Hendrikje van Andel - Schipper urodziła się w roku 1890, a zmarła w 2005, będąc najdłużej żyjącą w dziejach Holenderką i przez pewien czas najstarszą kobietą na Ziemi. Van Andel- Schipper oprócz zaawansowanego wieku wyróżniała się wyjątkowym zdrowiem - do ostatnich dni życia zachowała jasność umysłu, zaś jej układ krążenia nie wykazywał zmian chorobowych.
Umierając postanowiła podarować swoje ciało nauce, co spotkało się z pełnym poparciem krewnych. Zgodziła się na upublicznienie wyników analiz oraz swojego nazwiska.
Naukowcy przeprowadzili badania krwi i innych tkanek by sprawdzić, jak wpłynął na nie wiek. Wyniki sugerują, że czas trwania życia człowieka może być ograniczony przez zdolności regeneracyjne komórek macierzystych. Gdy się one wyczerpią, komórki macierzyste stopniowo obumierają i przestają odbudowywać tkanki i komórki – w tym komórki krwi.
W przypadku sędziwej Holenderki pod koniec życia mniej więcej dwie trzecie zachowanych białych krwinek pochodziły od zaledwie dwóch komórek macierzystych - co sugeruje, że pozostałe obumarły (na taką ocenę pozwoliła analiza zachodzących mutacji).
Poza tym białe krwinki miały bardzo skrócone telomery – rodzaj „skuwek” na końcach chromosomów. Telomery skracają się przy każdym podziale komórki. W przypadku białych krwinek były aż 17 razy krótsze od telomerów w niemal nieulegających podziałom komórkach mózgu.
Kierująca badaniami Henne Holstege z uniwersyteckiego centrum medycznego w Amsterdamie zastanawia się, czy można by przedłużyć ludzkie życie za pomocą komórek macierzystych pobranych we wcześniejszym okresie – na przykład przy urodzeniu. Rodzimy się z około 20 tys. komórek macierzystych krwi, a w każdym momencie życia aktywnych jest około tysiąca. Co prawda tak można by postępować tylko z krwią, a nie innymi tkankami.
To, że w komórkach organizmu van Andel- Schipper wystąpiły tylko łagodne mutacje, nieprowadzące do choroby czy powstania nowotworu, wydaje się wskazywać na bardzo dużą sprawność jej systemu naprawiającego lub usuwającego mutacje.
Holstege ma teraz zamiar szukać genów chroniących przed Alzheimerem, porównując genom van Andel-Schipper z genomem osób, u których choroba Alzheimera wystąpiła wyjątkowo wcześnie.(PAP)
pmw/ krf/
