Alkoholik „na pół etatu” – jak rozpoznać, że to już uzależnienie?

Uzależnienie alkoholowe dotyka coraz większej liczby osób. Profesor Jerzy Mellibruda szacuje, że różne szkody związane z nadużywaniem alkoholu mogą dotyczyć nawet 10 procent populacji. Choć alkoholik często kojarzy się z osobą „na dnie”, początki nałogu mogą wyglądać całkiem niewinnie. Jak rozpoznać, że picie przestało być formą rekreacji, a staje się niebezpiecznym uzależnieniem?

On regularnie po pracy siada przed telewizorem i wypija piwo. Z czasem dwa, trzy, cztery czy nawet więcej butelek. Tłumaczy, że to sposób na odreagowanie stresu, poza tym lubi smak alkoholu. Zaniepokojona żona zaczyna zwracać mu uwagę. W takich wypadkach mężczyzna unosi się, denerwuje, próbuje udowodnić, że to typowy sposób spędzania wolnego czasu po pracy. Kobieta zastanawia się, czy faktycznie wyolbrzymia, a może to mąż nie widzi problemu?

Znajomy scenariusz? Coraz częściej spotykamy się z tzw. alkoholikami „na pół etatu”, którzy stosunkowo dobrze funkcjonują w życiu zawodowym, a piją tylko wieczorami. Z jednej strony w naszej kulturze panuje stereotyp mężczyzny, który „lubi sobie wypić”. Z drugiej, coraz więcej osób wpada w nałóg, a granica między spożywaniem alkoholu dla przyjemności a uzależnieniem jest bardzo cienka.

Choć odsetek uzależnionych kobiet wzrasta, alkoholizm wciąż częściej dotyczy mężczyzn. Historie żon borykających się z nadmiernym piciem partnera można by przytaczać w nieskończoność. Renata długo walczyła z alkoholizmem męża. Chociaż małżonek deklaruje, że skończył z piciem, kobieta nie jest w stanie mu zaufać.

- Nie jestem pewna, czy mój mąż nie pije jakiejś małej ilości alkoholu przed przyjściem do domu. Zwykle robił tak, że po pracy szedł do sklepu. Wypijał coś po drodze, a oficjalnie do domu przynosił jedno piwo. Czasem wychodził po drugie, jednak zdarzało się, że wracał tak pijany, iż nie był już w stanie nawet rozmawiać – mówi.

Renata długo starała się tłumaczyć mężowi, że jego picie jest patologiczne. Ten jednak kłócił się i twierdził, że to normalne i każdy mężczyzna po pracy lubi się zrelaksować „przy piwku”. W końcu stwierdził, że dla dobra relacji małżeńskiej przestanie pić, nie przyznał jednak otwarcie, że ma problem. Właśnie dlatego Renata do końca nie ufa mężowi. Co jakiś czas zachęca go do czytania artykułów i ulotek dotyczących alkoholizmu.

Czy Renata słusznie obawia się o męża?

Jak rozpoznać, czy picie nasze lub bliskiej osoby jest jeszcze w normie, czy może przyjęło już formę nałogu? Dr Agnieszka Bratkiewicz, psycholog ze Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie tłumaczy, czym charakteryzuje się uzależnienie. –Przede wszystkim przy nadużywaniu substancji psychoaktywnych obserwujemy zmiany w funkcjonowaniu danej osoby – tłumaczy ekspertka. – Wcale nie musi to oznaczać problemów w pracy. Alarmujące jest również, jeżeli ktoś zaczyna zaniedbywać rodzinę czy znajomych, wydaje zbyt dużo pieniędzy na alkohol, itp.

Dr Bratkiewicz zaznacza, że w osoba uzależniona zaczyna odsuwać inne rzeczy na dalszy plan, picie staje się ważnym elementem jej życia. Pojawia się tolerancja na alkohol, czyli trzeba pić więcej, żeby osiągnąć ten sam efekt co wcześniej. Taka osoba może również doświadczać zespołu odstawienia, czyli nieprzyjemnych reakcji fizjologicznych występujących w efekcie prób zaprzestania picia. Żeby stwierdzić alkoholizm, taki wzorzec musi utrzymywać się przez rok. Po trzech miesiącach można już jednak zdiagnozować tzw. szkodliwe używanie alkoholu.

- Niestety wielu alkoholików zaprzecza uzależnieniu – mówi ekspertka. – Pomimo coraz liczniejszych problemów w życiu osobistym bądź w pracy nie uznają swojego picia za patologię. Twierdzą, że alkohol nie przeszkadza im, a wręcz pomaga, czyni ich życie ciekawszym.

Dominika mówi, że jej mąż jest dobrym człowiekiem, który nigdy nie zaniedbywał pracy. Jednak wieczorem często upijał się i pomimo jej uwag nie widział w tym nic złego. – Chyba zaczął uświadamiać sobie, że ma problem, kiedy parę razy rano obudził się z kacem i spojrzał w lustro. Wyglądał naprawdę tragicznie, a przecież musiał iść do pracy – opowiada. – Czułam, że zaczyna zauważać, iż coś jest nie tak.

Jednak mąż Dominiki zrozumiał swój problem dopiero wtedy, kiedy zaczynał robić sobie „dni bez alkoholu”. – Powiedziałam mu, że to nie jest normalne – tłumaczy kobieta. – Przecież zdrowy człowiek nie musi sobie mówić, że dziś nie wypije, a jutro tak, tylko spożywa alkohol wtedy, kiedy chce – dodaje. Teraz jej mąż nie pije i uczęszcza na terapię. Wydaje się, że wszystko zmierza w dobrym kierunku.

- Nieudane próby ograniczenia picia to poważny objaw uzależnienia – mówi dr Agnieszka Bratkiewicz. – Niepokoić powinno również, kiedy co prawda uda nam się nie spożywać alkoholu, jednak czujemy się wtedy przybici, rozdrażnieni, odczuwamy wyraźny brak substancji psychoaktywnej. Nie jest jednak powiedziane, że takie próby abstynencji uświadomią uzależnionemu problem. Ludzie są różni. Dla jednych to wystarczający sygnał, inni nadal będą ignorować chorobę.

Kiedy niepokoi nas picie partnera, musimy mu to jasno zakomunikować. – Należy regularnie informować taką osobę, że coś nam nie pasuje – radzi dr Bratkiewicz. – Ważne jest, żeby umotywować nasze pretensje. Podaj partnerowi konkrety, mów na przykład: „w tym tygodniu trzy razy upiłeś się, wydałeś 100 złotych na alkohol, nie podoba mi się to”. Jeżeli to konieczne, możesz robić sobie notatki.

Psycholog zaznacza też, że aby uświadomić sobie problem, uzależniony musi na własnej skórze odczuć konsekwencje swojego picia. – Jeżeli mąż ma kaca, nie dzwoń do szefa i nie mów, że nie przyjdzie do pracy, bo jest chory. Nie broń go. On musi zrozumieć, że jego picie jest dla niego szkodliwe – tłumaczy Bratkiewicz.

Ekspertka zaznacza, że wobec osoby uzależnionej nie należy używać gróźb, których nie mamy zamiaru zrealizować. Nie straszmy więc rozwodem, jeżeli wiemy, że nie jesteśmy gotowe na taki krok. – Alkoholik szybko zorientuje się, że to tylko słowa i przestanie przywiązywać do nich wagę – mówi dr Bratkiewicz. – Jeżeli jednak faktycznie rozważasz rozwód, odejście od partnera czy inne poważne konsekwencje, powiedz mu to spokojnie, bez krzyków i emocji.

- Nie zapominaj, że osoba uzależniona potrzebuje wsparcia – kontynuuje ekspertka. –Nie należy jedynie krytykować. Mów często, że zależy ci na partnerze, wspominaj dawne czasy, kiedy lepiej się układało.

Alkoholizm to ciężka choroba, jednak nie nieuleczalna. Trzeba jednak wiedzieć, jak z nią walczyć i przygotować się na ciężką pracę.

(sr/sg)

POLECAMY:
Hipnoza. Wierzyć w to?
Nastoletni alkoholicy
Kobieta powinna być „dziwką w łóżku”