Rak szyjki macicy
Spośród krajów Unii Europejskiej Polska należy do niechlubnej czołówki pod względem zachorowalności na raka szyjki macicy. 4 tys. kobiet każdego roku zapada na tę chorobę, a 2 tys. umiera! Wiele Polek wciąż nie ma odpowiednio dużej świadomości, by wiedzieć, że profilaktyka to najlepsza z możliwych form obrony przed rakiem.
15.09.2010 | aktual.: 16.09.2010 13:57
Spośród krajów Unii Europejskiej Polska należy do niechlubnej czołówki pod względem zachorowalności na raka szyjki macicy. 4 tys. kobiet każdego roku zapada na tę chorobę, a 2 tys. umiera! Wiele Polek wciąż nie ma odpowiednio dużej świadomości, by wiedzieć, że profilaktyka to najlepsza z możliwych form obrony przed rakiem. Zachorowanie na raka szyjki macicy ściśle wiąże się z infekcją wirusem brodawczaka ludzkiego – HPV.
- Jest to patogen przenoszony drogą płciową. Doprowadza do zmian w obrębie nabłonka szyjki macicy, czego skutkiem jest tzw. dysplazja i nowotworowa przemiana tkanki. Za najbardziej onkogenne typy wirusa uznaje się przede wszystkim 16 i 18 – wyjaśnia ginekolog, Tomasz Olejniczak.
Na całym świecie wirusem brodawczaka ludzkiego zarażonych jest ok. 630 mln osób. To dużo, ale warto wiedzieć, że wirus HPV występuje w ponad 100 odmianach, z czego tylko 30 niesie ze sobą realne zagrożenie, w tym zagrożenie rakiem szyjki macicy.
Do zakażenia wirusem dochodzi najczęściej wśród osób młodych – między 18 a 30 rokiem życia. Dzieje się tak dlatego, że zwykle osoby w tym właśnie wieku wykazują się najwyższą aktywnością seksualną, a co za tym idzie - mają większe szanse na współżycie z osobą już zarażoną wirusem HPV.
Objawy zakażenia wirusami HPV
Większość zakażeń wirusami HPV przebiega zupełnie bezobjawowo. Dzieje się tak głównie w przypadku zakażeń wirusami tzw. „niskiego ryzyka”. Jednak w przypadku wirusów wysokiego ryzyka, do których należą typy HPV 16, 18, 31 i 45 objawy są widoczne.
Skąd wiadomo, że jesteśmy zakażeni?
Podstawowe badanie stosowane w profilaktyce zmian szyjki macicy to cytologia. Systematyczne stosowanie tych badań mogłoby w znaczący sposób ograniczyć liczbę zgonów z powodu raka szyjki macicy. O ile jednak wśród kobiet wzrosła świadomość dotycząca regularnego wykonywania badań piersi, o tyle badania cytologiczne wciąż nie cieszą się zbyt dużą popularnością.
Tymczasem zgodnie z normami ustalonymi przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne w 2006 roku, od ukończenia 20 roku życia każda kobieta raz na trzy lata powinna poddawać się badaniom przesiewowym w kierunku raka szyjki macicy.
Wyjątek od tej reguły stanowią kobiety należące do grupy podwyższonego ryzyka: zakażone wirusem HIV, przyjmujące leki immunosupresyjne, kobiety zakażone wirusem HPV należącym do grupy ryzykownych oraz panie leczone w przeszłości z powodu śródnabłonkowej neoplazji szyjkimacicy (CIN2, CIN3) lub raka szyjki macicy. Kobiety te powinny poddawać się badaniu raz na 12 miesięcy.
Badaniem uzupełniającym cytologię jest kolonoskopia oraz nowość - testy molekularne pozwalające na identyfikację zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego u kobiet po 30 roku życia.
Profilaktyka szczepień
Obecnie na polskim rynku dostępne są dwie szczepionki skierowane przeciwko wirusowi HPV, a więc- w dużym uproszczeniu - działające przeciwko powstawaniu raka szyjki macicy. Pierwsza ze wspomnianych ma działanie czterowalentne, a więc jej celem jest wywołanie odporności chroniącej przed przetrwałą infekcją wirusem HPV typu 6, 11, 16 i 18.
Są to typy wirusa, z których dwa (typ 16 i 18) odpowiadają za przemianę nowotworową nabłonka szyjki macicy, a dwa pozostałe (typ 6 i 11) odpowiadają za wytwarzanie nienowotworowych chorobowych zmian w obrębie narządów płciowych zwanych kłykcinami kończystymi – mówi ginekolog, Tomasz Olejniczak.
Ze względu na profilaktyczny charakter szczepionki, populacją docelową powinny być kobiety przed inicjacją seksualną. Uważa się, że rozsądną granicą rozpoczęcia szczepienia jest już 9 rok życia. Pierwszy cykl szczepień składa się z trzech dawek leku podawanych domięśniowo w schemacie: 0- 2- 6 miesięcy. Preferowanym miejscem podania jest okolica mięśnia naramiennego górnej części ramienia lub górna, przednio - boczna część uda – dodaje lekarz.
W przypadku szczepionki dwuwalentnej antygenami wykorzystanymi do wzbudzenia odpowiedzi immunologicznej są białka strukturalne L1 wirusa HPV 16 i HPV 18. Szczepionka ma jednakowe i równomierne działanie profilaktyczne w zakresie ochrony przeciwko zakażeniom i zmianom nowotworowym, spowodowanym przez onkogenne typy wirusów HPV 16 i 18.
Szczepionka podawana jest według schematu 0 – 1 – 6 miesięcy również domięśniowo. Granica wieku jest identyczna jak w przypadku formy czterowalentnej – wyjaśnia Tomasz Olejniczak.
Współżyj z głową Poza profilaktyką szczepień, warto też pamiętać o tym, że ryzyko zakażenia wirusem HPV można znacznie obniżyć, jeśli będziemy mieli na uwadze, że wirus ten przenosi się drogą płciową. Nie współżyjmy więc z partnerami, co do których nie jesteśmy pewni czy są zdrowi. A jeśli już decydujemy się na ryzykowny kontakt – pamiętajmy o zabezpieczeniu.
