"Przychodzi baba do lekarza" - Najbardziej powszechne dolegliwości intymne Polek
O chorobach intymnych, z którymi Polki najczęściej zgłaszają się do ginekologów, o tym, dlaczego grzybica lubi nawracać, o profilaktyce i świadomości kobiet mówi Marek Dawicki, ginekolog-położnik z Kliniki INVICTA w Gdańsku.
O dolegliwościach intymnych, z którymi Polki najczęściej zgłaszają się do ginekologów, o tym, dlaczego grzybica lubi nawracać, o profilaktyce i świadomości kobiet mówi Marek Dawicki, ginekolog-położnik z Kliniki INVICTA w Gdańsku.
WP: : Która choroba intymna jest najbardziej powszechna wśród Polek, z jakimi infekcjami pacjentki zgłaszają się najczęściej?
Marek Dawicki, ginekolog-położnik: Większość pacjentek do wizyty u ginekologa skłaniają objawy związane z różnego typu infekcjami. Stany zapalne wywołują najczęściej grzyby, a konkretniej drożdżaki Candida albicans oraz bakterie beztlenowe. Stanowią one element naturalnej flory pochwy, jednak w przypadku obniżonej odporności organizmu, otarć, zaburzeń hormonalnych, niewłaściwej, obfitującej w cukry diety lub podczas ciąży mogą nadmiernie rozwinąć się powodując infekcję.
Stany zapalne mogą powodować też niektóre bakterie tlenowe, a także pasożyty, np. rzęsistki. Rozwojowi infekcji pochwy i dróg moczowych sprzyjać będą: częsta zmiana partnerów, terapia antybiotykowa, a także stosowanie używek, otyłość czy niedostateczna higiena osobista.
U sporej części pacjentek powodem niepokojących dolegliwości może być zakażenie wirusem HPV, dość powszechnie występującym w populacji. Jego onkogenne typy mogą zwiększać ryzyko raka szyjki macicy, stąd w przypadku podejrzenia infekcji warto wykonać odpowiednie badania - cytologia, typowanie wirusa HPV.
WP: : Czy warto, by dziewczynki szczepiły się przeciwko wirusowi HPV?
Szczepienie przeciw HPV polega na podaniu jako antygenu białka L1 kapsydu wirusowego, czyli specjalnie zmodyfikowanego białka otoczki wirusowej. W kontakcie z nim organizm wytwarza przeciwciała, które chronią przed realnym zarażeniem HPV w przyszłości. By szczepionka była skuteczna, należy podać ją trzykrotnie.
Szczepienie daje najlepsze efekty, gdy zastosowane jest przed infekcją HPV. Z tego powodu zaleca się szczepienie dziewczynek, które jeszcze nie rozpoczęły współżycia. Aktywność seksualna nie wyklucza jednak możliwości zaszczepienia się. W takiej sytuacji można zrobić badania wykluczające nosicielstwo. Jeśli wynik testu jest negatywny, mamy zielone światło.
WP: : Grzybica pochwy to choroba, która lubi nawracać. Czy rzeczywiście, gdy raz zachorujemy, potem nas „nie opuści”?
Grzybica pochwy, zwana inaczej kandydozą, to faktycznie infekcja wykazująca tendencje do nawrotów. Choć wywołujące ją mikroorganizmy stanowią część naturalnej flory pochwy, w sprzyjających okolicznościach namnażają się powodując chorobę i nieprzyjemne dolegliwości.
Szczególnie narażone są kobiety chorujące na cukrzycę, mające zaburzenia hormonalne, stosujące antykoncepcję. Na rozwój infekcji może tez wpływać zbyt mała ilość w środowisku pochwy pałeczek kwasu mlekowego, które stanowią jej naturalną barierę ochronną. Dodatkowo przy leczeniu istotne jest równoległe prowadzenie terapii u pacjentki i jej partnera. Jeśli po wyleczeniu kobieta będzie współżyła z osobą zakażoną, może dojść do ponownej infekcji.
Przy odpowiednio prowadzonej terapii - w zależności od przypadku - na ogół infekcja znika. Nie należy jednak spodziewać się szybkich efektów. Leczenie wymaga cierpliwości i konsekwencji, a często także zmiany codziennych nawyków, w tym diety, trybu życia. W ramach działań profilaktycznych warto korzystać wyłącznie z bawełnianej bielizny, zwrócić uwagę na stosowane kosmetyki - najlepsze są te, które przywracają prawidłową biocenozę pochwy.
Warto profilaktycznie przyjmować probiotyki, które pozwolą na odtworzenie pałeczek kwasu mlekowego w środowisku pochwy. Lepiej unikać diety bogatej w cukier, a także ograniczyć stres.
WP: : Czy depilacja miejsc intymnych ma wpływ na zapadanie na choroby intymne?
Według niektórych źródeł depilacja okolic bikini może zwiększać ryzyko infekcji. Z jednej strony do zakażenia może dojść ze względu na niewłaściwy poziom higieny podczas samego zabiegu. Może się tak stać, gdy kobieta kilkukrotnie wykorzystuje maszynkę do golenia lub urządzenia do depilacji nie są odpowiednio wysterylizowane.
Z drugiej - włosy łonowe pełnią funkcję ochronną dla delikatnych miejsc intymnych, więc ich usunięcie spowoduje osłabienie naturalnych mechanizmów ograniczających ryzyko infekcji. Warto zastanowić się nad pozostawieniem włosków na wargach sromowych i zdecydować się na zabieg w sprawdzonym, przestrzegającym zasad higieny gabinecie.
WP: : Czy różnego rodzaju zapachowe wkładki intymne i podpaski oraz tampony mogą wywoływać podrażnienia, prowadzić do infekcji?
Pachnące chusteczki higieniczne czy papier toaletowy, perfumowane wkładki czy podpaski mogą powodować reakcję alergiczną i podrażnienie skóry. Wszystko oczywiście zależy od indywidualnych uwarunkowań. Jeśli kobieta zaobserwuje u siebie niepokojące objawy w postaci wysypki, zaczerwienienia i swędzenia okolic intymnych, warto odstawić tego rodzaju środki higieniczne i zwrócić się o poradę do specjalisty.
Jeśli chodzi o podpaski i tampony, ryzyko infekcji występuje przede wszystkim w przypadku niewymieniania zabezpieczenia z wystarczającą częstotliwością i nieprzestrzegania zasad higieny osobistej.
WP: : Czy majtki typu stringi i obcisłe spodnie są bezpieczne dla zdrowia?
Noszenie zbyt obcisłych spodni może powodować otarcia, podrażnienie okolic intymnych, opuchnięcie i zaczerwienienie warg sromowych. Zwiększa to ryzyko rozwoju infekcji czy stanów zapalnych. Obcisłe spodnie oraz bielizna powodują podniesienie temperatury miejsc intymnych i ich większą potliwość.
Wilgoć i ciepło oraz brak dostępu powietrza, np. gdy ubranie wykonane jest ze sztucznych tkanin, sprzyjają rozwojowi chorobotwórczych drobnoustrojów. Kobieta narażona jest więc w większym stopniu na zakażenia bakteryjne i grzybicze. Warto więc częściej zakładać spódnice i sięgnąć po bieliznę z naturalnych włókien, np. bawełny.
WP: : Z jakimi mitami, pokutującymi fałszywymi przekonaniami dotyczącymi chorób intymnych najczęściej spotykają się lekarze?
Kobiety często myślą, że niepokojące objawy w postaci upławów, zaczerwienienia, pieczenia czy swędzenia okolic intymnych, bólu w podbrzuszu i nieregularnych cykli miesięcznych miną samoistnie. Panie, które próbują przeczekać dolegliwości, trafiają wówczas do lekarza zbyt późno, gdy choroba postępuje.
W przypadku infekcji intymnych pokutuje przekonanie, że wystarczy wyleczyć kobietę i problem nie będzie powracał. Tymczasem na ogół terapia powinna objąć oboje partnerów. Nie wszystkie pacjentki dysponują też wiedzą na temat tego, w jaki sposób mogą unikać zakażeń. Nie mają świadomości, że w przypadku braku stałego partnera powinny zawsze stosować prezerwatywę, że ich tryb życia i to, co jedzą, może wpływać na występowanie infekcji.
Dodatkowo po wyleczeniu konieczna jest kontrola i kontynuacja działań - przede wszystkim wdrożenie drugiego etapu postępowania polegającego na przewróceniu prawidłowej flory bakteryjnej pochwy.
Dość częstym problemem jest też brak świadomości profilaktyki zdrowotnej w zakresie zdrowia intymnego. Wiele pacjentek nadal niechętnie zgłasza się na badania cytologiczne czy wykonuje samobadanie piersi. Tymczasem są to kluczowe działania pozwalające ograniczyć ryzyko rozwoju raka szyjki macicy czy raka piersi.
WP: : Jakie są najważniejsze elementy profilaktyki związanej z poszczególnymi chorobami?
Bez względu na typ zakażenia, należy przede wszystkim zadbać o to, by infekcja została prawidłowo wyleczona. W tym celu niezbędna będzie konsultacja z ginekologiem, który zaplanuje indywidualną terapię dla obojga partnerów. Po jej zakończeniu koniecznie trzeba zadbać o to, by przywrócić prawidłową florę w pochwie.
Ważne jest również stałe dbanie o odpowiednią odporność organizmu. W aptekach dostępne są probiotyki i suplementy diety wspomagające naturalną florę mikrobiologiczną pochwy. Zalecana jest także dbałość o prawidłową higienę i stosowanie specjalnych preparatów do higieny intymnej o odpowiednim pH, często z dodatkiem pałeczek kwasu mlekowego. Zmiany partnerów seksualnych, częste korzystanie z sauny, basenów czy publicznych toalet, noszenie syntetycznej, obcisłej bielizny to niektóre dodatkowe czynniki ryzyka, których warto unikać.
Przy infekcjach intymnych zalecana jest zdrowa dieta wzmagająca ogólną odporność organizmu z ograniczeniem węglowodanów prostych, które sprzyjają rozwojowi grzybów. Warto też uzupełnić jadłospis o produkty zawierające bakterie probiotyczne, np. jogurty. Dieta powinna objąć produkty bogate w witaminy i inne mikroelementy, białko, a także kwasy Omega-3. Ryzyko infekcji podwyższa nadwaga i otyłość, powinno więc zadbać się o to, by waga mieściła się w normie.
Rozmawiała Katarzyna Gruszczyńska/(kg)/(mtr), WP Kobieta
