Wszystko o antykoncepcji awaryjnej

Żadna inna metoda antykoncepcji nie wzbudza tylu kontrowersji co pigułka „po”. Dla niektórych osób jest ona niczym innym jak środkiem aborcyjnym, dla innych jedyną stosowaną metodą zapobiegania ciąży. Jaki jest mechanizm działania antykoncepcji postkoitalnej i kiedy można się na nią zdecydować?

Antykoncepcja awaryjna przeznaczona jest do stosowania w wyjątkowych sytuacjach. Wskazaniem do sięgnięcia po pigułkę jest przede wszystkim pęknięcie czy zsunięcie się prezerwatywy oraz przemoc seksualna. W niektórych krajach europejskich antykoncepcja awaryjna dostępna jest bez recepty, a WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) propaguje ją w swoich raportach i oświadczeniach jako ogromną szansę na zmniejszenie liczby aborcji.

Substancją, która obecnie uznawana jest za standard w antykoncepcji postkoitalnej, jest lewonorgestrel, będący syntetycznym odpowiednikiem progestagenu. Dotychczas przeprowadzone badania wskazują, że jego stosowanie (zgodne z zaleceniami) nie wpływa negatywnie na zdrowie czy płodność kobiety. Nie ma również zagrożenia w przypadku, gdy pomimo zażycia tabletki dojdzie do zapłodnienia i zagnieżdżenia jajeczka. Substancja nie uszkadza płodu ani nie ma działania poronnego.

Mechanizm działania lewonorgestrelu polega na opóźnieniu owulacji, jeśli jeszcze do niej nie doszło, i zagęszczeniu śluzu, aby utrudnić plemnikom przemieszczanie się i połączenie z komórką jajową. Skuteczność lewonorgestrelu jest największa w ciągu pierwszych 12 godzin od stosunku (ponad 95 proc.), choć może być stosowany także po tym czasie, a przed upływem 72 godzin.

Dostępnym w Polsce lekiem opartym na lewonorgestrelu jest Escapelle. Produkt ma postać jednej pigułki o zawartości 1500 mikrogramów substancji aktywnej. Pigułka Escapelle zastąpiła Postinor Duo, w którym także znajdował się lewonorgestrel, lecz podzielony na dwie dawki, przyjmowane w odstępie 12 godzin.

Od niedawna w aptekach dostępna jest również pigułka EllaOne. Zastosowano w niej substancję o nazwie octan uliprystalu, który jest selektywnym modulatorem receptora progesteronowego (SPRM). Pigułka EllaOne może być przyjęta przed upływem 120 godzin od stosunku, czyli w ciągu 5 dni. Jak przedstawia się jej skuteczność i bezpieczeństwo stosowania?

Badanie, którego wyniki opublikowano na łamach czasopisma medycznego „The Lancet”, wskazują, że lepsze zabezpieczenie przed ciążą zapewniają preparaty na bazie uliprystalu. W grupie 844 kobiet, które w ciągu 72 godzin po stosunku przyjęły octan uliprystalu, stwierdzono 15 ciąż (1,8 proc.). Z kolei wśród 852 kobiet, które zażyły lewonorgestrel, odsetek ciąż wyniósł 2,6 proc.

Tym, co wzbudza wątpliwości, jest wpływ uliprystalu na zarodek, który mimo zastosowania preparatu zagnieździł się w ścianie macicy. O ile w przypadku lewonorgestrelu stwierdzono, że nie ma on negatywnego wpływu na płód, a wręcz ułatwia utrzymanie ciąży, o tyle pewności takiej brakuje w odniesieniu do preparatów z uliprystalem. Pojawiają się doniesienia, że jeśli dojdzie do zagnieżdżenia, środek ten blokuje powstawanie protein niezbędnych do prawidłowego przebiegu ciąży i rozwoju zarodka.

Zarówno w przypadku zażycia lewonorgestrelu, jak i octanu uliprystalu mogą wystąpić skutki uboczne w postaci nudności, bólów brzucha, wymiotów, zaburzeń miesiączkowania, bezsenności, biegunki, bólów mięśni, zmęczenia, wrażliwości piersi, wahań nastroju.

Pigułki „po” nie są jedyną dostępną formą antykoncepcji awaryjnej. W takim celu może zostać użyta również spirala, która jest skuteczna w przypadku umieszczenia w macicy przed upływem 5 dni od współżycia. Spirala zakładana jest przez ginekologa. Taką metodę powinny rozważać raczej tylko te kobiety, które planują pozostawić wkładkę przez dłuższy czas (spirala chroni przed ciążą nawet do 5 lat) i które mają już dzieci.

Mniej znanym sposobem zapobiegania ciąży w przypadku niezabezpieczonego stosunku jest tzw. metoda Yuzpego. Polega ona na przyjęciu kilku dwuskładnikowych pigułek antykoncepcyjnych, które dostarczą do organizmu odpowiednią dawkę lewonorgestrelu. Metoda ta może się okazać jednak bardzo groźna dla systemu hormonalnego. Pigułki „po” z pochodnymi progestagenów nie zawierają innych hormonów, tymczasem w składzie pigułek dwuskładnikowych obecne są również pochodne estrogenów.

map/(kg)

* Męska antykoncepcja coraz bliżej!*

* Komputerki cyklu określą dni płodne*

* Podgrzewanie jąder i płukanka z octu uchronią przed ciążą?*

POLECAMY: * Alternatywa dla prezerwatywy!*

Jak rozpoznać, że mężczyzna zdradza?