Hirsutyzm, czyli gdy włosków jest za dużo
Występowanie owłosienia na ciele jest naturalne, co nie znaczy, że się na nie godzimy. Usuwanie włosów to jedna z podstawowych czynności pielęgnacyjnych. Nie nastręcza nam większych trudności. Są jednak kobiety, które zmagają się z nadmiernym owłosieniem zwanym hirsutyzmem. Stanowi ono problem zarówno estetyczny, jak i psychologiczny.
Występowanie owłosienia na ciele jest naturalne, co nie znaczy, że się na nie godzimy. Usuwanie włosów to jedna z podstawowych czynności pielęgnacyjnych. Nie nastręcza nam większych trudności. Są jednak kobiety, które zmagają się z nadmiernym owłosieniem zwanym hirsutyzmem. Stanowi ono problem zarówno estetyczny, jak i psychologiczny.
Hirsutyzm jest medycznym określeniem nadmiernego owłosienia, zwłaszcza u kobiet. Nazywa się je również owłosieniem typu męskiego. W hirsutyzmie włoski rosną na twarzy, dekolcie, klatce piersiowej, plecach, brzuchu, porastają ręce, nogi, miejsca intymne.
Możliwe przyczyny
W łagodnej formie hirsutyzm może być pochodzenia idiopatycznego – w medycynie określa się tak przypadki powstające spontanicznie albo mające niejasne bądź nieznane podłoże. Występuje wtedy nadmierna wrażliwość mieszków włosowych na hormony. W bardziej zaawansowanych przypadkach hirsutyzmu zwykle ma miejsce podwyższony poziom androgenów (męskich hormonów).
Nadmierne owłosienie może pojawić się na skutek stosowania niektórych leków (np. kortykosteroidów, prednizonu, leków przeciwdrgawkowych). Hirsutyzm może być również dziedziczny, czasem rozwija się w ciąży, może towarzyszyć chorobom tarczycy, niekiedy bywa także wywołany występowaniem nowotworów hormonalnie czynnych (np. niektórych guzów jajnika czy rakiem nerki). Nadmierne owłosienie to jeden z objawów zespołu policystycznych jajników (PCOS) czy zespołu Cushinga.
Zwykle na twarzy kobiety po menopauzie pojawia się większa ilość włosków – to normalne zjawisko. Niepokojące jest natomiast nagłe pojawienie się nadmiernego owłosienia u młodej kobiety. Takie zjawisko może wskazywać na brak równowagi hormonów płciowych, co jest prawdopodobne zwłaszcza wtedy, gdy towarzyszą temu inne objawy, np. obniżenie głosu czy wzrost masy mięśniowej.
Przyczyną hirsutyzmu typu męskiego może być porfiria, schorzenie dziedziczne, które charakteryzuje się nadwrażliwością na światło, guzami jajników albo guzami nadnerczy. Mówimy również o hirsutyzmie konstytucjonalnym, który nie jest objawem choroby; ma związek z konkretnym typem urody – ten rodzaj nadmiernego owłosienia występuje u brunetek.
Zalecane badania i metody leczenia
Po przeprowadzeniu ogólnego badania lekarskiego, które może wykazać rozległość oraz typ hirsutyzmu oraz inne cechy maskulinizacji, zalecane jest wykonanie badania specjalistycznego, aby wykluczyć stany chorobowe leżące u jego podłoża. Konieczne jest wykonanie badania ginekologicznego, w tym cytologii. Przeprowadza się je pod kątem ewentualnego wykrycia guzów jajników, z kolei wygląd komórek w wymazach z pochwy i szyjki macicy może świadczyć o nieprawidłowej syntezie żeńskich hormonów płciowych.
Trzeba ponadto sprawdzić stężenie testosteronu, dehydroepiandrosteronu (DHEA) i androstendionu. Natomiast przy podejrzeniu obecności guza hormonalnie czynnego wykonuje się ultrasonografię oraz tomografię komputerową. Zasadne może być też badanie laparoskopowe jajników.
Leczenie hirsutyzmu typu męskiego zależy od przyczyny, która go wywołała. Usunięcie przyczyny nadmiernego owłosienia zatrzymuje przekształcanie meszku w bardzo widoczne włosy, nie eliminuje jednak włosków już istniejących – te muszą zostać usunięte metodami fizycznymi.
Pojedyncze włoski (np. na twarzy) można spróbować wyrwać pęsetką, jednak w ten sposób usuniemy owłosienie tylko z niewielkiej powierzchni ciała.
Najłatwiej nadmiernego owłosienia można pozbyć się poprzez golenie, po takim zabiegu włoski jednak szybko odrastają. Lepszym rozwiązaniem jest depilacja, np. środkami chemicznymi rozpuszczającymi włoski, woskiem albo pastą cukrową. Włosy usuniemy również depilatorem. Pomóc może także epilacja, czyli trwałe usunięcie owłosienia, np. laserem.
Niektóre kobiety stosują odbarwianie, które sprawia, że włoski stają się mniej widoczne. Taką mieszankę można zrobić na własną rękę, łącząc ok. 60 ml 6-procentowej wody utlenionej, 10 kropli amoniaku z taką ilością sody oczyszczonej, aby otrzymać konsystencję pasty. Odbarwianie nie usuwa jednak owłosienia.
W leczeniu hirsutyzmu znaczenie ma dieta – jeżeli z brakiem równowagi hormonalnej wywołującej nadmierne owłosienie związana jest otyłość, warto spotkać się z dietetykiem, który opracuje skuteczny, długoterminowy jadłospis w celu zmniejszenia masy ciała.
Metodą leczenia nadmiernego owłosienia jest także elektroliza. To czasochłonna procedura, w której każdy włos usuwany jest przez wprowadzenie cieniutkiej sondy do jego torebki (przechodzący przez sondę prąd o niskim napięciu niszczy korzeń włosa). Zwykle trzeba przeprowadzić kilka, a niekiedy nawet kilkanaście zabiegów.
EPN/(mtr), WP Kobieta
