Kiedy znamiona, pieprzyki, piegi są zagrożeniem?

Znamiona definiuje się jako wrodzone nieprawidłowości w skórze spowodowane niedoborem lub nadmiarem któregoś ze składników tkankowych. Ich ujawnienie może nastąpić wcześnie, bądź w życiu dojrzałym. Co musisz wiedzieć o różnego rodzaju znamionach? Jak sobie z nimi radzić? Kiedy należy wybrać się do lekarza? Czy „pieprzyk” który towarzyszy ci od urodzenia jest mniej groźny od plamek, które pojawiły się niedawno?

Znamiona mogą być płaskie lub guzowate, mają rożną barwę, wielkość i kształt, pojawiają się na niemal każdej części ciała. Bywają niebezpieczne, ponieważ w razie mechanicznego podrażnienia lub działania promieniowania UVB mogą ulec modyfikacji w czerniaka (nowotwór, który łatwo ulega zezłośliwieniu). Jakie są rodzaje znamion, czyli analizujemy każdy centymetr własnego ciała...

Nazwę zawdzięczają melanocytom, czyli komórkom pigmentowym wytwarzającym ciemny barwnik – melaninę. Znamiona tego rodzaju dzielą się na naskórkowe, które obejmują znamiona płaskie i plamy soczewicowate oraz skórne.

Znamiona płaskie występują w obrębie skóry, rosną wraz ze rozwojem człowieka i nie sprawiają innych dolegliwości. Jednak w wyniku częstych podrażnień mechanicznych lub w wyniku silnego działania promieni słonecznych mogą zmienić się w czerniaka.

Plamy soczewicowate mogą być wrodzone, bądź nabyte. Stanowią niewielkie, acz liczne plamki o barwie brązowej (w różnych odcieniach), mogą pokrywać znaczne powierzchnie ciała: ręce, przedramiona, plecy, klatkę piersiową, twarz. Przypominają piegi, są jednak od nich większe i bardziej odgraniczone. Ich powstanie bywa związane z działaniem promieni słonecznych, latem pojawia się ich więcej, mają wówczas ciemniejszą barwę. Plamy soczewicowate nierzadko występują u osób starszych – te mają charakter trwały. Inne znamiona tego rodzaju mogą zanikać. Bywają źródłem rozwoju czerniaka.

Do znamion melanocytowych zakwalifikowuje się także znamiona błękitne. Zmiany te są spowodowane komórkami barwnikowymi umiejscowionymi głęboko w skórze (przyjmują barwę od jasnoniebieskiej po czarną), najczęściej występują na twarzy i kończynach. Rzadko przyczyniają się do pojawienia się nowotworu.

Są bardzo częstymi zmianami, mogą przyjmować barwy podobne do koloru skóry, ale także brunatne, a nawet czarne. Ich powierzchnia może być gładka lub wypukła, bywa owłosiona. Niemal wszyscy ludzie posiadają znamiona tego typu, warto je obserwować, ponieważ ich rozrost, zmiany koloru i kształtu mogą stanowić symptomy rozwoju czerniaka. Znamiona wrodzone zajmują zwykle dość obszerną powierzchnię ciała, nierzadko są pokryte brodawkami i owłosione. Dość często ulegają zezłośliwieniu.

Stanowią małe, ciemniejsze niż barwa cery plamki. Pojawiają się głównie w miejscach narażonych na działanie promieni słonecznych: na twarzy, ramionach, dłoniach. Ich występowanie uwarunkowane jest genetycznie. Piegi nie są związane z chorobami skóry, ale osoby piegowate są bardziej narażone na oparzenia słoneczne i nowotwór kolczystokomórkowy oraz podstawnokomorkowy skóry.

Stanowią nieregularne, wyraźnie odgraniczone plamy o barwie jasnobrunatnej lub ciemnobrunatnej. Występują najczęściej na policzkach, czole lub karku. Mogą towarzyszyć takim stanom, jak: ciąża, menopauza, stany zapalne przydatków, doustne leki antykoncepcyjne, przewlekła choroba wątroby, zaburzenia wewnątrzwydzielnicze (choroby tarczycy, nadnerczy), zaburzenia miesiączkowania, stany wyniszczenia.

Niemal każdy ma znamiona barwnikowe, czyli pieprzyki. Są różnej wielkości i kształtu, zwykle brązowe, porośnięte włosami lub zupełnie gładkie. Większość tych zmian nie stwarza zagrożenia dla zdrowia. Jednak są też takie, które koniecznie powinien obejrzeć dermatolog. Są to tzw. znamiona atypowe. Z nich może rozwinąć się groźny rak skóry – czerniak.

Są one trochę większe, nierównomiernie nasycone barwnikiem, mają nieregularne kształty, mogą być różowe, czasem kształtem przypominają sadzone jajo. Jeśli są umiejscowione w stale drażnionej okolicy, trzeba je profilaktycznie usunąć, gdyż częste drażnienie znamion może sprzyjać ich transformacji złośliwej. Dlatego te z nich, które są na owłosionej skórze głowy, na stopach i dłoniach, w okolicy pasa, pachwin itp. także się wycina. Laseroterapia i krioterapia nie gwarantują całkowitego usunięcia zmiany.

Pieprzyk może usunąć chirurg, a znamię zlokalizowane na twarzy także laryngolog i chirurg szczękowy. Skierowanie na wycięcie znamienia może wystawić lekarz rodzinny lub specjalista. Na konsultacje z pewnością warto się udać, jeśli wygląd pieprzyka budzi nasz niepokój.

Należy zgłosić się do lekarza, jeśli pojawi się dodatkowa „cecha” znamienia: powiększenie, znamienia, świąd, ogniskowe odbarwienia, pogrubienie znamienia, nierównomierne przebarwienie znamienia, odczyn zapalny w obrębie znamienia, nadżerki i krwawienie.

1. Ważną ochroną jest smarowanie ciała kremami z filtrami przeciwsłonecznymi dobranymi do typu skóry. Znamiona wymagają szczególnej ochrony, dlatego należy smarować je kremem z większym filtrem.

1. Znamion nie należy wystawiać na bezpośrednie działanie słońca. Pomoże osłanianie ich ubraniem, a szczególnie, gdy masz liczne znamiona na plecach. Pojedyncze zmiany na skórze można zakleić plastrem.

1. Co zrobić jeśli ulegają podrażnieniom? Nawet niegroźne znamiona, jeśli są stale narażone na otarcia np. przez pasek od spodni, mogą stać się groźne. Dlatego powinien obejrzeć je specjalista i zdecydować o usunięciu.

1. Wypalanie, wymrażanie? Zależnie od rodzaju zmiany lekarz zaproponuje metodę usunięcia jej. Może to być np. elektrokoagulacja, czyli wypalanie.

1. Znamię barwnikowe musi zostać wycięte skalpelem. Usuwa się je przy znieczuleniu miejscowym, wraz z marginesem zdrowej tkanki.

(jj/bb)

Pieprzyki - specyficzna uroda czy zagrożenie?