Schroniska dla bezdomnych nie będą przyjmować samotnych matek? Burza po informacji ministerstwa

Od kilku dni w sieci krążą informacje o nowych wytycznych z Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej.

- Regulacje ustawy o pomocy społecznej nie przewidują, aby placówki noclegowe dla osób bezdomnych udzielały wsparcie dla matek z dziećmi i kobiet w ciąży. Właściwymi placówkami (...) są domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży oraz specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie – czytamy.

I niemal od razu pojawiły się zdania, że ministerstwo będzie chciało teraz pozbyć się bezdomnych kobiet ze schronisk. Powinny przecież trafiać do domów samotnej matki.

- "Dobra zmiana" myśli, że likwidując coś, zmieni świat. Przemoc w gimnazjum: zlikwidować gimnazja. Samotne matki w schronisku dla bezdomnych? Zakazać ich przyjmowania – pisze jedna z internautek.

- Coraz bardziej to wygląda na jakąś spójną akcję przeciw kobietom. Prace nad zaostrzeniem ustawy antyaborcyjnej (i tak drakońskiej), zaprzestanie finansowania in vitro, wprowadzenie recept na antykoncepcję awaryjną itd. A teraz się okazuje, że kobieta z dzieckiem w potrzebie będzie miała problem ze znalezieniem schronienia. Ma być "matką polką" - mąż bije i pije, ale nie ma gdzie się udać i trzeba trwać – komentuje inna.

A co na to pracownicy takich schronisk?

Przepisy to jedno, codzienność to drugie

O to, jak w praktyce wygląda sytuacja, zapytaliśmy m.in. Pawła Kubiaka, prezesa Stowarzyszenia Alter-Ego, który w Gdyni prowadzi schronisko dla osób bezdomnych i rodzin.

- Dostaliśmy pismo, które doprecyzowuje standardy przebywania m.in. samotnych matek w schronisku. Moja ocena jest taka – urzędnicy, jako nowi ludzie w Ministerstwie – naczytali się przepisów. Ale są one oderwane od rzeczywistości. Oczywiście, są odpowiednie ośrodki, które pomagają takim kobietom i to one powinny być docelowo dla nich najważniejszych miejscem, gdzie dostaną pomoc. Praktyka pokazuje jednak, że czasem jest inaczej – opowiada mi działacz.

Od ponad 15 pracuje z potrzebującymi. Takich pism naoglądał się wiele.

- Te pisma miały charakter informacyjny. Wiele już takich przychodziło i nie robiłbym z tego dramatu. Jeśli ministerstwo się uprze i będzie chciało pozbyć się kobiet ze schronisk, zgłosi się tysiące instytucji. Po co? Po pieniądze. Za darmo prowadzić ośrodków się nie da. Każdy kij ma dwa końce – mówi.

I dodaje: - Nie wyobrażam sobie, że kobieta, która ucieka z dzieckiem przed przemocą i zgłasza się o pomoc, zostaje odesłana 30 kilometrów dalej. Przepisy jedno, codzienność drugie. Wiadomo, że jeśli kobieta będzie chciała sama opuścić schronisko i przenieść się do domu samotnej matki, będzie mogła to zrobić. Nikt nikogo na siłę nie trzyma. Ale też nikt nikogo nie będzie wyrzucał za próg.

A co na to ministerstwo?

- W związku z doniesieniami medialnymi o zakazie pobytu matek z dziećmi w schroniskach dla osób bezdomnych, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej informuje, że obowiązujące przepisy nie zakazują przyjmowania do nich matek z dziećmi - czytamy.

A dalej: - Należy jednak zwrócić uwagę, że przebywanie dzieci w tego typu placówkach powinno dotyczyć tylko sytuacji szczególnych. Właściwymi placówkami, które powinny udzielać schronienia i wsparcia samotnym matkom z dziećmi są domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, w sytuacjach kryzysowych ośrodki interwencji kryzysowej oraz specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie. Placówki te poza schronieniem udzielają dodatkowo wsparcia w postaci pomocy psychologicznej oraz w zależności od potrzeb poradnictwa socjalnego, prawnego. Domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży świadczą usługi o charakterze interwencyjnym, bytowym, opiekuńczo-wspomagającym.

W gdyńskim schronisku przebywa dziś 9 dzieci i 5 mam. Każda z inną historią.

- Wie pani, moje doświadczenie jest takie, że nie wszyscy są w stanie przyjąć matkę z dzieckiem. Proszę mi wierzyć, wbrew pozorom jest to trudny klient. O ile łatwo zająć się bezdomnym, który codziennie pije piwo, to z matkami nie jest to tak proste. Po pierwsze, trzeba zapewnić jej i dziecku bezpieczeństwo. Zdarza się, że są przecież prześladowane przez konkubentów. Po drugie, z całym szacunkiem do samotnych matek, część z nich ma stosunek roszczeniowy. Nieraz trudno zadowolić ich oczekiwania. Te ośrodki nie zawsze mają najwyższy standard. Po trzecie – część z tych kobiet jest niewydolne wychowawczo i wymagają specjalistycznej opieki, żeby nic złego się nie stało – opowiada Kubiak.

– Wiadomo, że w takich schroniskach inaczej trzeba zaopiekować się bezdomnym alkoholikiem, a inaczej matką z dzieckiem. To oczywista oczywistość. Bardzo dobrze, że Ministerstwo wskazuje nam, co powinniśmy robić, ale rzeczywistość jest zupełnie inna. Przychodzą do nas bezdomne osoby, czasem całe rodziny, osoby starsze, bo jesteśmy biednym państwem i nie stać nas, żeby gminy finansowały osobne, specjalistyczne ośrodki pomocy – dodaje.

Tak optymistycznie nie podchodzą do sprawy wszyscy pracownicy socjalni i działacze instytucji pomocowych.

Jakub Wilczek z Towarzystwa Pomocy im. św. Brata Alberta w Zabrzu, prezes Ogólnopolskiej Federacji na rzecz Rozwiązywania Problemu Bezdomności mówi: - Na wprowadzenie zmian w rejestrze województwo dało nam cztery dni. Rozmawiamy z gminą, żeby przekształcić schronisko w dom samotnej matki, ale nie będzie to łatwe. Nie wystarczy sama zmiana nazwy. Dom Samotnej Matki ma inny standard, jest też inaczej finansowany - przez powiat, a nie gminę, jak schronisko. Z kolei, jeśli do przekształcenia nie dojdzie, wojewoda nie wpisze naszej placówki do rejestru, a więc nie dostaniemy finansowania.

Magdalena Krawczyk, dyrektor Domu Samotnej Matki im. Stanisławy Leszczyńskiej w Łodzi: - Bardzo martwią nas te wytyczny, bo ofiarami staną się dzieci i ich matki. U nas jest miejsce dla 60. osób. Więcej nie możemy przyjąć, choć wiemy, w jak dramatycznych są sytuacjach. W tej chwili dziesięć chętnych, ciężarnych i młodych matek, czeka w kolejce do naszego Domu. Nie mamy możliwości, aby przyjmować panie ponad stan. A w schronisku podopieczne mają chociaż dach nad głową i wyżywienie.

W Polsce działają 22 domy dla samotnych matek. Jak policzono, bezdomnych dzieci jest z kolei blisko 2 tysiące. W tych kilku domach nie ma możliwości, by je wszystkie umieścić. Tego Ministerstwo jednak nie dostrzega.