Gdy partner używa przemocy

Przemoc wobec członków rodziny, pomimo coraz większej świadomości problemu naruszania praw „słabszej płci”, nadal otoczona jest mgłą tajemnicy i uprzedzeń. Statystyki są przerażające: 70 proc zamordowanych kobiet zginęło z rąk swoich partnerów. Nie bądź obojętna! Jeśli Ty lub ktoś z Twoich znajomych cierpi z powodu przemocy w rodzinie - reaguj. Podpowiemy Ci, co możesz zrobić w takiej sytuacji.

Przemoc w rodzinie można zdefiniować jako używanie siły fizycznej wobec innej osoby. Socjologowie uważają, że dom jest jednym z najniebezpieczniejszych miejsc we współczesnym świecie. Statystycznie ludzie są bardziej narażeni na atak fizyczny w domu niż nocą na ulicy. W Wielkiej Brytanii jedno na cztery morderstwa jest popełniane na członkach rodziny. Kobiety zaś są bardziej narażone na przemoc ze strony mężczyzn będących ich krewnymi, niż ze strony obcych.

Statystyki są przerażające. Na całym świecie więcej kobiet w wieku od 15 do 44 lat umiera na skutek przemocy niż na raka, malarię czy w wypadkach drogowych. Co trzecia kobieta przyznaje, że w ciągu swojego życia została pobita, zmuszona do uprawiania seksu lub padła ofiarą innych naruszeń praw człowieka. W Polsce przestępstwa przeciwko rodzinie należą do najczęściej popełnianych. Z badań CBOS wynika, że prawie połowa kobiet w Polsce zna osobiście lub ze słyszenia co najmniej jedną kobietę bitą przez męża. Co dwudziesta Polka przyznaje się, że żyje w związku, w którym występuje przemoc fizyczna.

Pomimo coraz większej świadomości problemu naruszania praw kobiet, przemoc wobec członków rodziny nadal otoczona jest mgłą tajemnicy i uprzedzeń. Szczególnie ujawniają się one w niewielkich społecznościach. Tradycyjny model ogniska domowego zakłada nadrzędność mężczyzny nad kobietą, co usprawiedliwia niekiedy m.in. gwałtowną reakcję mężczyzn na „niewłaściwe” i odbiegające od oczekiwań społecznych zachowanie kobiet. Część żon wstydzi się, mimo oczywistych dowodów, przyznać, że doświadcza przemocy ze strony partnera.

Nie pomagają także sąsiedzi, świadkowie zdarzeń, którzy milczą, nie chcąc wikłać się w prywatne spory. W zwalczaniu bezprawia zawodzi czasami policja, która traktuje przemoc domową jako "wewnętrzną sprawę rodziny" i odmawia skutecznej interwencji. Do przemocy dojść może w każdym domu, niezależnie od statusu społecznego i materialnego, czy też poziomu wykształcenia członków rodziny.

Za skalę zjawiska przemocy domowej odpowiada cześć czynników związanych z charakterystyką życia rodzinnego. Bliskim więzom towarzyszą z reguły silne uczucia, intensywne emocje, często będące połączeniem miłości i nienawiści. Drugą okoliczność stanowi wspominany już fakt, że istnieje społeczne przyzwolenie na przemoc w rodzinie. W przeszłości, jak dowodzą popularne powiedzonka, m.in. "jak się żony nie bije, to jej wątroba gnije", istniała zgoda na stosowanie argumentu siły wobec współmałżonki.

W niektórych państwach kobiety nadal postrzegane są jako obywatele drugiej kategorii. Dlatego bywają obiektem uprzedzeń. Istnienie przemocy domowej wynika także z zaakceptowania przez ofiary agresywnego sposobu zachowania męża. Gdy dochodzi do awantur, żony nie reagują. Nie szukają pomocy. Łudzą się, że dręczyciel sam z siebie przestanie się znęcać.

Po pierwsze nie przyzwalaj nikomu na łamanie Twoich praw. Nie gódź się na agresję fizyczną ani znęcanie się psychiczne. Powiedz głośno – dość! Jeżeli na początku nie zareagujesz, to tylko pogorszy Twoją sytuację, coraz trudniej będzie Ci sprzeciwić się przemocy. Po drugie myśl o swoim bezpieczeństwie. Jeśli jest zagrożone, wprowadź się z domu. Szukaj schronienia u znajomych, rodziny, w domach pomocy społecznej. Zgłoś się po poradę do organizacji społecznej. Tam możesz uzyskać pomoc w kwestiach prawnych – prawnik wskaże Ci możliwe drogi postępowania.

Nie bój się poprosić o pomoc. Wiele informacji uzyskasz, kontaktując się z Ogólnopolskim Pogotowiem dla Ofiar Przemocy w Rodzinie, tzw. Niebieską Linią. Przemoc osób bliskich jest przestępstwem, tak samo groźnym i podlegającym karze jak przemoc wobec obcych. Przemoc domowa nie jest sprawą tylko rodzinną. Dlatego nie wstydź się interwencji policji. Do jej obowiązków należy ochrona twoich praw. Wiele kobiet nie może zdecydować czy dzwonić po policję i robią to tylko w ostateczności: boją się, że nikt im nie uwierzy lub nie weźmie tego, co mówią na poważnie.

Policja ma obowiązek zareagować na Twoje wezwanie. Gdy funkcjonariusze pojawią się na miejscu zdarzenia, masz prawo: domagać się, by zrobili notatkę służbową na temat zajścia; zapisać nazwiska policjantów lub ich numery służbowe (pamiętaj, ze oni również mogą świadczyć w Twojej sprawie, dowiedzieć się o numer, pod jakim interwencja została zarejestrowana i poprosić o kopie notatki służbowej (lub karty meldunku o przeprowadzonej interwencji). Zanotuj i przechowuj w bezpiecznym miejscu wszystkie informacje na temat zajścia (zajść).

Jeśli chcesz, aby sprawca był ukarany, domagaj się, aby policja lub prokuratura wszczęła postępowanie karne. Zbieraj dowody. Postaraj się o zeznania świadków (sąsiadów, znajomych, którzy słyszeli lub widzieli, jak maż Cię bił). Jeśli zostałaś poturbowana lub zgwałcona, idź jak najszybciej do lekarza i poproś go, aby wystawił zaświadczenie o stanie zdrowia, opisujące obrażenia, jakich doznałaś. I najważniejsze nie poddawaj się. Masz prawo domagać się sprawiedliwości.

Tekst: ak