Erin Brockovich. Bohaterka z przypadku

- Pierwszy raz w życiu mam wokół siebie ludzi, którzy mnie szanują. Proszę, nie proście, żebym się poddała – mówiła Erin, kiedy sprawa o milionowe odszkodowania dla mieszkańców niewielkiego Hinkley w Stanach Zjednoczonych nabrała rozpędu. Sama stanęła naprzeciwko ogromnej korporacji i dokonała czegoś, co wydawało się niemożliwe. 333 miliony dolarów – tyle wywalczyła za lata zatruwania wody w mieście.

Nazwisko Erin przez lata kojarzyło się z twarzą Julii Roberts. – Kocham świat! Jestem taka szczęśliwa! – krzyczała aktorka, która w 2001 roku odbierała swojego pierwszego Oscara w karierze. Statuetkę zagwarantowała jej rola w filmie „Erin Brockovich”, opowiadającym historię zwyczajnej Amerykanki, która pewnego dnia postanowiła zawalczyć o godne życie dla siebie i dzieci. Co działo się na kilka lat przed tym, jak Roberts mogła odebrać swoją zasłużoną nagrodę?

Historia prawdziwej Erin Brockovich nie przypominała amerykańskiego snu. Wręcz przeciwnie. Przeszła przez małe piekło.

- Byłam prostą dziewczyną, która dorastała w Kansas. W dzieciństwie miałam problemy z czytaniem. Byłam samotną matką i miałam ogromne problemy w świecie zdominowanym przez mężczyzn. Nie mogłam się poddać, ale pozwalałam sobie na łzy – mówiła w wywiadzie dla „The Telegraph”.

Urodziła się 22 czerwca 1960 roku w niewielkim Lawrence. Jej matka była dziennikarką, ojciec inżynierem i piłkarzem. Choć po filmie wiele osób myślało, że pochodzi z marginesu, to jej rodzina jest bardzo dobrze wykształcona. Ona sama ukończyła w Kansas szkołę średnią i college, gdzie studiowała ekonomię.

Erin, jak sama przyznaje, pogubiła się w życiu. Nie wierzyła, że może robić w życiu coś lepszego, niż pracować w supermarkecie. Po studiach zamiast w biurze zatrudniła się w K-marcie w Kalifornii. Miała 20 lat i zero pomysłów na przyszłość. Niska samoocena sprawiła, że zdecydowała się na implanty piersi. Niedługo później zdobyła tytuł Miss Pacific Coast. Do rodzinnego miasta wróciła już z mężem, któremu później urodziła dwójkę dzieci: Matthew i Katie.

Jej życie nie było usłane różami. Erin rozwiodła się i sama wychowywała maluchy. Dorabiała jako sekretarka i dopiero kolejne małżeństwo miało zapewnić jej stabilność finansową. Poznała maklera giełdowego, który wkrótce się jej oświadczył. Tylko że i ten związek nie wytrzymał długo. W 1990 roku rozstała się ze swoim drugim partnerem, któremu wcześniej urodziła dziecko.

Po drugim rozwodzie kompletnie się załamała. Nie miała pieniędzy, popadła w anoreksję. – Czułam, że niczego nie kontroluję – wspomina. Worek nieszczęść dopełnił jeszcze wypadek samochodowy. Erin odniosła ciężkie obrażenia. Sprawa trafiła do sądu, a w walce o odszkodowanie pomagała jej kancelaria Jim Vititoe of Masry & Vititoe.

Przegrała sprawę, ale przy okazji znalazła sposób na to, jak zarobić. Roztrzepana blondynka z trwałą na głowie stanęła na progu kancelarii i prosiła, by ją zatrudnili. – Skąd pomysł, że możesz tu tak wejść i domagać się wszystkiego, co ci się tylko podoba – pyta filmowy Ed Masry. – Cycki, Ed, one tak działają – odpowiada mu Erin. Dzięki swojej stanowczości dostała tę pracę, a na początku jej jedynym zajęciem było porządkowanie dokumentów.

Któregoś dnia trafiła na archiwalne dokumenty z zażaleniami mieszkańców kilku miejscowości na działania koncernu Pacific Gas & Electric. Erin, zainteresowana historiami pokrzywdzonych, zaczęła drążyć sprawę. Niedługo później okazało się, że przez blisko 15 lat firma zanieczyszczała wodę w małym kalifornijskim miasteczku Hinkley. By chłodzić maszyny, korzystali z lokalnych studni, do których systematycznie przedostawał się sześciowartościowy chlor. Substancja szybko trafiała do zbiorników, z których korzystali mieszkańcy.

Tej sprawy nikt nie chciał. Niewielu prawników z małych kancelarii podjęłoby się i dziś takiego wyzwania. A Erin nie miała za wiele doświadczenia, szczególnie jeśli chodzi o procesowanie się z koncernami. To, co ją poruszyło najbardziej, to historie mieszkańców, którzy opowiadali, jak ich dzieci chorowały, a nikt nie wiedział dlaczego. PG&E doprowadziło do tego, że u kilkudziesięciu osób rozwinęły się nowotwory.

Co ciekawe, firma doskonale wiedziała, co dzieje się wśród mieszkańców. Przez lata jej szefowie tuszowali problem, a by uniknąć prawnych konsekwencji, wykupywali te najbardziej skażone działki. Tym, którzy protestowali, wręczali ulotki, które informowały o zdrowotnych właściwościach chloru.

Po kilkunastu miesiącach, walka Erin się opłaciła. Przy wsparciu szefów swojej kancelarii złożyła zbiorowy pozew przeciwko koncernowi. W 1996 roku sąd orzekł, że PG&E winni są skażeniu środowiska w Hinkley. Musieli zapłacić 333 miliony dolarów, które rozdzielono pomiędzy 600 mieszkańców.

Dla Erin to był przełom. Od tej pory stała się aktywistką na rzecz ochrony środowiska. Założyła swoją własną firmę konsultingową, w kilku stacjach prowadziła programy interwencyjne, które cieszyły się ogromną popularnością. Napisała książkę, jeździła po kraju z wykładami motywacyjnymi, miała nawet okazję ponieść znicz olimpijski w 2012 roku. Brockovich stała się też rzeczniczką kobiet.

- Coraz więcej osób przychodzi do mnie i to z różnych powodów. Czasem chodzi o molestowanie seksualne w miejscu pracy, czasem szukają mentora, pytają, jak udało mi się to wszystko osiągnąć, czasem tylko źle się ze sobą czują i potrzebują wsparcia. To mnie obudziło do jeszcze intensywniejszego działania. Kiedy ktoś zgłasza się do mnie i narzeka na zanieczyszczenia wody, to jedno. Ale gdy jest to 10, 20, 40 osób, coś poważnego się dzieje, trzeba interweniować – mówi w jednym z wywiadów.

Wydawałoby się, że po tak głośnej sprawie, zmieni się nie tylko jej życie, ale też życie mieszkańców Hinkley, o które tak walczyła. Kilka lat temu opublikowano jednak raport, w którym czarno na białym stoi, że miasto wciąż jest zanieczyszczane. Według epidemiologów tylko w latach 1996-2008 zanotowano 196 przypadków, gdzie lekarze zdiagnozowali raka. Wskaźnik zachorowalności na nowotwory był trzykrotnie większy niż średnia w całym stanie.

Życie prywatne Brockovich miało też swoje ciemne strony. Dwójka starszych dzieci, Matthew i Katie, wpadła w narkomanię. Byli w takim stanie, że matka musiała odesłać oboje na odwyk. Jak sama przyznaje, dziś wyszli na ludzi. Matthew wstąpił do armii i służył w Afganistanie (podobno wrócił z zespołem stresu pourazowego), Katie wybrała z kolei żandarmerię. Jej najmłodsza córka planuje zostać lekarzem.

Ona sama dwa lata temu trafiła do aresztu w Las Vegas po tym, jak pijana próbowała zacumować łódkę w przystani. Na zdjęciu z zatrzymania w niczym nie przypomina blondynki, którą pokochały miliony Amerykanów. Erin wyszła na wolność po wpłaceniu kaucji. Wystarczyły emocjonalne przeprosiny, by znów jej zaufano.

Dziś żyje razem ze swoim kolejnym mężem w Kalifornii. Wciąż uważa, że każdy może zostać bohaterem, mimo swojej beznadziejnej przeszłości.