Kofeina – szkodzi czy pomaga? Na pewno trzeba z nią ostrożnie. Tym z nas, które nie potrafią wyrzec się kilku filiżanek malej czarnej w ciągu dnia, Maria Jagiełło – dietetyczka, zapala czerwoną lampkę: uwaga na granicę 400 miligramów!
Kofeina – szkodzi czy pomaga? Na pewno trzeba z nią ostrożnie. Tym z nas, które nie potrafią wyrzec się kilku filiżanek malej czarnej w ciągu dnia, Maria Jagiełło – dietetyczka, zapala czerwoną lampkę: uwaga na granicę 400 miligramów!
Kofeina jest alkaloidem występującym w niektórych surowcach roślinnych, głównie w kawie, herbacie, ziarnie kakaowym. Ilość kofeiny w różnych napojach i produktach przedstawia się następująco:
Kawa rozpuszczalna 1 łyżeczka (napar) - 61 mg kofeiny
Kawa zmielona 1 łyżeczka (napar) - 35 mg
Espresso – do 150 mg
Herbata 1 szkl. – 35 mg
Cola – 10 mg/100 ml
Kakao 1 szkl. – 4-6 mg
Czekolada gorzka – 60 mg/100g
Czekolada mleczna – 20 mg/100g
Napoje energetyzujące – ok. 80mg/porcję
Kofeina szybko wchłania się z przewodu pokarmowego, osiągając maksymalne stężenie we krwi po 0,5 – 1 godz. od spożycia. Okres półtrwania dla dorosłych wynosi ok. 4-5 godzin. Kofeina nie kumuluje się w organizmie, u osób dorosłych w całości metabolizowana jest w wątrobie do teofiliny i teobrominy.
Spożycie kofeiny w dawce >75 mg zwiększa uwagę i koncentrację. Działanie kofeiny i produktów jej metabolizmu w organizmie człowieka polega przede wszystkim na:
- zwiększeniu wydzielania serotoniny i adrenaliny,
- pobudzeniu ośrodkowego układu nerwowego,
- rozszerzeniu naczyń krwionośnych,
- wspomaganiu wydolności organizmu,
- zwiększeniu koncentracji,
- zwiększeniu sprawności myślenia,
- opóźnianiu senności.
W świetle aktualnego stanu wiedzy spożycie kofeiny przez zdrowe osoby dorosłe nie powinno przekraczać 400mg dziennie, ale zależy to także od innych czynników stylu życia. Nadmierne spożycie kofeiny (>500-600mg dziennie) może być przyczyną zbyt wysokiej pobudliwości, uczucia niepokoju, przyspieszenia oddechu. Długotrwałe nadużywanie kofeiny może prowadzić do „kofeinizmu”, który objawia się zmęczeniem, rozdrażnieniem, drżeniem mięśni, bólem głowy, arytmią, nudnościami, biegunką.
Uwaga! Za dawkę śmiertelną dla dorosłego człowieka uważa się 10-12g kofeiny.
Kofeina wywiera negatywny wpływ na gospodarkę wapniem w organizmie przez zwiększenie wydalania wapnia z moczem, bądź przez zmniejszenie wchłaniania wapnia. Umiarkowane spożycie kofeiny przy prawidłowej zawartości wapnia w diecie (ok. 800mg) nie wpływa na obniżenie gęstości mineralnej kości.
Spożycie kofeiny powinny ograniczać dzieci, kobiety ciężarne i karmiące piersią. Za maksymalny poziom dziennego pobrania kofeiny w okresie ciąży przyjmuje się 300mg. Spożycie większe uważa się za ryzykowne, co może być przyczyną obniżenia masy urodzeniowej dziecka, poronienia i porodu przedwczesnego. Natomiast u noworodków może być przyczyną bezdechu lub nagłej śmierci łóżeczkowej.
Niebezpieczeństwo spożycia nadmiernej ilości kofeiny przez dzieci (napoje typu cola, napoje energetyzujące, kakao, czekolada, herbata) polega na zaburzeniu faz snu i czuwania. Rozregulowanie rytmu dobowego zmniejsza ilość snu, a zwłaszcza jego fazy głębokiej, co niekorzystnie wpływa na rozwój struktur mózgowych. Coca cola w menu dziecka zaburza budowę kości nie tylko przez zawartość kwasu fosforowego, ale również kofeiny.
Zatem dobroczynne działanie kofeiny ujawnia się tylko przy umiarkowanym jej spożyciu i nie przekraczaniu dawki 400mg/dzień dla osób dorosłych. Dzieci, młodzież, kobiety w ciąży i karmiące muszą znacząco ograniczyć spożycie tego alkaloidu.
Maria Jagiełło
www.jadlospisy.pl
www.codzienna-kuchnia-dietetyczki.blogspot.com
