Czasy, gdy bandażowano dzieciom lewą rękę, odeszły do lamusa. "Leworęczne dzieci potrzebują wsparcia"
Odkąd dziadkowie 4-letniego Bartka zauważyli, że ich wnuk prawie nie używa prawej ręki, próbują tępić w nim leworęczność. – Kiedyś presja, by przestawiać leworęczne dzieci, była niezwykle silna i niekiedy miała brutalny charakter – nie kryje psycholog kliniczny dziecięcy prof. dr hab. Marta Bogdanowicz. – W praworęcznej cywilizacji nie jest łatwo żyć osobom leworęcznym.
W rodzinie małego Bartka wszyscy są praworęczni, dlatego niespodziankę sprawiło odkrycie, że chłopczyk preferuje lewą rękę. – Pierwsze przejawy zauważyłam, gdy miał 2 lata – mówi jego mama, Olga. – Stało się to widoczne, gdy Bartuś zaczął dużo rysować. Teraz zawsze podaje lewą rękę, gdy się wita, w lewej ręce trzyma sztućce i szczoteczkę do zębów. Panie w przedszkolu zauważyły, że Bartek zanosi się na leworęcznego. Dla mnie i męża nie jest to problem, ale dla dziadków już tak.
Jak opowiada Olga, w leworęczności jej syna starsze pokolenie widzi pewnego rodzaju defekt, coś, co trzeba naprawić. – Z dziadkami ciągle toczymy boje o to przestawianie – przyznaje Olga. – Mój ojciec, dla którego mańkut to ktoś gorszy, uparł się, żeby oduczyć Bartka leworęczności. Wszystko podaje mu do prawej ręki i pilnuje, by nie używał lewej – dodaje mama chłopca. – Takie sytuacje prowadzą do spięć, bo Bartek się denerwuje, my się denerwujemy i ogólnie nie jest za wesoło.
Nie poprawiać natury
Prof. dr hab. Marta Bogdanowicz, psycholog kliniczny dziecięcy, autorka prac naukowych poświęconych leworęczności, książki "Leworęczność u dzieci", współautorka (z Małgorzatą Różyńską) zeszytów ćwiczeń dla dzieci "Lewa ręka rysuje i pisze" wspomina, że jeszcze w latach 60. niezwykle silna była presja, by przestawiać leworęczne dzieci na rękę prawą. – Zmuszano je do tego na liczne sposoby; przywiązywano im lewą rękę do ciała, bandażowano ją, wkładano rękawiczkę, słyszałam też o przypadku, że dziecku na lewą rękę założono gips.
Wymuszanie rysowania i pisania prawą ręką powodowało u tych dzieci zaburzenia emocjonalne. Np. dziecko, które kontrolowało swoje potrzeby fizjologiczne, nagle ponownie moczyło się w nocy. Bywało również, że takie dzieci zaczynały się jąkać, miały koszmary albo lęki nocne. Tak się działo w całej Europie – wspomina profesor. – Na szczęście teraz młodzi wiedzą, że to nie jest problem, a leworęcznych dzieci nie należy przestawiać, bo dlaczego mielibyśmy brać się do poprawiania natury? Obecnie usilne działania na rzecz przestawienia leworęcznych dzieci na prawą rękę dotyczą niemal wyłącznie starszej generacji.
Dziś, dzięki licznym badaniom naukowym, wiemy już, że leworęczność nie jest wadą ani ułomnością. – To po prostu inny model lateralizacji, czyli dominacji czynności narządów ruchu po lewej stronie ciała. Osoby praworęczne, u których dominuje prawa ręka i prawa noga oraz prawe oko, mają dominującą dla tych czynności lewą półkulę mózgu. Natomiast dominacja prawej półkuli przekłada się na lateralizację lewostronną i wówczas dominują narządy ruchu po lewej stronie – tłumaczy prof. Bogdanowicz.
Szacuje się, że nawet 15 proc. ogólnej populacji to osoby leworęczne. Do grona najsłynniejszych leworęcznych należą m.in. Aleksander Wielki, Napoleon Bonaparte, Albert Einstein, Arystoteles, Leonardo da Vinci, Robert De Niro, Bill Gates, Maria Curie-Skłodowska, David Bowie, Charie Chaplin, Steve Jobs, Juliusz Cezar, Ludwig van Beethoven, Wolfgang Goethe, Winston Churchill, Michał Anioł, Pablo Picasso, Friedrich Nietzsche, królowa Elżbieta II, książę Karol i książę William oraz wielu prezydentów Stanów Zjednoczonych, m.in. Jimmy Carter, Ronald Reagan, Bill Clinton, Barack Obama.
A jednak wciąż, nawet wśród młodych rodziców, leworęczność dziecka potrafi zasiać niepokój. Jedna z użytkowniczek forum Kafeterii pisze: "Córka ma 19 miesięcy, od samego początku dominowała u niej lewa ręka, przekładała wszystko do lewej, po schodach zaczynała wchodzić od lewej nogi… Obecnie wszystko robi lewą… Czy już tak zostanie? Ludzie i znajomi twierdzą, że szkoda, że będzie leworęczna, bo będzie w szkole brzydko bazgrała jak kura pazurem i w ogóle, że osłabiona półkula… Ehhh… Mamy leworęcznych dzieci (tych starszych), czy wasze pociechy brzydko piszą? Mają kłopoty z nauką?".
Z leworęczności się nie wyrasta
Podobne wątpliwości miała mama 32-letniej Agnieszki. – Dla mojej mamy to, że wszystko robię lewą ręką, stanowiło problem. Gdy próby oduczenia mnie nic nie dały, zaczęła się zamartwiać, jak ja sobie w życiu poradzę, bo przecież cały świat dostosowany jest do potrzeb osób praworęcznych. A ja dałam sobie radę bardzo dobrze, studia skończyłam z wyróżnieniem – mówi Agnieszka. Jej 6-letnia córka też posługuje się lewą ręką. – Owszem, zetknęłam się z niepochlebnymi komentarzami na temat leworęczności mojej córki, ale puściłam je mimo uszu – dodaje 32-latka.
Prof. Marta Bogdanowicz podkreśla, że z leworęczności się nie wyrasta. –Praworęczność utrwala się znacznie szybciej, u niektórych dzieci już w 2. roku życia jest ona wyraźna, a w wieku 3 lat ustabilizowana. Natomiast u dzieci leworęcznych zwykle przez długi czas wcześniej występuje oburęczność. To moment, kiedy możemy – na zasadzie propozycji, a nie zmuszania – podać dziecku łyżkę, zabawkę czy kredkę do prawej ręki. Pozwólmy mu jednak z powrotem przełożyć je do lewej ręki. Przeciwwskazania do podjęcia takiej próby to: wczesna i silna tendencja do leworęczności, którą widać już u 2-letnich dzieci, leworęczność w rodzinie, jednorodna lateralizacja (leworęczność, lewonożność, lewooczność, np. podczas patrzenia przez lunetę lub kalejdoskop) – mówi ekspertka.
Prof. Bogdanowicz dodaje też, że w praworęcznej cywilizacji nie jest łatwo żyć osobom leworęcznym. - Dlatego nie wystarczy pozwolić dziecku na wybór lewej ręki. Ono potrzebuje wsparcia. Lewa ręka musi być usprawniana, ponieważ ma przed sobą trudne zadania - uważa.
13 sierpnia obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Osób Leworęcznych.
Zapraszamy na grupę FB - #Wszechmocne. To tu będziemy informować na bieżąco o terminach webinarów, wywiadach, nowych historiach. Dołączcie do nas i zaproście wszystkie znajome. Czekamy na was! Chętnie poznamy wasze historie, podzielcie się nimi z nami i wyślijcie na adres: wszechmocna_to_ja@grupawp.pl
