Co powinnaś wiedzieć o mięśniakach macicy?
Mięśniaki albo włókniaki macicy, nazywane fachowo mięśniakami gładkokomórkowymi, to niezłośliwe guzy ściany macicy. I chociaż ryzyko przekształcenia mięśniaka w nowotwór złośliwy jest bardzo małe, wiele kobiet przeraża taka diagnoza. Dlatego warto wiedzieć, skąd biorą się mięśniaki macicy, jakie są objawy ich występowania oraz w jaki sposób się ich pozbyć.
Mięśniaki albo włókniaki macicy, nazywane fachowo mięśniakami gładkokomórkowymi, to niezłośliwe guzy ściany macicy. I chociaż ryzyko przekształcenia mięśniaka w nowotwór złośliwy jest bardzo małe, wiele kobiet przeraża taka diagnoza. Dlatego warto wiedzieć, skąd biorą się mięśniaki macicy, jakie są objawy ich występowania oraz w jaki sposób się ich pozbyć.
Mięśniaki zbudowane są z komórek mięśni gładkich i włóknistej tkanki łącznej. Statystycznie częściej rozwijają się u kobiet, które jeszcze nie rodziły. Nie występują natomiast przed okresem dojrzewania czy u kobiet, które przeszły menopauzę – w ich przypadku guzy już istniejące mogą się nawet zmniejszyć. Szacuje się, że ok. 30 proc. kobiet w wieku powyżej 35. roku życia ma mięśniaki macicy. Zauważono również, że rozwijają się one częściej u kobiet rasy czarnej niż białej.
Przyczyna powstawania mięśniaków nie jest do końca znana, choć wiadomo, że ich wzrost stymulują estrogeny, czyli żeńskie hormony płciowe wytwarzane przez jajniki. Mogą się zatem rozwinąć m.in. u kobiet z zaburzeniami hormonalnymi czy stosujących antykoncepcję hormonalną. Zdaniem specjalistów istnieje również tendencja do dziedziczenia mięśniaków. Właśnie z powodu niskiego poziomu estrogenów mięśniaki macicy nie rozwijają się u kobiet po klimakterium.
Niepokojące objawy
Mięśniaki macicy stanowią ok. 95 proc. wszystkich łagodnych guzów narządu rodnego. Wśród nich wyróżniamy: mięśniaka śródściennego (ten występuje najczęściej), podsurowiczego, szyjkowego, uszypułowanego, podśluzówkowego i międzywięzadłowego. Mogą znacznie różnić się rozmiarami – niektóre mają tylko kilka centymetrów, a inne okazują się nawet wielkości piłki. Zwykle jednak nie przekraczają 12 centymetrów. Mięśniaki zdecydowanie najczęściej – bo w 90 proc. przypadków – są mnogie; może być ich nawet kilkanaście.
Schorzenie to zazwyczaj nie wywołuje objawów i często jest wykrywane przypadkowo, podczas rutynowego badania. Rozpoznanie mięśniaków opiera się na wywiadzie z pacjentką, badaniu ginekologicznym i wyniku badania USG. Najczęstszym objawem sugerującym istnienie mięśniaków są obfite miesiączki. Do rzadszych symptomów, które mogą świadczyć o licznych i dużych mięśniakach, należą: bóle w dole brzucha i powiększenie jego obwodu, zaparcia, częste oddawanie moczu spowodowane uciskiem na pęcherz, ból podczas współżycia czy niepłodność.
Kiedy do usunięcia?
Mięśniaki to łagodne guzy, które bardzo rzadko przemieniają się w złośliwe mięsaki gładkokomórkowe – szacuje się, że ryzyko wynosi mniej niż 1 proc. Należy je jednak kontrolować, a w razie rozwoju mięśniaki warto usunąć. W przypadku małych, bezobjawowo przebiegających mięśniaków macicy leczenie potrzebne jest bardzo rzadko. Zaleca się jedynie okresowe kontrolne badania USG, najlepiej co 6-12 miesięcy. Nie są one niebezpieczne dla zdrowia kobiety.
Mięśniaki, które dają niewielkie objawy, można leczyć farmakologicznie. Jednak te, które związane są z przykrymi dolegliwościami, najlepiej usunąć. Powszechnie stosuje się usuwanie mięśniaków z pozostawieniem macicy za pomocą klasycznego zabiegu chirurgicznego albo laparoskopowego. Histerektomia – usunięcie mięśniaków wraz z macicą – to ostateczność zarezerwowana dla przypadków licznych i dużych mięśniaków, które wywołują powikłania. Alternatywą dla zabiegu chirurgicznego może być embolizacja tętnicy macicznej, czyli procedura blokująca dopływ krwi do mięśniaka. Powoduje ona degenerację mięśniaków i wytworzenie blizny łącznotkankowej.
Guzy u ciężarnych
Mięśniaki usuwa się po menstruacji, przed 14-stym dniem cyklu. Obecnie testowane są sposoby leczenia z zastosowaniem promieniowania laserowego lub prądu elektrycznego w celu zahamowania rozwoju i zmniejszenia mięśniaków. Prowadzi się również próby zmniejszania wytwarzania estrogenów połączone z usunięciem błony śluzowej macicy w celu opanowania zbyt obfitych krwawień. Niestety, mięśniaki mają tendencję do odnawiania się.
Co ciekawe, mięśniaki macicy mogą pojawić się również u kobiety w ciąży. Zazwyczaj powiększają się wtedy szybko, ponieważ rosną wraz z rozwijającym się płodem. Niekiedy wywołują przedwczesne skurcze. Gdyby mogły skomplikować poród, zaleca się cesarskie cięcie. Jeśli jednak ich usytuowanie nie przeszkadza w rozwiązaniu, kobieta może rodzić w sposób naturalny. Mięśniaków macicy można się pozbyć dopiero po okresie połogu, czyli co najmniej osiem tygodni po porodzie. Lekarz zaleci ich usunięcie, jeżeli kobieta będzie planowała kolejną ciążę.
Ewa Podsiadły-Natorska (epn/mtr), kobieta.wp.pl
