Diagnostyka jajnika. Twoja historia nie musi być złośliwa

„W dalszym ciągu wiedza na temat profilaktyki nowotworowej w Polsce jest na niskim poziomie, a niemal co trzecia kobieta nie wie jakie badania powinna wykonać w przypadku obciążeń genetycznych nowotworami ginekologicznymi” – stwierdza Ida Karpińska, Prezes Ogólnopolskiej Organizacji Kwiat Kobiecości.
Fundacja już po raz drugi organizuje kampanię „Diagnostyka jajnika”, która ma uświadomić kobietom jak ważny jest to temat.
Matka i córka. Cele kampanii
27 września rusza kolejna odsłona Ogólnopolskiej Kampanii Społecznej Diagnostyka jajnika pod hasłem - Twoja historia nie musi być złośliwa. Ambasadorkami akcji zostały aktorka Anna Korcz z córką Anią. To pierwsze tak duże medialne przedsięwzięcie obu pań.
Matka i córka symbolizują bardzo ważny aspekt komunikacyjny kampanii i mają zachęcać do rozmów na temat chorób ginekologicznych występujących w rodzinie, a w przypadku zwiększonego ryzyka - zrobienie odpowiednich testów genetycznych.
Symbolem kampanii jest podwójna helisa – znak DNA. Matkę i córkę łączy unikalna więź. Nie mogą mieć przed sobą tajemnic i muszą chociaż raz odbyć szczerą rozmowę, od której zależeć może nawet życie… Symbol ten został wykorzystany w wyjątkowych koszulkach, które zaprojektowała na potrzeby kampanii Dorota Goldpoint, a autorką sesji zdjęciowej do materiałów informacyjnych jest Dorota Czoch. Kampania kontynuuje przede wszystkim cel, jakim jest zachęcenie kobiet do regularnych, pogłębionych badań ginekologicznych. Choroby nowotworowe, zwłaszcza nowotwory kobiece, szczególnie rak jajnika, jeszcze do lat 70 tych XX wieku stanowiły temat tabu mocno wykluczając ze społeczeństwa osoby chore. I chociaż ostatnie dekady przyniosły pozytywne zmiany w otwartym mówieniu o raku, to okazuje się, że za każdą chorobą stoi inna historia, a nowotwory źle rokujące, jakimi jest rak jajnika, budzą społeczny lęk. Kwiat Kobiecości walczy z tematem tabu i będzie namawiał Polki do dzielenia się z najbliższymi swoimi historiami.
Po raz pierwszy Organizacja zaprosiła do współpracy szczególnych ekspertów – kobiety, które wygrały nierówną walkę z nowotworem jajnika, bądź z nim żyją.
Niemedialny cichy zabójca…
Rak jajnika to jeden z najczęściej występujących nowotworów złośliwych u kobiet. Wywodzi się z komórek nabłonkowych jajnika i jest to tzw. nowotwór nabłonkowy jajnika. Wyróżniamy trzy grupy nowotworów: nowotwory germinalne, gonadalne i nowotwory wywodzące się właśnie z nabłonka. Różna bywa ich charakterystyka, w związku z tym konieczne jest zastosowanie adekwatnego do jego typu leczenia.
Istnieją dwie postaci tej choroby: torbielowata i lita. Pierwsza, łatwiejsza do wykrycia, druga, gdzie to rozpoznanie jest praktycznie niemożliwe. Ten zazwyczaj rozpoznawany jest, gdy są już przerzuty do innych narządów. Poza tym - nie daje żadnych wyraźnych objawów we wczesnej fazie rozwoju. Bardzo często mylony jest z symptomami innych, mniej poważnych schorzeń, towarzyszą mu dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Cechą charakterystyczną raka jajnika w zaawansowanym stadium jest wodobrzusze (nagromadzenie się płynu w jamie otrzewnowej).
Odsetek zgonów w przypadku raka jajnika jest dwa razy większy, niż w przypadku raka piersi i wynosi ponad 60%. Wraz z rozwojem choroby pojawiają się jednak nieswoiste objawy ze strony przewodu pokarmowego czy moczowo-płciowego, które bardzo łatwo przeoczyć (wzdęcia, biegunki, zaparcia, szybkie osiąganie uczucia sytości, ucisk w miednicy, powiększenie się obwodu brzucha, tycie bez konkretnej przyczyny.
Długotrwale utrzymywanie się tego typów objawów powinno skłonić kobietę do pilnej wizyty u ginekologa. Rak jajnika to przewlekła, długotrwała choroba. Leczenie operacyjne stanowi podstawę w sposobie jej zwalczania.
Diagnostyka jajnika – Twoja historia nie musi być złośliwa…
Pośród czynników zwiększonego ryzyka zachorowania na raka jajnika znajdują się: czynniki rodzinne/genetyczne (ok.15% przypadków) - dziedziczenie mutacji w genie BRCA1 i BRCA2, wcześniej przebyty rak piersi, występowanie raka jajnika i/lub raka piersi w bliskiej rodzinie, czynniki powiązane z gospodarką hormonalną (np. wczesny wiek wystąpienia pierwszej miesiączki, brak dzieci, torbiele jajnika, długotrwałe stosowanie hormonalnej terapii zastępczej) i dużo mniej zweryfikowane lecz w dalszym ciągu ważne - czynniki odnoszące się do stylu życia (otyłość, palenie papierosów).
Wywiad rodzinny, czyli historia zachorowań na nowotwory w rodzinie oraz obecność mutacji w genie BRCA1 i BRCA2 jest podstawową metodą oceny ryzyka wystąpienia raka jajnika. Wykrycie mutacji w tym genie jest również bardzo ważne z uwagi na określenie rokowania i wyboru leczenia. Rozpoznanie raka jajnika następuje wyłącznie na podstawie histopatologicznego badania materiału uzyskanego w czasie zabiegu operacyjnego.
Mutacje w genach BRCA1 i BRCA2 dziedziczymy po naszych rodzicach. Zarówno mężczyźni jak i kobiety mogą być nosicielami uszkodzonej kopii genu ale zwiększone ryzyko rozwoju nowotworów jajników i piersi dotyczy głównie kobiet. Jeśli w rodzinie były odnotowane zachorowania na raka sutka u mężczyzn, powinno się niezwłocznie wykonać w rodzinie badania w kierunku mutacji w genie BRCA1 i BRCA2 i test ROMA, czyli stężenie markera CA 125. Nie można nosicielstwa mutacji w genie BRCA1 i BRCA2 wiązać tylko z kobietami. Ojciec – nosiciel mutacji w genie BRCA1 i BRCA2 może ją przekazać swoim dzieciom (synom i córkom).