Samotność polskiego seniora. Najgorzej psychicznie czują się wdowy

Z badania „Sytuacja społeczna osób w wieku 65+” zrealizowanego dla Stowarzyszenia mali bracia Ubogich przez ARC Rynek i Opinia wynika, że sposobami polskich emerytek na walkę z samotnością, są przede wszystkim: oglądanie telewizji, czytanie i rozwiązywanie krzyżówek.

Osoby po 65. roku życia najczęściej mieszkają w gospodarstwach jednopokoleniowych (78 proc.). Co trzecia osoba mieszka w gospodarstwie jednoosobowym (34 proc.) – odsetek wzrasta do 50 proc. w przypadku osób powyżej 80. roku życia.

Najczęściej osoby starsze mierzą się z: problemami zdrowotnymi (55 proc.), cierpieniem po utracie bliskich (46proc.), smutkiem w związku z zakończenie życia zawodowego (28 proc.), izolacją (17proc.), brakiem pieniędzy (14 proc.), utratą samodzielności (13 proc.), nudą (13 proc.), brakiem poczucia bezpieczeństwa (12 proc.) oraz poczuciem nieprzydatności (10 proc.).

O ile na pierwsze trzy problemy wskazywane przez osoby starsze trudno znaleźć w pełni skuteczne rozwiązanie, jako że stanowią naturalną kolej rzeczy, o tyle poczucie samotności i izolacji jest zjawiskiem, któremu można przeciwdziałać.

Samotność jest realnym problemem, zwłaszcza w życiu codziennym osób po 80-tym roku życia: 3 na 10 badanych wskazuje, że doświadcza samotności i izolacji, 1 na 10 takie uczucia towarzyszą niemal nieustannie.

Narzędziami w walce z samotnością są dla polskich seniorów: telewizja, rozwiązywanie krzyżówek i czytanie. Tylko co czwarty badany stara się nawiązywać kontakty z innymi ludźmi – częściej w ten sposób z samotnością radzą sobie osoby do 79. roku życia.

Za najważniejsze osoby w życiu seniorzy uważają rodzinę – współmałżonka, dzieci, wnuki. Ważni są także przyjaciele – zwłaszcza dla osób mieszkających samotnie.
Niemal połowa badanych marzy o zacieśnieniu więzi rodzinnych. Kontakty z bliskimi nie są dla nich wystarczające.

1 na 20 w ogóle nie ma dobrych ani bliskich relacji z osobami ze swojego otoczenia. Problem dotyka w większym stopniu mężczyzn niż kobiety. 5 proc. osób mieszkających samotnie zupełnie nie ma od kogo uzyskać pomocy i nie ma komu powierzyć swoich trosk. Jeszcze wyższy odsetek osób mieszkających samotnie (1 na 10), nie ma nikogo, komu może zaufać, np. pozostawić klucze od mieszkania. 1 na 5 osób powyżej 80. roku życia nie ma osoby, z którą mogłaby pójść na spacer czy zjeść wspólny posiłek.
1 na 20 badanych w wieku powyżej 80 roku życia nigdy nie wychodzi z domu.

Mniej niż ¼ badanych wskazała kontakt z innymi osobami (spotkania towarzyskie czy z bliską osobą) jako jeden z najczęstszych powodów wyjścia z domu. ¼ respondentów wychodzi na spotkania towarzyskie bardzo sporadycznie – raz na pół roku lub rzadziej, zaś 3 na 10 osób w wieku 80+ w ogóle nie wychodzi na tego typu spotkania. Dlatego w tej grupie społecznej niezwykle ważny jest choćby kontakt telefoniczny z innymi osobami.

Wiele osób po 80. czy 90. roku życia nie ma już ani rodziny, ani przyjaciół. Skazani na samotność tracą sens życia. Nie wychodzą z domu, nie mają z kim porozmawiać, ani do kogo zadzwonić. Dopada ich apatia, często także brak apetytu.

Ta sytuacja diametralnie się zmienia, kiedy w życiu starszego człowieka pojawia się przyjazna i troskliwa osoba, która z uwagą potrafi go wysłuchać, odwiedza go oraz systematycznie dzwoni, żeby spytać jak się czuje i jak minął dzień. Tą przyjazną duszą coraz częściej bywa wolontariusz.

Dzieci osób starszych, same będące często też tuż przed emeryturą, niejednokrotnie wspomagają swoje dzieci, dlatego nie starcza im już ani sił ani czasu, by najstarszemu z rodu towarzyszyć w codzienności i angażować się w jego życie emocjonalne. Niestety nie istnieją rozwiązania systemowe, które mają przeciwdziałać samotności osób starszych.