Konflikty w miejscu pracy
Konflikty są częścią naszego zawodowego życia. Zdarzają się codziennie, nacechowane są silnymi emocjami i trudnościami w komunikacji. Napięcia między współpracownikami wynikać mogą ze złej organizacji pracy, braku informacji, niesprawiedliwego podziału zadań, rywalizacji i walki o władzę itp.
Konflikty są częścią naszego zawodowego życia. Zdarzają się codziennie, nacechowane są silnymi emocjami i trudnościami w komunikacji. Napięcia między współpracownikami wynikać mogą ze złej organizacji pracy, braku informacji, niesprawiedliwego podziału zadań, rywalizacji i walki o władzę itp.
Zanim zaczniemy szukać rozwiązania konfliktu, warto zacząć od dotarcia do jego źródeł i przyczyn oraz określenia rodzaju konfliktu, z jakim mamy do czynienia.
Konflikty pokoleniowe
Ten rodzaj konfliktów jest łatwy do zdiagnozowania. Szybcy, kreatywni, dynamiczni młodzi pracownicy ścierają się ze starszymi kolegami, którzy są przywiązani do wypracowanych przez lata metod pracy i na ogół nie chcą ich zmienia.
Tego rodzaju nieporozumienia dość łatwo rozwiązać, jeśli obie strony są skłonne nawiązać współpracę i rozpocząć dialog. Zrozumienie, że można działać razem we wspólnym celu, zamiast rywalizować, daje możliwości znalezienia pomysłów na to, jak wykorzystać potencjał obydwu stron. Młodsi pracownicy mogą skorzystać z doświadczenia osób o większym stażu, a starsi – doszkolić się z nowoczesnych metod pracy czy technologii.
Obydwie strony wykazując wzajemne zrozumienie, otwartość, tolerancję i cierpliwość, mogą wiele zyskać, zamiast tracić energię na walkę i mnożenie sporów. Aby w ten sposób rozwiązywać konflikty, warto nauczyć się jasnego i precyzyjnego wyrażania potrzeb oraz identyfikacji swoich mocnych i słabych stron.
Konflikty strukturalne
Wynikają ze struktury sytuacji, w której znajdują się współpracownicy. Najczęściej jest to ograniczona przestrzeń czy zasoby, brak czasu, odległość, role, jakie pełnią uczestnicy (np. szef – podwładny), zbyt duża ilość zadań, nierówny podział obowiązków. Czynniki zewnętrzne, które przyczyniają się do powstania konfliktu strukturalnego, gdy zostaną ujawnione, zrozumiane, mogą ulec akceptacji lub zmianie. Tym samym w prosty sposób konflikt zostanie rozwiązany i zakończony. Jeśli nie ma takiej możliwości, ten rodzaj sporów może sprzyjać powstawaniu konfliktów relacji czy wartości.
Konflikty danych
Pojawia się, gdy pracownicy posiadają odmienne informacje, gdy brakuje danych, gdy informacje akceptowane przez jedną stronę są odrzucane przez drugą lub gdy są w inny sposób interpretowane. Tego rodzaju konflikty są łatwe do rozwiązania poprzez umożliwienie dostępu do informacji i sprawdzenie, czy obie strony w jednakowy sposób rozumieją to, co stanowiło źródło problemu. Może też wystąpić eskalacja tego typu konfliktów, gdy strony nie umieją podjąć dialogu, wzajemnie wysłuchać i zrozumieć, a oskarżają się o nieujawnianie informacji, manipulacje danymi, celowe wprowadzanie w błąd itp.
Konflikty interesów/potrzeb
Powstają wówczas, gdy potrzeby stron pozostają w sprzeczności lub też są przez strony spostrzegane jako nie dające się pogodzić. Spory mogą dotyczyć potrzeb rzeczowych (np. dóbr takich jak premie, podwyżki, czas czy podział pracy), proceduralnych (np. sposobu rozwiązywania konfliktów, sposobu prowadzenia rozmów), psychologicznych (np. poczucia własnej wartości, godności, szacunku, zaufania). Rozwiązywanie tego typu sporów wymaga umiejętności asertywnej komunikacji, ze świadomością potrzeb i umiejętnością empatii.
Konflikty relacji
Trudno dobrać taki zespół ludzi, gdzie każdy z każdym będzie żył w zgodzie. Ludzie różnią się co do wyznawanych wartości, sposobów myślenia, przyzwyczajeń i nawyków, charakterów itd. Różnice mogą być źródłem konfliktów i wywoływać napięcia, prowadząc do konfrontacji. Konflikty relacji wynikają z braku satysfakcji w kontaktach pomiędzy współpracownikami.
Cechuje je negatywny stosunek do osób, antypatie, wzajemna niechęć. Na ogół przyczyną niezrozumienia jest stereotypowe postrzeganie ludzi, którzy mają inne zdanie, poglądy czy opinie. Konflikt relacji wiąże się z silnymi emocjami i zachowaniami odwetowymi. Zaburzona jest komunikacja i często brak jest zgody na wspólne szukanie wyjścia z trudności w sporach. Konflikty relacji są trudne do rozwiązania, często stają się przyczyną eskalacji innego rodzaju konfliktów, nawet wtedy, gdy nie ma obiektywnych powodów do ich powstania.
Konflikty wartości
Mogą one wynikać z przyjętych odmiennych systemów wartości lub też odmiennych interpretacji zasad etycznych i moralnych, z uznawania i stosowania innych reguł sprawiedliwości. Często w tego rodzaju konfliktach występuje brak tolerancji dla innych wartości uznawanych przez drugą stronę. Tego typu konflikty, bez prób poszukiwania rozwiązań, które byłyby możliwe do zaakceptowania dla stron bez względu na wyznawane przez nie systemy wartości, w dużym stopniu mogą być nierozwiązywalne. Mogą eskalować, blokować komunikację i jakąkolwiek współpracę, przyczyniać się do antagonizowania ludzi.
Alicja Krata - mediator; trener, superwizor; Prezes Zarządu Fundacji MEDIARE: Dialog-Mediacja-Prawo; założycielka Szkoły Miłości, w ramach której prowadzi coaching oraz warsztaty dla osób i par, które chcą budować dobre relacje, dialog i współpracę, tworzyć szczęśliwe związki.
(akr/bb)
