Kobiety prowadzą, stereotypy wysiadają

Kobiety prowadzą, stereotypy wysiadają to ogólnopolska akcja organizowana przez ŠKODA Polska. ŠKODA Polska aktywnie wspiera kobiety za kierownicą, dlatego zleciła Domowi Badawczemu Maison obszerne badania, które miały odpowiedzieć na pytanie, jaka naprawdę jest kobieta za kierownicą.

Procedura badawcza uwzględniła 3 etapy różniące się metodologią: grupy fokusowe, badanie ilościowe oraz pogłębione wywiady eksperckie. W efekcie powstał raport PR „Kobiety prowadzą, stereotypy wysiadają”, który został podzielony na 6 rozdziałów:

1. Kobiety prowadzą bezpiecznie
2. Kobiety prowadzą kulturalnie
3. Kobiety prowadzą pewnie
4. Kobiety prowadzą z przyjemnością
5. Kobiety prowadzą zgodnie z przepisami
6. Kobiety prowadzą, żeby być niezależnymi

Problem ze stereotypami na temat kobiet kierowców jest taki, że najczęściej powstają one na podstawie niepełnej wiedzy lub fałszywych przekonań i bardzo trudno je zmienić. - Każda sytuacja zgodna ze stereotypem umacnia go. Dodatkowo, każda sytuacja niezgodna ze stereotypem (np. kobieta, która wygrywa wyścig samochodowy) jest odbierana jako wyjątek potwierdzający regułę - tłumaczy prof. Dominika Maison, psycholog i współautorka książki "Polki. Spełnione Profesjonalistki, Rodzinne Panie Domu czy Obywatelki Świata?”.

Raportowi towarzyszy ogólnopolska kampania reklamowa, której ambasadorką jest Małgorzata Socha oraz konkurs dla kobiet, w którym mogą podzielić się one historiami o tym, jak i jakie stereotypy pozostawią w tyle na co dzień.
- Akcja „Kobiety prowadzą“ nie ma na celu wzbudzania rywalizacji między płciami o miano najlepszych kierowców. Umiejętności nie zależą bowiem od płci, ale od indywidualnych predyspozycji, co potwierdziły pogłębione wywiady z ekspertami, przeprowadzone w ramach badania. Ponadto, kobiety są kierowcami bezpiecznymi, opanowanymi i wbrew stereotypom – pewnymi, czerpiącymi przyjemność z jazdy - mówi Katarzyna Misztal, Specjalista ds. Komunikacji marki ŠKODA.

Dbanie o bezpieczeństwo i rozwaga to domena kobiet. Takie zachowanie jest często przypisywane kobietom i pojawia się również w deklaracjach kobiet kierowców oraz w statykach policyjnych. Według badania Domu Badawczego Maison z roku 2015 aż 72% kierowców uważa, że kobiety często zapinają pasy, 60% osób sądzi, że kobiety przestrzegają dozwolonej prędkości, a połowa badanych określa styl jazdy kobiet jako ostrożny i uważny. Kobietom 4 razy częściej niż mężczyznom przypisywana jest spokojna i opanowana jazda, ponad 2 raz częściej bezpieczna jazda a 5 razy rzadziej niż mężczyznom ryzykowna jazda. Większość badanych słusznie uważa, że kobiety powodują mniej wypadków niż mężczyźni. Co ciekawe, mężczyźni cenią kobiety za kółkiem właśnie za dbanie o bezpieczeństwo.

Kobiety częściej niż mężczyźni zwracają uwagę na niebezpieczne zachowania na drodze (np. nadmierną prędkość, niebezpieczne wyprzedzanie), również częściej niż mężczyźni deklarują, że przestrzegają ograniczeń prędkości, a także zmniejszają prędkość, gdy wiozą pasażerów – co świadczy o tym, że czują odpowiedzialność za osoby, które znajdują się w samochodzie. Określają swój styl jazdy jako ostrożny, uważny i bezpieczny, traktując to jako mocny atut. Często dumne są z tego, że nigdy nie dostały mandatu lub nie spowodowały wypadku. Według badań DBM 61% kobiet kierowców deklaruje, że nigdy nie otrzymało mandatu za przekroczenie prędkości w porównaniu do zaledwie 37% mężczyzn, którzy tak twierdzą. Znacząca większość kobiet zapina pasy bezpieczeństwa (86%), sprawdza lusterka przy zmianie pasa (84%), wjeżdża na skrzyżowanie tylko, gdy jest na to miejsce, a także przestrzega dozwolonej prędkości.

Często przypisywane kobietom rozkojarzenie związane z wykonywaniem innych czynności podczas prowadzenia samochodu jak np. robienie makijażu nie wydaje się do końca uprawnione. Do anegdotycznego już robienia makijażu lub malowania paznokci podczas prowadzenia samochodu przyznaje się jedynie 3% kierujących kobiet. Natomiast do czynności takich jak jedzenie i picie, palenie papierosów czy rozmawianie przez telefon komórkowy bez zestawu głośnomówiącego podczas jazdy przyznaje się zdecydowanie więcej mężczyzn niż kobiet, co zaprzecza powszechnym przekonaniom, że kobiety wykonują różne czynności podczas kierowania samochodem, przez co są mniej skoncentrowane na prowadzeniu.

Według danych CEPiK w Polsce jest ok. 20 mln osób posiadających prawo jazdy, z czego 44% to kobiety, a 56% to mężczyźni. Oznacza to blisko 9 mln kobiet kierowców, a więc jedynie o 2 mln mniej niż mężczyzn. Co więcej, według badań DBM codziennie prowadzi samochód 66% kobiet i 71% mężczyzn, a więc różnica w częstotliwości jazdy także jest niewielka. Teoretycznie mogłoby to oznaczać, że różnica między ilością wypadków spowodowanych przez kobiety i mężczyzn nie powinna być znaczna. Tymczasem, jak podają policyjne statystyki, w 2013 roku było 35 847 wypadków drogowych, przy czym na każde 100 wypadków zaledwie 21 było spowodowanych przez kobiety, a 74 przez mężczyzn (w pozostałych 5% nie było danych na temat płci sprawcy). Świadczy to o rozwadze i bezpieczeństwie kobiet, które prowadzą samochody.

Dodatkowo, wypadki powodowane przez mężczyzn częściej kończą się tragicznie – w co 11 wypadku spowodowanym przez mężczyzn giną ludzie (w co 25 wypadku, kiedy prowadziła kobieta). Co ciekawe, badania (TNS Pentor, 2011) pokazują, że kobiety częściej niż mężczyźni zmieniają swój styl jazdy pod wpływem uczestniczenia w wypadku, starają się wyciągnąć wnioski z zaistniałej sytuacji. Rozwagę kobiet za kierownicą potwierdzają doświadczenia instruktorów jazdy.

Robert Szpindor, instruktor jazdy w ŠKODA Auto Szkoła komentuje: „Mężczyźni podchodzą do nauki jazdy mniej rozważnie. Kobiety zarówno na pierwszych jazdach, jak i później, są ostrożniejsze, bardziej asekuracyjne, przez co na drodze nie podejmują niepotrzebnego ryzyka”. Tłumaczy też, że mężczyźni przychodzący na kurs już od samego początku mają mniej obaw odnośnie jazdy, niestety przekonanie odnośnie swoich umiejętności często przeradza się w skłonność do podejmowania ryzykownych zachowań oraz brawurową i agresywną jazdę. Co ważne, zwracanie uwagi na bezpieczeństwo rośnie w sytuacji zakładania rodziny, jest to szczególnie istotne w przypadku mężczyzn – ojcowie, w porównaniu do swoich kolegów bez dzieci, zdecydowanie częściej deklarują bezpieczną jazdę i przestrzeganie ograniczeń prędkości.

Kolejnym czynnikiem wpływającym na styl jazdy jest wiek kierowcy. Wydaje się, że złą opinię o agresywnych, niebezpiecznie jeżdżących mężczyznach tworzą młodzi, mało doświadczeni nastolatkowie, którzy dopiero wyrobili sobie prawo jazdy. Potwierdzają to powszechne praktyki firm ubezpieczeniowych, które stosują wyższe stawki dla kierowców do 25 roku życia, co wynika z faktu, że to najmłodsi kierowcy najczęściej stają się sprawcami wypadków. Kobiety statystycznie wyrabiają uprawnienia do prowadzenia samochodu później niż mężczyźni, z tego względu są już często także dojrzalsze i mniej impulsywne. UOKiK nie zezwolił na rozróżnianie ryzyka ze względu na płeć, tak więc w imię równego traktowania, pomimo udokumentowanych różnic, nie będzie możliwe płacenie niższej składki przez kobiety.

Dbanie o bezpieczeństwo przekłada się także na wybór samochodu. Aż 65% badanych kobiet (źródło: Raport “Samochód oczami kobiet” Instytut Badawczy ARC Rynek i Opinia) uważa, że najważniejszym kryterium wyboru samochodu jest właśnie bezpieczeństwo i niezawodność. Kobiety zwracają uwagę na dobrą widoczność, która daje poczucie pewności i bezpieczeństwa, ale też bryłę pojazdu (preferują samochody wyżej zawieszone typu SUV) oraz zwrotność pojazdu.

* SKODA - kobiety prowadzą w Berlinie*