Prawdą jest, że większość kłopotów z poprawnym czytaniem, pisaniem czy liczeniem u dzieci jest związana z zaniedbaniami, albo po prostu z brakiem zdolności.
Co każdy rodzic wiedzieć powinien?
Dysleksja - to zaburzenia objawiające się trudnościami w nauce czytania u dzieci o normalnej inteligencji
Dysgrafia - niski poziom graficzny pisma, któremu często towarzyszą trudności z rysowaniem
Dysortografia - to błędne pisanie, które nie wynika z nieznajomości reguł ortograficznych. Zazwyczaj są to specyficzne błędy (mylenie liter podobnych pod względem kształtu, np. l, ł, t, opuszczanie, dodawanie, przestawianie liter w wyrazach, pisanie liter zwierciadlanych, pisanie wyrazów od strony prawej do lewej)
Dyskalkulia - problemy w opanowaniu prostych działań matematycznych, np. tabliczki mnożenia
Jak rozpoznać dysleksję, dysgrafię?
Typowymi objawami są: opóźnienie w nauce czytania i pisania (szczególnie mylenie spółgłosek p-b, p-g, n-u, m-w, lub przestawianie liter, a nawet całych sylab), trudności w nauce pisania (zwierciadlane odwracanie liter lub całych tekstów, deformowanie kształtu liter, niski poziom graficzny i estetyczny, trudności w różnicowaniu wyrazów podobnie brzmiących, np. półka - bułka)
, trudności z przypominaniem sobie nazw przedmiotów, mylenie kierunków prawo - lewo, trudności w ustawianiu symboli w logicznej kolejności (np. nazw miesięcy), rażące trudności w opanowaniu poprawnej pisowni.
Jakie są przyczyny dysleksji?
Przyczyn może być wiele, choć nie wszystkie muszą wystąpić u jednej osoby. W niektórych rodzinach może być to uwarunkowane dziedzicznie. Wciąż prowadzone są badania na ten temat. Na ich podstawie wiemy dziś, że wśród dyslektyków przeważają chłopcy (jest ich czterokrotnie więcej niż dziewcząt).
Czy dziecko dyslektyczne jest mało inteligentne?
Nie. Są to dzieci o normalnym poziomie inteligencji, a czasem nawet dzieci bardzo zdolne. Te łatwo rozpoznać poprzez "nadrabianie" wypowiedziami ustnymi, uczenie się przez czerpanie z innych źródeł niż podręczniki (radio, TV).
Czy wszyscy, którzy mają kłopoty z czytaniem czy pisaniem to dyslektycy i dysortograficy?
Nie.
Jest wiele przyczyn trudności w czytaniu i pisaniu. Jedną z nich może być zaniedbanie przez rodziców. Sytuacja taka ma miejsce wówczas, gdy ci nie poświęcają dziecku czasu i nie interesują się jego rozwojem (ma to bardzo duże znaczenie w okresie przedszkolnym). Przyczyną mogą być również wady wzroku, słuchu albo opóźnienie rozwoju umysłowego. Jeszcze inną przyczyną są błędy dydaktyczne szkoły: źle przygotowani nauczyciele, częsta ich zmiana, niewłaściwe warunki nauki.
Do kogo zwrócić się, jeżeli zauważymy coś niepokojącego?
W każdej szkole jest pedagog szkolny. Możemy podzielić się z nimi naszymi podejrzeniami, a gdy zostaną one potwierdzone, dziecko zostanie skierowane na badania do poradni wychowawczej, w której zajmuje się nim psycholog o przygotowaniu do pracy z dziećmi i młodzieżą dyslektyczną. Jeżeli jest taka potrzeba, dziecko konsultowane jest przez innych specjalistów (logopedę, okulistę, laryngologa). Po zbadaniu stawiają diagnozę, która ma być wskazówką dla nauczycieli (szczególnie języka polskiego i języków obcych) odnośnie stawiania wymagań.
Na czym polega terapia dziecka z dysleksją?
Nauczanie dziecka dyslektycznego powinno być prowadzone indywidualnie, gdyż każde z nich może mieć trudności różnego rodzaju. Przez poradnie, które badają dziecko prowadzone są zajęcia uwzględniające indywidualne tempo uczenia się dziecka, konieczność wielokrotnego utrwalania wiadomości. Poza tym specjaliści zwracają uwagę, aby uczenie odbywało się z zaangażowaniem wielu zmysłów naraz: słuchu, wzroku, dotyku. Dzięki temu dziecko wykorzystuje przede wszystkim te zmysły, które są jego najmocniejszą stroną.
Czy i w jaki sposób rodzice mogą pomóc dziecku?
Najlepiej, aby rodzice byli w stałym kontakcie z nauczycielem-terapeutą, który dobiera zestawy ćwiczeń do opanowania w domu. Nie próbujmy sami dobierać metod i ćwiczeń, bo może to zniechęcić dziecko. Trzeba tu zachować daleko posuniętą wyrozumiałość i delikatność. Zawsze ważnym elementem życia domowego są rozmowy z dzieckiem, które dostrzega, że koledzy przy mniejszym wysiłku osiągają lepsze rezultaty. Pamiętajmy, że dzieci dyslektyczne lepiej zapamiętują informacje usłyszane lub zobaczone.
Beata Kęska
