Barbie do lamusa?

W Warszawie oglądać można wystawę lalek Barbie - jednego z głośnych symboli popkultury. Mało kto wie, że ta najsłynniejsza lalka świata ma polskie korzenie.

Wystawa "Wonderfull World Of Barbie And LEGO" otwarta będzie między 10 a 24 listopada w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie. W Sali Skłodowskiej na czwartym piętrze gmachu zobaczymy ponad tysiąc kolekcjonerskich egzemplarzy lalek Barbie, a w sali kinowej zaprezentowane zostaną filmy z udziałem legendarnej zabawki. Dotąd w ośmiu krajach Europy wystawę obejrzało aż pół miliona osób.

Barbarę Millicent Roberts, znaną powszechnie jako Barbie, po raz pierwszy świat zobaczył 9 marca 1959 roku na targach zabawek w Nowym Jorku. To była wyglądająca na kilkanaście lat dziewczyna ubrana w mocno zabudowany jednoczęściowy strój kąpielowy w biało-czarne pasy, kolczyki i skromne pantofle. Zrobioną z plastiku lalkę wysoką na 29 centymetrów wyprodukowano w Japonii.

Jej "matką" była Ruth Handler, córka żydowskich emigrantów z Polski, która w 1945 roku między innymi wraz z mężem Elliotem założyła Mattel Creations. Początkowo firma zajmowała się produkcją domków dla lalek i ukulele (hawajska gitara była pierwszym hitem rynkowym).

BARBIE UBIERA SIĘ U MINGE
Jak to często bywa potrzeba okazała się matką wynalazków. Któregoś razu Handler zauważyła, że jej córeczka chciałaby bawić się lalkami imitującymi nastolatki czy dorosłe kobiety, tymczasem na rynku są tylko lalki-bobasy. Postanowiła więc stworzyć idealną zabawkę dla małej dziewczynki. Ale nie od razu zawojowała nią świat.

Przełom przyszedł w latach 80-tych, kiedy najsłynniejsi projektanci mody zaczęli dla Barbie tworzyć specjalne kolekcje odzieży. Do dzisiaj ubieraniem i wyposażeniem słynnej lalki zajmowali się m.in. Dior, Ungaro, Dolce&Gabbana czy Yves Saint-Laurent. Autorem większości jej fryzur jest legendarny paryski fryzjer Alexander. Trzy lata temu limitowaną serię jedwabnych kreacji dla Barbie stworzył również Armani.

Tym samym dzieło Ruth Handler przestała być zwykłą zabawką, a stała się ikoną popkultury. Miarą sukcesu jest fakt, że mniej więcej po 20 latach istnienia najsłynniejszy produkt firmy Mattel w hierarchii marek zrównał się z rozpoznawaną na całym świecie Coca-Colą.

Od tego czasu krąg fanów Barbie i zyski producenta zaczęły rosnąć lawinowo. W samym tylko 1994 roku na sprzedaży lalek i produktów z nią związanych (np. domki, mebelki, ubranka, auta, zamki, koniki, komputery, itp.) Mattel zarobił bagatela 3,2 miliarda dolarów.

Z badań sprzed dekady wynika, że statystyczna dziewczynka w wieku 4-12 lat ma w domu 4-5 zazwyczaj blondwłosych lalek o wysokości 29 centymetrów. W Polsce jedynie co dziesiąte dziecko płci żeńskiej nie ma Barbie. Na całym świecie sprzedano już ich ponad miliard, co 2 sekundy ktoś kupuje lalkę produkowaną przez Mattel.

Dzisiaj sytuacja nie jest już tak różowa. Dzieci żądają zabawek coraz bardziej interaktywnych, więc tradycyjna Barbie nie spełnia ich oczekiwań. W efekcie w 2004 roku ich sprzedaż spadła o ponad 70 proc.! Barbie odchodzi do lamusa?

BARBIE UBIERA SIĘ U MINGE
W ciągu 47 lat życia Barbie doczekała się piątki rodzeństwa, sporego grona przyjaciół o wszystkich kolorach skóry, 43 zwierząt, zdążyła zejść i rozejść się z narzeczonym Kenem. Jakieś 80 razy zmieniała wcielenie. W 1959 roku stworzono ją jako nastoletnią modelkę, później stawała się także sportowcem, astronautą, chirurgiem, pilotem, żołnierzem biorącym udział w pierwszej wojnie w Iraku, dyplomatą, a nawet kandydatką na urząd prezydenta. W 2000 roku na jej brzuchu pojawił się pępek.

- Cała filozofia Barbie polegała na tym, że dzięki niej mała dziewczynka mogła być tym, kim chciała. Poprzez zabawę możemy pomóc dzieciom uświadomić sobie, jakie są ich marzenia i cele życiowe - tłumaczyła w swojej autobiografii zmarła cztery lata temu w Los Angeles Ruth Handler.

Rzeczywistość szybko wypaczyła ideały twórczyni Barbie. Dzisiaj ta najsłynniejsza lalka świata jest symbolem powierzchowności, kultu ciała (któż nie chce wyglądać, jak ta długonoga i długowłosa blondynka o wydatnym biuście i talii osy?) i nastawionej tylko na zysk kultury masowej (spędza życie na zbytkach).

Mimo że powstała już prawie pół wieku temu, do teraz jest bohaterem zażartych sporów różnej maści ideologów, feministek, psychologów, specjalistów od wychowania. Do tego cały czas inspiruje artystów, oburza licznych przeciwników, dla których symbolizuje seksualne uprzedmiotowienie kobiet. O tym, jak wielką rolę odgrywa w kształtowaniu tożsamości współczesnej kobiety, napisano setki prac (jedną z najgłośniejszych jest wydana w Polsce trzy lata temu książka Mary F. Rogers "Barbie jako ikona kultury").

Na razie w sporze o wpływ Barbie na młode dziewczynki z całego świata nie ma rozstrzygnięcia. Więcej szczegółów na temat wystawy znajdziemy na stronie internetowej www.barbie-lego.pl.

BARBIE UBIERA SIĘ U MINGE