Polskie podziemie aborcyjne

Chociaż w Polsce aborcja jest nielegalna, to jednak istnieje szeroka szara strefa. Kobiety nadal usuwają niechciane ciąże, ale często robią to w gabinetach lekarzy o wątpliwych kwalifikacjach, a bywa, że i nieodpowiednich warunkach sanitarnych. Są pozbawione opieki psychologicznej i informacji o ewentualnych skutkach aborcji dla zdrowia.

Obecnie przerywanie ciąży jest dopuszczalne tylko w szczególnych przypadkach: jeśli zagraża życiu lub zdrowiu przyszłej matki; istnieje prawdopodobieństwo poważnego uszkodzenia płodu i w końcu ciążę usunąć można, jeśli zapłodnienie nastąpiło wbrew woli kobiety, w wyniku tzw. czynu zabronionego, np. gwałtu. W innym wypadku aborcja jest karalna.

To jednak lekarz, który wykonał nielegalny zabieg, bierze na siebie całą odpowiedzialność prawną. Grozi mu do dwóch lat pozbawienia wolności. Kara może spotkać również osobę, która nakłoniła kobietę do usunięcia ciąży. Natomiast ona sama nie ponosi żadnych konsekwencji prawnych. Za zaostrzeniem prawa aborcyjnego, albo przynajmniej pozostawieniem go bez zmian, od lat są środowiska konserwatywne.

Twierdzą, że od pierwszych chwil zapłodnienia komórka jest już człowiekiem, a więc zabieg to nic innego, jak zabójstwo. Aborcję potępia większość religii, w tym również katolicka. Choć stanowisko Kościoła nie zawsze było tak radykalne. Według nauk św. Augustyna, dusza wnika w ciało 40 dni po zapłodnieniu. Potwierdził to Sobór Nicejski II w 787 roku. Św. Tomasz z Akwinu mówił, że aborcja nie jest grzechem zabójstwa, dopóki płód nie został obdarzony duszą.

W 1869 roku papież Pius IX w Konstytucji Apostolicae Sedis całkowicie zabronił usuwania ciąży. Od tamtego czasu Kościół stanowiska nie zmienił. W niektórych krajach europejskich, pomimo jego sprzeciwu, aborcja została prawnie zalegalizowana. Za legalizacją aborcji postulują partie lewicowe twierdząc, że trudno nieświadomą istnienia zygotę nazwać człowiekiem.

Poza tym są zdania, że zakaz nie powoduje, że kobiety przestają usuwać ciąże. Sprzyja jedynie rozwojowi aborcyjnego podziemia. Tylko wtedy lekarze żądają za niego olbrzymich pieniędzy. A to w żaden sposób nie rozwiązuje problemu. Gazety i internet roją się od ogłoszeń typu: „Ginekolog tanio i dyskretnie”. Bez większych problemów można też kupić środki farmaceutyczne, które wywołują poronienie. Najczęściej brane bez kontroli lekarza zagrażają zdrowiu i życiu kobiety.

Nieznana jest skala zjawiska w Polsce. Dane są bardzo rozbieżne. Jedyne rzetelne liczby pochodzą z 1997 roku, kiedy rok obowiązywała nowelizacja ustawy, która zezwalała na aborcję na życzenie. Wtedy liczba przerwanych ciąż wyniosła 3047. Kobiety zabiegi miały w pewnych gabinetach, dobrych warunkach sanitarnych i bezpłatnie. Dzisiaj szacunki są bardzo rozbieżne. Mówi się nawet o 7-13 tys. rocznie. Kobiety dokonują zabiegów w niepewnych warunkach i są pozbawione pomocy psychologicznej.

W 1981 psycholog Vincenta Rue, stwierdził, że kobiety, które przerwały ciążę, mogą mieć zespół poaborcyjny, który objawiają się przygnębieniem, depresją a nawet myślami samobójczymi. A z drugiej strony według raportu brytyjskiego Royal College of Psychiatrics, opublikowanego w 1994 roku, zagrożenie dla zdrowia psychicznego na skutek aborcji w pierwszym trymestrze jest mniejsze niż w sytuacji, kiedy kobieta decyduje się na niechcianą ciążę.

W końcu w 2008 roku kolegium Royal College of Psychiatrics przyznało jednak, że trudno jednoznacznie stwierdzić, jakie mogą być psychiczne skutki aborcji. Nie ma zgody psychiatrów w tej kwestii, w związku z tym kolegium zaleciło, żeby lekarze, do których zgłaszają się kobiety proszące o zabieg, każdorazowo przeprowadzali wywiad i ocenili, czy większe szkody dla psychiki przyniesie kontynuowania ciąży, czy też jej przerwanie. Zaleciło także rzetelne informowanie pacjentek o wszystkich możliwych zagrożeniach m.in. w ulotkach edukacyjnych.

Poza psychicznymi skutkami zdarza się, że przerwanie pierwszej ciąży prowadzi w przyszłości do częstszych poronień - 38 procent przypadków i porodów przedwczesnych - 4 procent przypadków, może też skończyć się bezpłodnością. Istnieje też hipoteza o psychosomatycznych skutkach. Mówi się, że kobiety, które usunęły ciążę, częściej chorują na raka piersi.

W Polsce od lat politycy toczą dyskusję na temat złagodzenia, bądź zaostrzenia prawa aborcyjnego, wciąż jednak edukacja seksualna praktycznie nie istnieje, a kiedy kobieta zachodzi w niechcianą ciążę i myśli o aborcji, nie dostaje pomocy socjalnej, psychologicznej i rzetelnych informacji o ewentualnych skutkach.

Tekst: Monika Doroszkiewicz