Różowy Patrol z poradnikiem samobadania piersi - czy wiesz, jak się badać?

Tak postępują ambasadorki projektu Różowy Patrol powered by Gliss, powstałego w 2023 roku z inicjatywy Fundacji OnkoCafe-Razem Lepiej i marki Gliss. Uczą one jak prawidłowo wykonywać samobadanie i sprawiają, że coraz więcej osób zyskuje szansę na wczesne wykrycie raka piersi. Teraz powstał też dedykowany temu poradnik – można go pobrać na telefon lub komputer i znaleźć w nim kompendium wiedzy, porad, a także przydatnych linków.

Regularne samobadanie piersi pozwala na lepsze poznanie własnego ciała i zwiększa prawdopodobieństwo zaobserwowania zmian. Poniżej kilka kluczowych kwestii, o których warto pamiętać:

Samobadanie najlepiej wykonywać w pierwszej fazie cyklu między 3 a 12 dniem cyklu menstruacyjnego. W tym czasie piersi są najmniej napięte i wrażliwe, co ułatwia ich dokładne zbadanie. Kobiety po menopauzie, które już nie miesiączkują, mogą wykonywać je w dowolnym dniu miesiąca, ale zaleca się, by robić to regularnie – co miesiąc, tego samego dnia (np. każdy 1 dzień miesiąca).

Niezależnie od wykonywanego regularnie samobadania, raz w roku należy wykonywać USG piersi lub w przypadku kobiet po 45 roku życia dodatkowo również raz na dwa lata mammografię.

Instrukcja samobadania:

Pole badania powinno być rozległe – to kwadratowy obszar od pachy do mostka. Trzeba pamiętać również o okolicach pachy i węzłach chłonnych. Samobadanie piersi najlepiej wykonać pod prysznicem lub w wannie, a także na stojąco i leżąco.

·      Stań przed lustrem, obejrzyj piersi z opuszczonymi rękoma;

·      To samo wykonaj z rękoma uniesionymi do góry, a następnie z rękami opartymi na biodrach;

·      Zbadaj piersi dotykiem. Trzeba pamiętać o właściwym ruchu. Unieś lewą rękę do góry, prawą ręką zbadaj lewą pierś. Trzema palcami zataczaj małe kółka, przesuwając dłoń w kierunku brodawki. Dokładnie zbadaj całą pierś, miejsce po miejscu, a następnie zbadaj w analogiczny sposób drugą pierś (możesz to również zrobić pod prysznicem);

·      Zbadaj również doły pachowe i węzły chłonne;

·      Analogicznie zbadaj drugą pierś. Następnie ściśnij brodawkę i obserwuj, czy nie wydobywa się z niej wydzielina;

·      W podobny sposób możesz zbadać piersi na leżąco.

Jeśli zauważysz niepokojące grudki, obrzęki, zgrubienia lub ściągnięcia skóry – powiedz o tym lekarzowi. Może to być lekarz POZ lub ginekolog. Wyda on skierowanie na bezpłatne badania obrazowe lub skieruje Cię do poradni chorób sutka, lub szpitala onkologicznego. Możesz również sama zgłosić się bezpośrednio do placówki onkologicznej– do onkologa lub chirurga. Pamiętaj, do onkologa nie jest potrzebne skierowanie, a do chirurga tak. Przy podejrzeniu nowotworu lekarz powinien wystawić kartę DILO, dzięki której proces diagnostyczny przebiega szybciej.

Warto wiedzieć, że w Polsce realizowany jest "Program profilaktyki raka piersi (mammografia)". W ramach programu wszystkie kobiety pomiędzy 45 a 74 rokiem życia raz na 2 lata mogą korzystać z bezpłatnego badania mammograficznego bez skierowania. Szczegóły programu można znaleźć na stronie mammografia.

Badanie mammograficzne możesz wykonać w stacjonarnej placówce medycznej realizującej program. Realizatorów w Twoim regionie wyszukasz tu. Skorzystać można również z mammobusów przemieszczających się po Polsce. Warto sprawdzić wcześniej, czy konieczne są zapisy. Datę postoju mammobusa w Twojej okolicy sprawdzisz tu i tu.

W przypadku kobiet poniżej 45 roku życia zaleca się badanie USG, może ono również być zalecone jako równoległe badanie do mammografii. USG nie jest dostępne w ramach badań przesiewowych. Okazją do jego bezpłatnego wykonania mogą być akcje prowadzone przez instytucje publiczne, gabinety lekarskie i organizacje pozarządowe w ramach tzw. Różowego Października, czy Światowego Dnia Walki z Rakiem.

Jeśli w Twojej rodzinie występowały przypadki zachorowania na raka piersi, warto rozważyć wykonanie badań genetycznych, zwłaszcza jeśli zachorowania dotyczyły osób młodych poniżej 45 roku życia. Badania genetyczne w kierunku uszkodzeń w genach BRCA1 i BRCA2 są refundowane w ramach "Programu opieki nad rodzinami wysokiego, dziedzicznie uwarunkowanego ryzyka zachorowania na raka piersi i jajnika", o ile otrzymasz skierowanie od lekarza onkologa/genetyka na podstawie wywiadu rodzinnego. W poradniku znajdziesz linki do specjalistycznych poradni genetycznych w Polsce.

Dzięki tej inicjatywie w Polsce powstały już 63 kluby Ambasadorek, z czego 28 z nich uruchomiono w ciągu ostatniego roku dzięki wsparciu marki z portfolio Henkla - Gliss. W tym samym czasie przeszkolono ponad 178 Ambasadorek (od początku projektu jest to ponad 300 kobiet), docierając bezpośrednio do ponad 15 000 osób i zwiększając świadomość na temat profilaktyki raka piersi. Liderki programu, po specjalnym szkoleniu, organizują spotkania, edukują i motywują do samobadania kobiety w każdym wieku, w całej Polsce. Zachęcają do korzystania z badań profilaktycznych i wspierają je w dotarciu do odpowiednich placówek medycznych w regionach, w razie wykrycia niepokojących zmian. Nie byłoby to możliwe, gdyby nie zaangażowanie marki Gliss, dzięki której powstają nowe kluby, zapewnione zostają niezbędne środki na ich funkcjonowanie, a także zwiększa się dostęp do informacji na temat profilaktyki raka piersi, dzięki materiałom edukacyjnym, w które Gliss wyposaża kluby.

Wyrazem zaangażowania w budowanie wszechstronności inicjatywy i jej dostępności dla kobiet z różnych środowisk jest również dołączenie do Różowego Patrolu w 2024 roku w roli certyfikowanych ambasadorek Małgorzaty Rozenek-Majdan oraz Aleksandry Gawlas-Wilińskiej, dyrektorki marketingu firmy Henkel.