Przyczyny upośledzenia umysłowego dzieci mogą być bardzo
różne. Może być ono rezultatem uszkodzenia komórki rozrodczej
na skutek oddziaływania niekorzystnych czynników
zewnętrznych na ciężarną kobietę, zakłócenia w podziale
chromosomów (np. choroba Downa), czy też na skutek
zaburzenia metabolizmów komórkowych.
Przyczyny upośledzenia umysłowego dzieci mogą być bardzo różne. Może być ono rezultatem uszkodzenia komórki rozrodczej na skutek oddziaływania niekorzystnych czynników zewnętrznych na ciężarną kobietę, zakłócenia w podziale chromosomów (np. choroba Downa), czy też na skutek zaburzenia metabolizmów komórkowych (np. nie rozpoznana w porę fenyloketonuria).
Do uszkodzenia układu nerwowego może także dojść przy porodzie, albo w późniejszym okresie życia dziecka – po urazach i po przebyciu niektórych chorób. Kiedy jednak upośledzenie umysłowe już zaistnieje, mniej ważnym zdaje się dociekanie przyczyn, a znacznie ważniejszym staje się to, co robić dalej, aby takiemu dziecku pomóc. Upośledzenia umysłowego nie da się wyleczyć lekarstwami, tak jak grypy, ani operacyjnie, tak jak wycina się chory wyrostek robaczkowy. Można jednak pomóc dziecku poprzez odpowiednią rehabilitację, stosując metody rewalidacyjne i reedukacyjne, dostosowane do zaistniałych zaburzeń w rozwoju intelektualnym.
Dzieci z niedorozwojem a edukacja
Dzieci z niedorozwojem umysłowym nie są gorsz, tylko inne. Ich możliwości poznawcze są w niektórych dziedzinach ograniczone i dlatego nie są one w stanie opanować materiału programowego szkoły masowej, nawet gdyby poświęcały na naukę bardzo dużo czasu. Dzieje się tak nie dlatego, że mają mniejszą pojemność pamięci, lecz jest to kwestią wielu różnych czynników. Równocześnie są to na ogół dzieci bardzo wrażliwe uczuciowo, potrzebujące wiele miłości i czułości, zwłaszcza ze strony rodziców. Fakt, że bardzo się starają, a nie osiągają w nauce oczekiwanych rezultatów – staje się dla nich źródłem silnego stresu i może prowadzić do nerwicy, lub innych zaburzeń emocjonalnych. M.in. w trosce o to, powstały szkoły specjalne dla dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim, gdzie zarówno materiał nauczania ,jak i metody dydaktyczne, dostosowane są do potrzeb i możliwości tych dzieci.
Rodzicom wstyd
Niektórzy rodzice wstydzą się posłać dziecko do szkoły specjalnej i myślą, że jeśli będą z nimi dużo pracować, a dziecko będzie poświęcać na naukę mnóstwo czasu – poradzi sobie z programem szkoły masowej. Są to złudzenia, z powodów wyżej przeze mnie wymienionych. W ostatnim czasie modne stało się tzw. nauczanie zintegrowane, polegające na tym, że w jednej klasie uczą się zarówno dzieci w normie intelektualnej, jak i te opóźnione w rozwoju. Jest to dobre rozwiązanie pod warunkiem, że dziecko upośledzone jest prawidłowo zdiagnozowane przez psychologa i zakwalifikowane przez zespół orzekający Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej do nauczania specjalnego.
Nauka w szkole specjalnej, bądź w klasie integracyjnej programem szkoły specjalnej, to dla dziecka upośledzonego konieczność, która chroni go przed niepotrzebnymi stresami z powodu niepowodzeń szkolnych i zapewnia fachową rehabilitację. Pod opieką nauczycieli z odpowiednimi kwalifikacjami, dziecku będą stawiane wymagania na miarę jego możliwości. Ma wtedy szansę osiągania sukcesów w nauce i przynoszenia do domu dobrych stopni, co stanie się dla niego źródłem radości i satysfakcji. Dziecko nie będzie musiało uczyć się całymi dniami, bez szans na dobre efekty, lecz będzie miało także czas na zabawę i rozrywkę.
W szkole specjalnej
Przy zastosowaniu odpowiednich metod, dziecko jest w stanie wiele nauczyć się, realizując program szkoły specjalnej, ukończyć szkołę podstawową i ponadpodstawową, zdobyć zawód, znaleźć pracę (np. w zakładzie pracy chronionej, ale nie tylko) i prowadzić w przyszłości w miarę normalne życie. Oczywiście, jest pewien pułap, który dziecko z opóźnieniami w rozwoju umysłowym może osiągnąć – i z tym, chociaż to trudne, rodzice dziecka muszą się pogodzić. Wychowanie dziecka upośledzonego umysłowo jest trudne i niesie ze sobą wiele skomplikowanych problemów, które mogą nasilać się zwłaszcza w okresie dojrzewania. W szkole specjalnej i poradniach psychologiczno-pedagogicznych są zatrudnieni psycholodzy i pedagodzy, którzy powinni udzielić rodzicom dzieci opóźnionych w rozwoju wsparcia i pomocy w trudnych sytuacjach wychowawczych. Lidia Irla
