tym etapie niemowlę staje się bowiem bardziej wrażliwe na świat detali. Dziecko zaczyna dostrzegać różnice np. w tonie głosu, intensywności światła – może go obudzić szczekający pies, który dotąd nie robił na nim wrażenia. Odtąd dziecko zwykle potrafi skoordynować ruchy oczu i głowy, śledząc ruch. Zaczyna się etap poznawania świata poprzez wkładanie wszystkiego do buzi. W tym momencie również malec odkrywa możliwości własnego głosu – piszczy, pokrzykuje, zmienia ton.

Kolejny skok może oznaczać znacznie dłużej utrzymujące się zmiany w zachowaniu, bowiem w tym wieku skok może potrwać od 14 do 19 tygodnia. Dziecko zaczyna rozumieć pewne zdarzenia – np. uczy się wyciągać rękę po zabawkę, złapać ją, potrząsnąć, przekręcić i włożyć do buzi. Maluch zaczyna teraz również wymawiać nowe dźwięki, rozumie wypowiadane słowa, reaguje na własne imię. Potrafi też odepchnąć butelkę, kiedy jest najedzony lub wyciągnąć rączki, gdy chce, by go wziąć na ręce. Zaczyna rozpoznawać w lustrze własną twarz.

Między 22 a 26 tygodniem życia u niemowlęcia pojawia się tzw. lęk separacyjny. Dziecko odkrywa odległość, jaka dzieli go od mamy i taty, co może budzić w nim ogromny lęk, stąd wybuchy płaczu, gdy któreś z rodziców znika z pola widzenia. Maluch może stać się lękliwy i nieśmiały wobec obcych. Lęk separacyjny może objawiać się również zmniejszeniem apetytu, snem przerywanym krzykiem czy dziennym marudzeniem. Dziecko zaczyna zauważać, że niektóre sytuacje są ze sobą związane, obserwuje dziwne ruchy osób w jego otoczeniu. Protestuje gdy rodzice wychodzą z pokoju. Podczas zabawy potrafi skupić uwagę na drobnym szczególe – na tym etapie dzieci wydają się wprost zafascynowane wszelkimi metkami przy zabawkach.

Ten etap w rozwoju naszych dzieci to według badaczy czas, kiedy rozwija się inteligencja dziecka. Między 33 a 37 tygodniem maluch zaczyna bowiem dzielić świat na kategorie, a jego sposób myślenia zaczyna zbliżać się do myślenia dorosłych. Dziecko dostrzega, że rzeczy mogą mieć cechy wspólne np. mogą brzmieć lub pachnieć podobnie. Na tym etapie dziecko zaczyna również przejawiać własne poczucie humoru i robi miny do lustra. Około 8 miesiąca maluch może zacząć wykazywać inicjatywę do zabawy.

Twój maluch ma już prawie rok i właśnie około 46 tygodnia zaczyna znajdować i tworzyć sekwencje za pomocą swoich zmysłów. Dziecko zaczyna rozumieć, że niektóre zdarzenia następują po sobie i wie, co się wydarzy. Niemowlę potrafi powiedzieć „nie”, naśladuje odgłosy zwierząt, a nawet umie na swój sposób powiedzieć, że jest głodne. Podczas zabawy chętnie się wspina, próbuje rysować, umie dopasować kształty zabawek, szuka przedmiotów, które ktoś dla niego ukrył lub sam chowa i chce, by je znaleźć. Na tym etapie dziecko bardzo wyraźnie potrafi zaprosić do zabawy osobę, z którą chce się bawić.

Pierwszych 12 miesięcy życia naszych pociech owocuje w zdarzenia, które zdarzają się po raz pierwszy. Premierowy uśmiech, krok, pierwsze słowo czy świadome przytulenie. Na każdą z tych czynności jest jednak w rozwoju naszych dzieci odpowiedni czas, o którym decydują one same, a my jako kochający rodzice możemy na to cierpliwie czekać i w tym wyjątkowym czasie starać się jak najlepiej zrozumieć czasem nawet uciążliwe zachowanie naszych dzieci. Pierwszy rok życia jest dla nich bowiem daleką podróżą z dużą dawką ekstremalnych wrażeń.