Pigułka nie tylko antykoncepcyjna
Pigułka hormonalna jest jedną z najchętniej stosowanych metod zapobiegania ciąży. Zakres jej działania jest jednak szerszy - odpowiednio dobrana pomaga walczyć z trądzikiem, nadmiernym owłosieniem i łojotokiem skóry głowy. Zawarte w niej hormony działają antyandrogennie, skutecznie lecząc wymienione dolegliwości. Jak wygląda taka terapia i kto może się na nią zdecydować?
27.01.2011 | aktual.: 27.01.2011 15:15
Pigułka hormonalna jest jedną z najchętniej stosowanych metod zapobiegania ciąży. Zakres jej działania jest jednak szerszy - odpowiednio dobrana pomaga walczyć z trądzikiem, nadmiernym owłosieniem i łojotokiem skóry głowy. Zawarte w niej hormony działają antyandrogennie, skutecznie lecząc wymienione dolegliwości. Jak wygląda taka terapia i kto może się na nią zdecydować?
Choć androgeny są typowo męskimi hormonami, to w niewielkiej ilości obecne są również w organizmie kobiety, a ich wytwarzanie jest zadaniem jajników i kory nadnerczy.
Kiedy poziom androgenów przekracza normę, pojawiają się niepokojące objawy - gruczoły łojowe pracują zbyt intensywnie, co prowadzi do nadmiernego przetłuszczania się cery i włosów, wzmaga się rogowacenie skóry, na twarzy i klatce piersiowej przybywa włosków, a cykle stają się nieregularne. W takim przypadku pomocna może okazać się kuracja hormonalna.
Jak to działa?
W leczeniu stosuje się pigułki z estrogenami i pochodną progesteronu. Estrogeny wykazują pozytywny wpływ na skórę, np. stymulują produkcję włókien kolagenowych i ograniczają rogowacenie. Natomiast pochodne progesteronu działają antyandrogennie, niwelując niepożądane objawy wynikające z nadmiaru męskich hormonów.
Nie wszystkie progestageny są odpowiednie. Pochodne progesteronu, wchodzące w skład pigułek starszych generacji, dawały wręcz odwrotny efekt. Nierzadko to właśnie w wyniku ich wprowadzania do organizmu dochodziło do pojawienia się trądziku.
Korzystnie działają współcześnie stosowane pochodne progesteronu - cyproteron i diospirenon - i to właśnie pigułki z ich zawartością zalecane są w leczeniu zmian trądzikowych, łojotoku, nadmiernego owłosienia. Kobiety decydują się na taką kurację nie tylko z uwagi na wygląd skóry czy włosów, ale i ze względu na nieregularne miesiączki.
- Tabletki antykoncepcyjne poprzez wpływ na przysadkę mózgową blokują owulację i krwawienie, które pojawia się dopiero w czasie przerwy między opakowaniami. Regularne krwawienia co 28 dni to nie są miesiączki, lecz tzw. krwawienia z odstawienia. Zalecając stosowanie tabletek przez 3 lub 6 miesięcy, a czasem dłużej, ginekolog liczy na to, że po odstawieniu leku pojawią się u pacjentki prawidłowe, owulacyjne cykle miesiączkowe. Niestety, często są to mylne założenia i lepszy efekt osiągamy, stosując preparaty progesteronu w drugiej fazie cyklu miesiączkowego - wyjaśnia dr Krzysztof Bojar, specjalista ginekologii, położnictwa i seksuologii z Lecznicy PROSEN SMO w Warszawie.
Przed terapią
Zanim rozpoczniemy terapię, jak zawsze konieczna jest wizyta u ginekologa oraz wykonanie niezbędnych badań.
- Kwalifikując pacjentkę do terapii hormonalnej, musimy wykonać szereg badań, aby mieć pewność, że ta terapia będzie dla niej bezpieczna. Podstawa to badanie ginekologiczne, czasem uzupełnione badaniem USG sondą transwaginalną. Zlecamy badania hormonalne, jeśli są potrzebne, wykonujemy badanie cytologiczne, badanie piersi, czasem dodatkowo u młodych kobiet badanie USG piersi, a po okresie menopauzy - mammografię. Oczywiście, jeśli jest to dłuższa terapia, powinny być wykonane badania krwi, ponieważ leki hormonalne wpływają na krzepliwość, gospodarkę lipidową, poziom glukozy. Sprawdzamy też wydolność wątroby, kontrolujemy ciśnienie krwi i wagę - tłumaczy ginekolog i dodaje.
- Ostrzegam przed braniem ginekologicznych leków hormonalnych, zlecanych przez dermatologów lub endokrynologów bez uprzedniej konsultacji ginekologicznej.
Pigułka nie dla nastolatki
Choć perspektywa pozbycia się trądziku jest bardzo kusząca, to należy zdawać sobie sprawę z tego, że pigułki hormonalne mają takie same skutki uboczne i przeciwwskazania bez względu na to, czy stosujemy je jako środek antykoncepcyjny, czy jako lek na trądzik. Hormonów nie należy stosować u nastolatek, stanowiących znaczną część pacjentek odwiedzających gabinet w celu zdobycia cudownego leku na zmiany trądzikowe.
- U 14-, 15-latek nie powinno się stosować tabletek antykoncepcyjnych do leczenia trądziku. Nastolatki w okresie dojrzewania nie mają jeszcze stabilnej hormonalnej osi podwzgórze-przysadka-jajnik i łatwo ją rozregulować, powodując zaburzenia wpływające na ich rozwój fizyczny. Lekarz myślący o przyszłości młodej pacjentki, nie zaproponuje takiej terapii, która może mieć negatywny wpływ na późniejszą możliwość posiadania dzieci - mówi dr Krzysztof Bojar.
map/kg
