Ćwicząc chudniesz i... mądrzejesz?
Aktywność fizyczna korzystnie wpływa nie tylko na naszą sprawność fizyczną i stan zdrowia, ale też na funkcjonowanie mózgu i zdolności intelektualne - potwierdza analiza ponad 100 badań, którą publikuje pismo "Journal of Applied Physiology".
27.07.2011 | aktual.: 27.07.2011 23:17
Aktywność fizyczna korzystnie wpływa nie tylko na naszą sprawność fizyczną i stan zdrowia, ale też na funkcjonowanie mózgu i zdolności intelektualne - potwierdza analiza ponad 100 badań, którą publikuje pismo "Journal of Applied Physiology". Jak przypominają autorzy pracy, dotychczasowe badania wykazały, że regularne ćwiczenia fizyczne mają korzystne skutki dla zdrowia fizycznego - zmniejszają m.in. ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2, choroby układu krążenia i zgon z ich powodu, osteoporozę oraz raka piersi i jelita grubego.
Aby sprawdzić, czy ruch wywiera równie dobry wpływ na mózg i sprawność umysłową naukowcy z Uniwersytetu Kolumbii Brytyjskiej w Vancouver w Kanadzie oraz z Uniwersytetu Stanu Illinois w Urbana (USA) przeanalizowali wyniki 111 najnowszych badań na ten temat. Prowadzono je głównie na ludziach, ale też na zwierzętach.
Ich praca potwierdza, że ćwiczenia aerobowe, tj. takie, które zwiększają dotlenienie organizmu, jak jazda na rowerze, jogging, pływanie, wspomagają rozwój intelektualny dzieci. Z metanalizy 44 badań, która ukazała się w 2003 r. na łamach pisma "Pediatric Exercise Science" wynika, że dzieci aktywne fizycznie mają lepszą percepcję, lepiej się koncentrują, są bardziej kreatywne, uzyskują lepsze wyniki w szkole, np. w matematyce czy w testach na zdolności werbalne, mają też wyższe IQ, w porównaniu z nieaktywnymi rówieśnikami.
Dwie prace z 2010 r. autorstwa Laury Chaddock z Uniwersytetu Stanu Illinois i jej kolegów (jedna opublikowana w "Brain Research", a druga w "Medicine and science in sports and exercise") wykazały natomiast, że aktywnie fizyczne dzieci mają lepsze wyniki w testach pamięciowych i większy hipokamp, tj. strukturę mózgu zaangażowaną w procesy pamięciowe. Jeszcze inne badania sugerują korzystny wpływ ruchu na zdolność maluchów do podejmowania decyzji, zdolności koncentracji czy wyłapywania błędów.
Potwierdzają to obserwacje aktywności mózgu maluchów przy pomocy różnych technik neuroonrazowania.
POLECAMY:
Znacznie mniej badań na ten temat wpływu ćwiczeń na mózg i sprawność umysłową jest prowadzonych wśród młodych dorosłych, ale są prace, potwierdzające, że i w tej grupie dają one dobre efekty. Dotyczy to zwłaszcza osób z genetyczną predyspozycją do obniżonych zdolności intelektualnych, z powodu niedoborów w mózgu neuroprzekaźnika dopaminy.
Istnieje natomiast wiele szeroko zakrojonych studiów wskazujących, że regularny ruch może spowalniać starzenie mózgu i pogarszanie się funkcji umysłowych oraz zapobiegać demencji.
Istnieją poza tym dowody na to, że ćwiczenia aerobowe, nawet jeśli rozpocznie się je w podeszłym wieku, korzystnie wpływają na strukturę i funkcjonowanie mózgu, sprawność intelektualną, zwłaszcza związaną z planowaniem i podzielnością uwagi.
Badania prowadzone przez Stanleya J. Colcombe z Uniwersytetu Stau Illinois, które w 2006 r. ukazały się na łamach pisma "Journals of Gerontology Series A: Biological and Medical Science" wykazały, że ćwiczenia aerobowe wykonywane trzy razy w tygodniu przez pół roku prowadziły u starszych osób do zwiększenia objętości istoty szarej i białej w różnych obszarach mózgu związanych z zapamiętywaniem.
Również trening siłowy, z obciążeniem mięśni, może pozytywnie oddziaływać na funkcje i strukturę mózgu. Badania nad tym zagadnieniem prowadzono głównie wśród ludzi starszych. Wynika z nich, że tego typu poprawiają pamięć i zdolności werbalne w podeszłym wieku, pod warunkiem, że są dość intensywne. Korzyści odnoszą również staruszkowie, którzy mają już łagodne zaburzenia pamięci i są bardziej narażeni na chorobę Alzheimera.
Najnowsze prace sugerują, że efekty takich ćwiczeń utrzymują się nawet przez rok po ich zaprzestaniu.
Badania nad mechanizmami odpowiedzialnymi za korzystny wpływ ćwiczeń na mózg są prowadzone głównie na zwierzętach. Wynika z nich, że regularna aktywność fizyczna zmienia strukturę mózgu pobudzając wzrost nowych neuronów oraz rozwój naczyń krwionośnych, a także nasila produkcję w czynników wzrostu, jak insulinopodobny czynnik wzrostu 1 (IGF-1) czy neurotropowy czynnik pochodzenia mózgowego (BDNF), które stymulują wzrost neuronów, zwiększają ich przeżycie i regenerację.
Wzrost poziomu IGF-1 i BDNF pod wpływem ćwiczeń obserwowano również u ludzi. Na przykład, Ricardo C. Cassilhas i jego zespół z Uniwersytetu Federalnego w San Paulo w Brazylii, wykazali, że trening siłowy podnosi u staruszków poziom IGF-1 we krwi.
Zdaniem autorów najnowszej analizy, potwierdza ona, że zarówno ćwiczenia aerobowe, jak i siłowe odgrywają ważną rolę w utrzymaniu sprawności mózgu i zdolności umysłowych w ciągu całego życia człowieka.
Naukowcy podkreślają zarazem, że potrzebne są dalsze badania nad tym zagadnieniem, które wykażą np., w jaki sposób indywidualne różnice między ludźmi mogą decydować o wpływie ćwiczeń fizycznych na mózg.
(PAP/ma)
