Sny - co mówią o skrytej naturze człowieka?

Senne widzenia towarzyszą człowiekowi od początku jego istnienia: są tematem wiecznych dociekań, fascynacji i inspiracji twórczej. Nadal jednak pozostają przestrzenią naszej wolności, sacrum – dostępnym tylko dla nas. Sny są przede wszystkim odbiciem rzeczywistości – lustrem – pokazują, czym żyjemy, z czym zmagamy się na co dzień i co tkwi w naszej podświadomości. A więc dlaczego śnimy i co nas tak frapuje?

Niektórzy z nas nie przywiązują dużej wagi do snów, inni interpretują każdy szczegół, a pozostali rzadko pamiętają, co im się śniło. Jedni mają sny kolorowe, inni czarno-białe, realistyczne lub fantastyczne – każdy z nas śni. Sny to zjawiska tak bogate i różnorodne, jak żadne inne: przemawiają do nas językiem symboli, obrazów, alegorii, archetypów i mitów. Szkoda, że zapamiętujemy tylko fragmenty naszych marzeń sennych…

Tak naprawdę nie ma określonego wzoru interpretacji poszczególnego snu, możemy jedynie sprawdzać pojedyncze symbole. Wszystko zależy od człowieka - najważniejsze są jego odczucia. Sny mówią o psychologicznych aspektach życia: przedstawiają historię osoby, jej wspomnienia, teraźniejszość i przyszłe wydarzenia.

Istotną rolę odgrywa również kontekst społeczny, który określa charakter relacji śniącego do osób z najbliższego otoczenia oraz konkretne wydarzenia, które poprzedzały dany sen. Zazwyczaj korzystamy z uniwersalnych symboli (np. morze we śnie uosabia nieurzeczywistnione nadzieje, zwłaszcza w sferze duchowej) - ale poza nimi są jeszcze indywidualne, które należy adekwatnie interpretować.

Tematyka oniryczna jest przedmiotem analiz wielu uczonych i poetów. Adam Mickiewicz pisał, że sen jest obrazem życia duszy: A sen? – ach, ten świat, cichy, głuchy, tajemniczy / Życie duszy, czy nie jest warte badań ludzi! („Dziady”, cz.&nbspIII). I rzeczywiście zjawisko snu nadal pozostaje kwestią rozważań różnych naukowców.

Sigmund Freud, twórca psychoanalizy, zajmował się marzeniami sennymi. Marzenia senne są dziełem i pewnego rodzaju wypowiedzeniem się śpiącego. (…) Przy pomocy marzeń sennych chodzi widocznie o to, by ukryte myśli, ujęte w słowa, zamienić na obrazy. („Wstęp do psychoanalizy”). Nie satysfakcjonowało go dotychczasowe wytłumaczenie, że sen jest tylko przypomnieniem dnia, próbował odnaleźć ważniejszą ideę. Jaką? Freud założył, że sny mają sens, czyli przyznał im wyraźną autonomię: stały się zjawiskami psychicznymi „sensu stricto”. Postulował, że istnieje związek między symbolami pojawiającymi się w marzeniach sennych a ich ukrytym znaczeniem.

Wskazał na głębokie powiązania symboli sennych z całością życia duchowego człowieka: odzwierciedlają niezaspokojone pragnienia, ważne wydarzenia, przeżycia z okresu dzieciństwa, a także wspomnienia wyparte ze świadomości. Z tego wynika, że jednym ze sposobów zgłębienia natury snów jest odnalezienie i rekonstrukcja ich sensu ukrytego. A Freud uważał, że sny są drogą do podświadomości i każdy z nas może nauczyć się interpretacji marzeń sennych, a dzięki temu poznać skomplikowane procesy zachodzące w naszej psychice.

Czego możemy dowiedzieć się o sobie dzięki sennym wizjom? Wbrew wszystkim teoriom sny bardzo dużo mówią o naszych pragnieniach. O tym, jacy jesteśmy, czego boimy się, co myślimy, co czujemy – jak w lustrze odbija się w nich nasze codzienne życie. Budzą różne emocje: pragnienia, lęki, obawy, potrzeby, tęsknoty; są ucieczką od zmartwień, a także pełnią rolę oczyszczającą – uwalniają napięcia.

Szczególnie, jeżeli jesteśmy zamknięci w sobie, w snach pojawiają się nasze najskrytsze marzenia oraz stłumione myśli, które chcielibyśmy ukryć przed całym światem. Często śnimy o osobach, które kochamy, a z którymi z różnych przyczyn nie jesteśmy lub o których pamiętamy i za którymi tęsknimy, które wniosły coś dobrego do naszej egzystencji, a także o rodzinie, najbliższych. Bez wątpienia sny pomagają nam lepiej poznać i zrozumieć siebie, odkryć naszą niezbadaną naturę. Służą również uporządkowaniu i przeanalizowaniu wydarzeń, informacji oraz przeżyć, których nie udało się nam zrealizować na jawie.

Joseph Murphy twierdził, że sen przynosi radę: Świadomy rozum jest absolutnie zdolny do podjęcia właściwej decyzji na podstawie znanych sobie faktów; podświadomość jednak widzi o wiele głębsze i szersze zależności. Dlatego też jej rady i ostrzeżenia należy (…) brać bardzo poważnie. („Potęga podświadomości”). Zatem zgodnie z jego teorią, jeżeli zmagamy się z problemami i trudnościami dnia codziennego, nasza podświadomość we śnie pomaga nam podjąć właściwą decyzję.

Murphy opisał różne przypadki, czyli swoją tezę i konkluzje poparł dowodami. Jak to sprawdzić? Przed położeniem się spać musimy odprężyć nasz umysł i ciało, zrelaksować się, uspokoić i pozytywnie nastawić. Potem trzeba pomyśleć około pięciu minut o naszym problemie, zadać konkretne pytanie i poprosić o radę. Według tej teorii w nocy otrzymamy podpowiedź. Choć powinniśmy uważać, gdyż czasami jakiś ważny znak możemy dostać nie tuż po obudzeniu, ale w ciągu najbliższych dni.

Niewątpliwie potrzebne są wiara, ufność i cierpliwość. Murphy sądził, że nasza podświadomość przemawia do nas za pomocą proroczego snu lub wizji, podsuwa nam bezbłędne rozwiązania, czyli jest takim duchowym przewodnikiem. Jedno jest pewne - za pomocą snu możemy na nasz problem spojrzeć z zupełnie innej perspektywy.

Niektórzy wierzą w przypadki, a inni, że tak naprawdę nie da się uciec od przeznaczenia. Niejednokrotnie pojawiają się prorocze sny, które wywierają szczególny wpływ na nasze życie. Ludzie potrafią przewidzieć przyszłe wydarzenia: otrzymują w plastycznych snach ostrzeżenia przed grożącym niebezpieczeństwem. Wyjątkowe zdolności? A może to rozbudowana intuicja?

Nie ulega wątpliwości, że sny łatwiej zapamiętują (a nawet sprawdzają się im) osoby wrażliwe i uczuciowe, które kierują się w swoim życiu przeczuciem. Często utrwalamy sny, wiążące się z silnymi emocjami, są myślą przewodnią, niosą jakieś ważne znaczenie, czyli są cenną wartością dla naszego głębokiego życia duchowego. Dzięki nim możliwy jest rozwój duchowy – stają się niezbędne dla naszej równowagi emocjonalnej i umysłowej, czyli dla zdrowia psychicznego. Wielokrotnie dzieję się tak, że poszczególne motywy wracają do nas. Może wtedy warto zastanowić się dlaczego i umiejętnie je odczytać, a jeżeli sami nie potrafimy dotrzeć do ich ukrytego sensu, to powinniśmy skorzystać z pomocy, np. psychoterapeuty.

Sny są nieodłącznym elementem życia ludzkiego: to zjawiska tajemnicze i magiczne, niezbadane, irracjonalne i nadzmysłowe. To chyba ta nadzwyczajność snów powoduje, że stają się tematem naszych zainteresowań. Czasami poprzez ukryte symbole i utajone myśli, które możemy odczytać za pomocą techniki asocjacji, pomagają nam w rozwiązywaniu problemów. Dlatego powinniśmy poświęcić snom trochę naszej uwagi, ale trzeba pamiętać, że nie należy tylko poprzez sny poznawać siebie i interpretować naszego życia, nie możemy tłumaczyć ich zbyt dosłownie, bo to zwyczajnie niebezpieczne.

I jeszcze końcowa refleksja: Wiesław Myśliwski pisał: Żyjemy w tym, co opowiedziane. Świat jest tym, co opowiedziane. Dlatego coraz ciężej żyć. I może tylko sny stanowią o nas. Może jeszcze tylko sny są nasze? („Traktat o łuskaniu fasoli”). Miał rację, gdyż sny mają także transcendentny wymiar; skrywają tajemnicę oraz wnikają w głąb naszej duszy.

(ms/sr)

* O czym mówią nasze sny?*

* Uczyć się można także przez sen*

* Sny specjalnej troski*

* Ciągłe starania o dziecko*