Jak walczyć ze stresem?
W dzisiejszych czasach rzadkością jest spotkanie osoby, która może o sobie powiedzieć, że prowadzi spokojne życie, nie doświadcza stresu i nie wie, czym on jest. Stres stał się nieodłącznym elementem naszej codzienności. Często niestety utrudnia nam funkcjonowanie i obiera siły.
Jaka jest natura stresu? Jest on reakcją organizmu na zagrożenie, na stawiane mu wymagania, fizyczne i/lub psychiczne. Jest to zespół procesów w organizmie, pojawiających się w reakcji na skutek działania wszelkiego typu niekorzystnych dla człowieka bodźców, które zmieniają jego stopień gotowości do działania. W wyniku stresu odczuwamy niewygodne, doskwierające emocje (np. lęk, niepokój, złość, smutek, bezradność, bezsilność, rozgoryczenie, wstyd, zniechęcenie itp.) oraz zmiany fizjologiczne w organizmie.
Co jest przyczyną stresu? Mogą to być różnego typu zagrożenia, zranienia, niepowodzenia, brak sił, urazy psychiczne, szoki, przeciążenia itp. Stres mogą wywołać czynniki zewnętrzne, niezależne od nas, jak środowisko w szkole czy w pracy (presja czasu, zbyt wysokie wymagania, nadmiar obowiązków i przeciążenie, brak odpoczynku). Może być on wywołany sytuacją w rodzinie: brak komunikacji, kryzysy związane z rozstaniem czy rozwodem, sytuacje losowe (np. ciężka choroba kogoś z rodziny, wypadek czy śmierć).
Przyczyną stresu może być też środowisko, w którym żyjemy: tłok, hałas, korki, kolejki, zawiłe formalności w urzędach. Stres pojawia się też w sytuacjach zagrożenia życia lub zdrowia. Mogą go wywołać również czynniki psychologiczne, np. lęk przed krytyką czy oceną, lęk przed odrzuceniem, lęk przed utratą kontroli lub wymaganiami, które postrzegamy jako przerastające nasze możliwości.
Organizm reaguje stresem na długotrwałe zmęczenie lub wyczerpanie (pracą, nauką, ilością problemów nakładających się w czasie, trwaniem w toksycznym związku itp.). Może on pojawić się też, gdy mamy skłonności do perfekcjonizmu, gdy stawiamy sobie wygórowane wymagania, gdy jesteśmy permanentnie z siebie niezadowoleni, mamy niską samoocenę, umacniamy się w poczuciu krzywdy i roli ofiary itp.
Często też żyjemy w ciągłym napięciu na skutek braku wglądu we własne emocje, potrzeby, priorytety, z powodu braku umiejętności komunikowania się i rozwiązywania konfliktów. Ileż razy to sami generujemy osądzające, oskarżające czy lękowe myśli, które wywołują nasze niewygodne emocje, które z kolei napędzają następne toksyczne myśli i utrzymują nas w stresie. Także nierozwiązane problemy, uczucia i negatywne myśli związane z nimi, traumatyczne, przykre i ciężkie przeżycia z przeszłości, mogą ciągle powracać i wywoływać duży stres.
Krótkotrwały stres nie jest niczym złym, ma nawet ma na ogół pozytywne oddziaływanie. Jest czynnikiem mobilizującym, pomaga pokonywać trudności, podejmować wyzwania. Jeśli jednak w długim okresie czasu jesteśmy wciąż poddawani silnemu oddziaływania bodźców wywołujących stres, wpływa to na znaczne pogorszenie naszego samopoczucia, bardzo osłabia cały organizm. Spada wtedy odporność, zaczynamy częściej chorować. Jesteśmy też mniej wydajni w pracy, bardziej drażliwi w sytuacjach konfliktowych, co jeszcze dodatkowo pogłębia ten stan i utrzymuje nas w stresie.
Jak zaradzić sytuacjom stresowym? Dobrze jest znać źródła i przyczyny własnego dyskomfortu, niepokoju oraz eliminować je w sposób świadomy ze swojego życia. Ważne jest, aby nie dopuszczać do przewlekłego stresu. Praca nad sobą, wsparcie przyjaciół, skorzystanie z pomocy psychologicznej czy terapeutycznej, udział w warsztatach czy szkoleniach – to jedne ze sposobów poradzenia sobie ze stresem.
Dobrze jest się wyciszyć i zrelaksować, można też wspierać się środkami farmakologicznymi (np. ziołowe leki uspokajające, magnez z witaminą C). Z pewnością jednak nie należy nadużywać leków uspokajających i nasennych, przejadać się czy leczyć stres słodyczami. Kawa, papierosy, alkohol również nie pomogą nam zapanować nad stresem, a mogą prowadzić do uzależnienia, które nie rozwiązuje problemów, a dostarcza ich znacznie więcej.
Aby dobrze radzić sobie ze stresem, warto zadbać o świadome życie, planując naszą codzienność. Warto znaleźć czas na aktywność fizyczną, odpoczynek, sen, spotkania z przyjaciółmi. Pomaga też mądra troska o siebie poprzez np. realizację zainteresowań czy hobby, które pomagają się odprężyć. Bardzo zmniejsza stres zadbanie o jakość własnych myśli i emocji, jak też pielęgnowanie dobrych, pełnych empatii relacji z ludźmi.
Alicja Krata – mediator; trener, coach; prezes Zarządu Fundacji Mediare: Dialog-Mediacja-Prawo; założycielka Szkoły Miłości, w ramach której prowadzi treningi indywidualne oraz warsztaty dla osób i par, które chcą budować dobre relacje, dialog i współpracę, tworzyć szczęśliwe związki.
(akr/bb)
Więcej na temat psychologii:
Życie bez stresu – jest na to sposób!
Oddzielne łóżeczko to stres dla noworodka
Życiem Polaków rządzi stres!
