Noc poślubna Bony Sforzy. Czy tak mógł wyglądać pierwszy raz sławnej królowej?

Poniższa scena, fabularyzowana, ale oparta na źródłach z epoki, pochodzi z książki Kamila Janickiego "Damy złotego wieku".

Bona uśmiechała się nieznacznie, kiwając raz po raz głową w stronę dostojnych towarzyszy. Wszyscy siedzący naprzeciwko niej mężczyźni tryskali doskonałym humorem. Przerzucali się żartobliwymi toastami, a kielichy wypełnione najprzedniejszymi trunkami nieustannie wędrowały do ust. Twarz Bony też promieniała serdecznością, ale zupełnie nieszczerą.

Zabawa i dowcipy były absolutnie ostatnimi z rzeczy, na które miała w tym momencie ochotę. Odruchy wpajane przez lata przez powściągliwą matkę brały jednak nad nią górę. Restrykcyjne dworskie wychowanie nie pozwalało ani na moment wyjść z roli wielkiej damy. Nikt poza nią samą nie miał więc pojęcia o tym, jak przeraźliwie jest zmęczona i stremowana.

Powieki ciążyły jej tak, jakby wykuto je z mosiądzu. Jednocześnie czuła, jak głos więźnie jej w gardle na samą myśl o tym, co ma nastąpić. Przede wszystkim jednak było jej potwornie niewygodnie.

Cały wysiłek wkładała w to, by siedzieć w sposób pełen elegancji i dostojeństwa. Na wielkim, miękkim i zapadającym się królewskim łożu, na oczach przynajmniej dwudziestu świadków, nie było to łatwą sztuką.

Królowa znajdowała się w tak zwanej wielkiej izbie na drugim piętrze Wawelu, gdzie na potrzeby jej nocy poślubnej wstawiono ceremonialne łoże małżeńskie. Na przeciwległym skraju posłania siedział Zygmunt.

Wydawało się to nieprawdopodobne, ale z twarzą czerwoną od wypitego alkoholu i wyszczerzonymi zębami przypominał monarchę w jeszcze mniejszym stopniu niż podczas ich pierwszego spotkania – cztery dni wcześniej na polach pod Łobzowem.

Zgodnie ze staropolską tradycją młodą parę do łożnicy odprowadzili najznamienitsi goście. Wokół łoża z baldachimem służba ustawiła krzesła dla dostojników, książąt i reprezentantów cesarza. Wniesiono łakocie i napoje.

Wywiązała się rozmowa tak swobodna i rubaszna, na jaką pozwalało chyba tylko to jedno, jakże rzadkie wydarzenie w życiu dworu. Niedwuznaczne żarty i erotyczne aluzje były kierowane przede wszystkim w stronę Zygmunta, Bona mogła więc bez słowa wodzić wzrokiem po jednej z najpiękniejszych sal Zamku Wawelskiego.

Strop pokryty złotymi rozetami, wspaniałe freski bezpośrednio pod sufitem oraz ściany obite grubą złotą materią. Do tego posadzka z równego niczym tafla szkła kamienia, wyłożona drogocennym czerwonym dywanem.

Bona niemal nie znała człowieka, z którym zaraz miała znaleźć się w za kotarą łoża. Gdy jechała do Polski, wymienili garść grzecznych listów. W samym Krakowie zdołali zamienić ze sobą kilka słów podczas uroczystości, prowadzili urywkowe rozmowy w trakcie uczt.

Zygmunt odwiedzał też Bonę w jej apartamentach w pierwszych dniach po przyjeździe. Nawet te spotkania nie miały jednak w sobie choćby krztyny prywatności. Władca przybywał do pani małżonki w asyście senatorów, by prowadzić oficjalną dyskusję, wygłaszać okrągłe formułki i wysłuchiwać przemówień.

Bona, przepojona niepewnością, mogła tylko zgadywać, jakim okaże się człowiekiem. Na co dzień, ale też za moment, w łożu.

Wreszcie goście powstali z krzeseł. Wyniesiono tace i kielichy, zniknęły zdobne krzesła. Nie minęło nawet kilka minut, a ciężkie wrota komnaty zatrzasnęły się za ostatnim z pokojowców. Rozpoczynała się właściwa noc poślubna. I jeśli wierzyć legendzie – miała się potoczyć wprost katastrofalnie.

Podobno pierwsze intymne spotkanie z Boną tak bardzo rozczarowało Zygmunta, że ten natychmiast opuścił sypialnię, zasiadł do kałamarza i zwierzył się pamiętnikowi ze swoich wrażeń.

"Regina Bona attulit nobis tria dona: Faciem pictam, vulvam non strictam et pecuniam fictam" – biegły dwie strofy wiersza, który rzekomo spłodził w tej chwili natchnienia. W wolnym tłumaczeniu na polski znaczyłyby one: "Królowa Bona przywiozła nam trzy podarunki: zamalowaną makijażem twarz, zbyt luźną pochwę i zmyślone pieniądze".

Problem polega na tym, że zmyślone były nie tyle pieniądze, co sam wierszyk. Pochodził z powstałej wiele lat później niemieckiej kroniki skandali obyczajowych. Jego autorem na pewno nie był polski król. Już prędzej któryś z zapiekłych przeciwników Bony, agent wrogiego dworu, albo po prostu jakiś niewybredny dowcipniś.

O tym co faktycznie nastąpiło w wielkiej izbie trudno nawet spekulować. Nazajutrz król nie wyraził w każdym razie rozczarowania. Przeciwnie: na Wawelu szybko zaczęto zdawać sobie sprawę, że Jagiellończyk na dobre zadurzył się w dwa razy młodszej, pięknej małżonce…

Powyższy tekst stanowi fragment książki Kamila Janickiego "Damy złotego wieku".