Jak zatrudnić pomoc domową?

Legalne zatrudnienie pomocy domowej wymaga dopełnienia wielu formalności, zwłaszcza jeśli jest to obywatelka Ukrainy lub innego z sześciu tzw. państw trzecich. O wszystko musi zadbać pracodawca, chyba że gosposia prowadzi własną działalność gospodarczą. Zatrudniający ma do wyboru umowę zlecenie albo umowę o pracę. Zawarcie zarówno jednej, jak i drugiej pociąga za sobą konieczność regularnego odprowadzania składek na ubezpieczenie zdrowotne, emerytalne i wypadkowe. Jak zarejestrować pomoc domową w ZUS-ie? Konieczne jest wypełnienie i złożenie kilku formularzy.

Podstawą zatrudnienia pomocy domowej jest dobrze skonstruowana umowa. Trzeba określić w niej przede wszystkim stawkę (za godzinę albo za wykonanie zlecenia, np. kompleksowe sprzątnięcie mieszkania o określonej powierzchni), częstotliwość świadczenia usługi, a także formę płatności (gotówką/przelewem na konto bankowe) i termin, w którym pracodawca zobowiązuje się przekazywać pomocy domowej wypłatę. Gosposię można zatrudnić na podstawie umowy o pracę (na pełny etat, 1/2 etatu czy 3/4 etatu) lub umowy zlecenia. Można również skorzystać z typów umów proponowanych w nowym Kodeksie pracy, czyli umowy o pracę na czas wykonywanej pracy dorywczej (czas trwania: maksymalnie 30 dni, do 6 razy w ciągu roku) oraz nieetatowej umowy o pracę (czas trwania: maksymalnie 20 godzin w tygodniu). Składki, do odprowadzania których zobowiązany jest pracodawca, pozostają tu bez zmian.

Na WP radarOkazji znajdziesz narzędzia i środki do skutecznego utrzymania czystości w domu.

Do legalnego zatrudnienia pomocy domowej na umowę o pracę nie wystarczy podpisanie dokumentów przez obydwie strony. Trzeba jeszcze zgłosić zawarcie stosunku pracy do ZUS-u. Niezależnie od typu umowy wymagane jest złożenie formularza ZUS ZFA, za pomocą którego sygnalizuje się przyjęcie na siebie roli płatnika składek. Oprócz tego w ciągu 7 dni od podpisania umowy należy złożyć formularze ZUS ZUA, by zgłosić zatrudnioną osobę do ubezpieczeń społecznych, a także ZUS ZZA, by zgłosić pracownika do ubezpieczeń zdrowotnych. Razem z tymi formularzami trzeba dostarczyć do ZUS-u wypełniony druk ZUS RCA (jeśli jest się jedynym pracodawcą zatrudnionej pomocy domowej) lub ZUS RZA (jeśli bierze się na siebie odpowiedzialność odprowadzania jedynie składek na ubezpieczenie zdrowotne, bo pozostałe są odprowadzane przez innego pracodawcę). Wszystkie dokumenty wraz z instrukcjami dotyczącymi ich poprawnego wypełniania znajdują się na stronie internetowej www.zus.pl.

Co roku przed zakończeniem okresu rozliczeniowego (do 28 lutego) pracodawca ma obowiązek okazania pracownikowi druku IMIR, który zawiera zestawienie opłaconych składek.

Formalności związane z zatrudnieniem pomocy domowej na umowę zlecenie wyglądają bardzo podobnie jak w przypadku umowy o pracę. Pracodawca powinien pamiętać jedynie o tym, że w formularzu ZUS ZUA nie musi deklarować odprowadzania składek na ubezpieczenie chorobowe (co zaskutkuje tym, że pomocy domowej nie będą formalnie przysługiwały zasiłek macierzyński, urlop na opiekę nad dzieckiem ani możliwość wzięcia zwolnienia lekarskiego)
. Pozostałe składki powinien odprowadzać, jeżeli zawarta z pomocą domową umowa zlecenie jest dla niej jedynym tytułem do ubezpieczenia.

Aby legalnie zatrudnić pomoc domową z Ukrainy, pracodawca musi nie tylko zmierzyć się z biurokracją w ZUS-ie, ale również wystąpić o pozwolenie na pracę dla gosposi zza wschodniej granicy w urzędzie wojewódzkim. Bez takiego zezwolenia obywatel obcego kraju może podejmować zatrudnienie jedynie przez 6 miesięcy w roku, pod warunkiem, że ma nadane oświadczenie, po które musi udać się do urzędu pracy. Umowa zawierana z pomocą domową z Ukrainy musi być przetłumaczona na język ukraiński i gwarantować, że gosposia otrzyma wynagrodzenie nie mniejsze niż minimalne (13,7 zł brutto za godzinę). Kopie wszystkich dokumentów pobytowych muszą znajdować się u pracodawcy przez cały okres zatrudnienia Ukrainki. Niedopełnienie obowiązków grozi karą grzywny do 30 tys. zł, a nawet pozbawieniem wolności.