Raport „Polki 2013 – zdrowie i jego zagrożenia"
Czy specyfika chorób kobiet różni się od męskich? Jakie są najważniejsze zagrożenia dla kobiet w Polsce w różnych grupach wiekowych i kiedy rozpocząć działania profilaktyczne? Czy diagnostyka kobiet powinna wyglądać inaczej niż mężczyzn? Na te pytania odpowiadają autorzy raportu „Polki 2013 – zdrowie i jego zagrożenia”.
Czy specyfika chorób kobiet różni się od męskich? Jakie są najważniejsze zagrożenia dla kobiet w Polsce w różnych grupach wiekowych i kiedy rozpocząć działania profilaktyczne? Czy diagnostyka kobiet powinna wyglądać inaczej niż mężczyzn? Na te pytania odpowiadają autorzy raportu „Polki 2013 – zdrowie i jego zagrożenia”.
Opracowanie powstało z inicjatywy Fundacji MSD dla Zdrowia Kobiet oraz Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego. Raport stworzony przez grono ekspertów medycznych pod redakcją prof. Antoniny Ostrowskiej (IFIS PAN), to staranna, wielowątkowa analiza danych o zdrowiu kobiet.
Polska zajmuje 21 miejsce wśród 27 krajów Unii Europejskiej w rankingu umieralności kobiet. Nowotwory złośliwe odpowiedzialne są za niemal połowę zgonów wśród kobiet (48 procent), przy czym prawdziwy niepokój budzi liczba zgonów z powodu raka płuc i oskrzeli oraz raka szyjki macicy.
Wnioski są bezlitosne
Głównym zabójcą kobiet są choroby układu krążenia. - Rocznie z tego powodu umiera ponad 90 tys. Polek – mówi prof. Ostrowska. - Raport, w którym zebrane są dane o zdrowiu kobiet, pozwoli na nowo spojrzeć na potrzebę tworzenia programów profilaktycznych czy edukacyjnych dla pacjentów, a także szkolenia personelu medycznego".
Raport koncentruje się na najważniejszych zagrożeniach dla zdrowia kobiet, jakimi są: choroby układu krążenia, choroby nowotworowe, neurologiczne, nieurazowe choroby układu ruchu, zakażenia układu moczowo–płciowego, choroba Alzheimera, depresje i niektóre uzależnienia.
W Polsce zbyt późno wykrywa się nowotwory, a jedną z przyczyn jest to, że kobiety nie zgłaszają się na dostępne i bezpłatne badania profilaktyczne. Kobiety nie dbają o swoje zdrowie, bo ważniejsze dla nich jest zdrowie dzieci, męża, rodziców.
Polki żyją o 8 lat dłużej niż Polacy
W roku 2011 liczba kobiet w Polsce wynosiła ponad 19 800 tysięcy i przewyższała liczbę mężczyzn o 1 mln 420 tys. Na każdych 100 mężczyzn przypadało więc 107 kobiet. Różnice w liczebności obu płci zaznaczają się wyraźniej w starszych grupach wieku. W grupie wieku 45-64 lata na 100 mężczyzn przypada jeszcze 106 kobiet, w grupie wieku 65-84 na 100 mężczyzn przypada już 154 kobiet, natomiast powyżej 85 roku życia jest 284. Dane te pokazują wyraźnie, że starzenie się polskiego społeczeństwa dokonuje się przede wszystkim za sprawą przyrostu liczby starszych kobiet.
Przeciętnie dłuższe życie kobiet znajduje też swoje odzwierciedlenie w strukturze stanu cywilnego Polaków. O ile zbliżone są do siebie liczby mężczyzn i kobiet pozostających w związkach małżeńskich/partnerskich (mężczyźni 9 mln 300 tys., kobiety 9 mln 300 tys.), to kobiet wdów jest ponad pięciokrotnie więcej niż wdowców (2 mln 600 tys. do 470 tys.) W 2011 roku długość życia mężczyzn wynosiła 72 lata, a dla kobiet była o ponad 8 lat dłuższa i wynosiła blisko 91 lat. Mężczyźni przeżywają w zdrowiu - bez ograniczonej sprawności – 81 procent długości życia, a kobiety 77 procent.
W krajach Unii Europejskiej różnica między długością życia kobiet i mężczyzn wynosi około dwóch lat. W Polsce blisko dziewięcioletnia luka utrzymuje się od dawna, a nawet pogłębia.
Najczęściej umierają na zawał
Choroby układu krążenia są główną przyczyną zgonów, chorobowości i inwalidztwa nie tylko w Polsce, ale również w całej Europie oraz Stanach Zjednoczonych. Z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego (zawał serca, udar mózgu, niewydolność serca) umiera w Polsce rocznie ok. 82 tys. mężczyzn i więcej 91 tys. kobiet.
Na drugim miejscu, jeżeli chodzi o przyczyny zgonu, znajdują się choroby nowotworowe (26 proc. wszystkich zgonów mężczyzn i 22 procent zgonów kobiet). Dane te obalają dwa powszechnie znane mity – o tym, że zawały serca spotykają wyłącznie mężczyzn i że nowotwory są główną przyczyną zgonów wśród kobiet.
Jak nie serce, to nowotwór
W Polsce według opracowania Krajowego Rejestru Nowotworów liczba zachorowań na złośliwe nowotwory wynosi około 155 tys. rocznie. Nowotwory złośliwe u kobiet stanowią około połowy wymienionej liczby (77 500 w 2010 roku), co jest dowodem istotnego zagrożenia zdrowotnego. Szczególnie istotne jest, że liczba zgłoszonych przypadków nowotworów u kobiet przekroczyła w 2010 roku, po raz kolejny od kilku lat, liczbę zgłoszeń o zachorowaniach wśród mężczyzn. Najczęstszymi nowotworami złośliwymi u kobiet są w ostatnich latach: rak piersi, rak płuca i rak jelita grubego.
Z powodu złośliwych nowotworów umiera w Polsce rocznie około 92 tys. osób (druga pod względem kolejności przyczyna). W 2010 roku z powodu nowotworów zmarło niemal 41 tys. kobiet, co stanowiło około 23 procent wszystkich zgonów. Nowotwory złośliwe są przyczyną tzw. przedwczesnej umieralności kobiet – przed 65. rokiem życia są najczęstszą przyczyną zgonów kobiet (32 procent w młodym wieku i niemal 50 procent w średnim wieku).
Dopada je depresja
Poważnym problemem zdrowotnym kobiet w Polsce jest depresja, której objawy w ciągu życia stwierdza się u ponad 30 procent dorosłych kobiet. Z drugiej strony szacuje się, że tylko 3-4 procent tych kobiet jest odpowiednio leczona. Depresja i zaburzenia lękowe występują dwukrotnie częściej u kobiet niż u mężczyzn.
Śmiertelny alkoholizm
Jednym z niepokojących zjawisk w ostatnich dekadach jest znamienne zmniejszenie się różnic między kobietami a mężczyznami, zarówno w odniesieniu do ilości wypijanego alkoholu, jak częstości problemów związanych z jego nadużywaniem i uzależnieniem.
Statystyki europejskie wskazują, że kobiety spożywają około 25-30 procent alkoholu, który jest dostępny na rynku. Odsetek kobiet uzależnionych systematycznie wzrasta i obecnie w odniesieniu do mężczyzn wynosi 1:4.
W sprawozdaniu z 2005 roku Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych przedstawia dane, z których wynika, że wśród dorosłych Polaków 16 procent przekroczyło próg nadmiernego picia tj. powyżej 10 litrów czystego alkoholu przez mężczyzn w ciągu roku i 7,5 litra przez kobiety. Niepokojący wzrost został zauważony w grupie kobiet wieku pomiędzy 18–29 lat.
Innym problemem, na który przede wszystkim uwagę zwróciła PARPA, jest spożywanie alkoholu przez kobiety w okresie ciąży. Kontynuacją badań przeprowadzonych w 2003 roku przez Instytut Matki i Dziecka, które pokazały, że alkohol w ciąży pije blisko 21 procent mieszkanek Warszawy i okolic, były badania ogólnopolskie, w których wykazano, że ponad 33 proc. ciężarnych kobiet w wieku 18–40 spożywało alkohol.
Nadużywanie alkoholu przez ciężarne niesie za sobą wysokie ryzyko uszkodzenia płodu, a w najcięższej postaci prowadzi do wystąpienia alkoholowego zespołu płodowego tj. syndromu FAS (Fetal Alcohol Syndrom). Ponad połowa dzieci z rozpoznanym FAS (prawie 70 procent) nie osiąga nigdy zdolności do samodzielnego życia.
Alkoholizm jest także chorobą śmiertelną a odsetek umieralności kobiet uzależnionych jest większy nawet o 100 procent w porównaniu z uzależnionymi mężczyznami.
Czas na edukację
Raport „Polki 2013 – zdrowie i jego zagrożenia” stał się inspiracją do zainicjowania Vital Forum - pierwszej ogólnopolskiej debaty poświęconej kondycji zdrowotnej kobiet w Polsce. Poprzedzi ją kampania społeczna zwracająca uwagę kobiet na zagrożenia dla ich zdrowia oraz edukująca w obszarach wyznaczonych przez raport, wsparta przez autorytety medyczne oraz znane i lubiane osobowości telewizyjne.
Jak podkreśla Małgorzata Stelmach, prezes Fundacji MSD dla Zdrowia Kobiet, raport „Polki 2013“ to dopiero początek ciężkiej pracy, aby do świadomości społecznej przebiło się, że nie tylko nowotwory, ale choroby układu krążenia czy przewlekłe choroby reumatyczne to główne zagrożenia dla zdrowia kobiet.
Opr.( gabi/mtr)/kobieta.wp.pl
