Bolesny problem w jamie ustnej. Jak radzić sobie z aftami?

*Przyczyny stanów zapalnych jamy ustnej *

Nawracające afty często wiążą się z obecnością wirusów, jednak najnowsze badania, w tym opublikowane w 2017 roku, przeprowadzone na uniwersytecie w Goeteborgu, wykluczają tę tezę. Przyczyny tych bolesnych dolegliwości jamy ustnej są dość złożone i związane przede wszystkim z zaburzeniami immunologicznymi, a także czynnikami miejscowymi oraz dolegliwościami układu pokarmowego. Prawdopodobieństwo pojawienia się aft podwyższa ponadto przewlekły stres.
Owrzodzeniu jamy ustnej może sprzyjać każdy uraz, w tym wynikający z nieprawidłowo dobranego aparatu ortodontycznego lub protezy. Dużą rolę w występowaniu aft odgrywają również niedobór witaminy B12 lub żelaza, nietolerancja pokarmowa i zapalenie jelita grubego. Według różnych badań szacuje się, że afty nawracające dotykają od 17% do aż 50% populacji i – co ciekawe – nieco częściej kobiet.

Afty mogą pojawić się praktycznie na całej powierzchni jamy ustnej – na jej dnie, błonie śluzowej przedsionka, podniebienia, a także na języku i w pobliżu warg. Często lekceważymy ich początkowe stadium, czyli niewielkie, czerwone grudki i towarzyszący im delikatny obrzęk. Wkrótce po ich pojawieniu się delikatne pieczenie ustępuje miejsca silnemu bólowi, a na powierzchni aft pojawia się biały nalot i owrzodzenie. Stan zapalny dotyczy zwykle okrągłej powierzchni o średnicy do 10 mm.
Biorąc pod uwagę, że wrzody bardzo często występują w grupach, ich obecność niemal uniemożliwia wykonanie podstawowych czynności takich jak mówienie, utrzymanie na odpowiednim poziomie higieny jamy ustnej, a także jedzenie i picie. Pokarm i napoje dodatkowo podrażniają odsłonięte przez afty zakończenia nerwowe, co jeszcze bardziej pogłębia uczucie dyskomfortu i ból.

Gdy przyczyną pojawienia się aft są czynniki mechaniczne powodujące urazy jamy ustnej, jak na przykład aparat ortodontyczny, niewygodna proteza, kamień nazębny lub pozostałość po ekstrakcji zęba, należy je szybko wyeliminować u stomatologa. Jeśli istnieje podejrzenie, że dzieje się tak z powodu negatywnego wpływu czynników pokarmowych, warto udać się do internisty lub pediatry. Dieta bogata w żelazo i witaminę B12 lub eliminująca nietolerowane składniki zalecona przez specjalistę powinna załagodzić problem.
Osobną kwestię stanowią ból i dyskomfort, które należy łagodzić miejscowo. Zwykłe środki przeciwbólowe nie są dobrym rozwiązaniem – witamina A i popularna aspiryna mogą wręcz sprzyjać rozwojowi stanu zapalnego. Preparaty zawierające alkohol, benzokainę, lidokainę, a także parabeny i konserwanty mogą być niebezpieczne dla dzieci.
W przypadku aft należy postawić na preparaty, które wyizolują wykwity, pokrywając je trwałym filmem i wspomagając gojenie stanów zapalnych, łagodzenie bólu oraz ochronę przed bakteriami. Kompleksowe działanie gwarantują preparaty oparte o poliwinylopirolidon (PVP), kwas hialuronowy oraz aloes zwyczajny i kwas gliceryzynowy łagodzące podrażnienia i ułatwiające gojenie.
Jeżeli stany zapalne mają rozległy charakter, warto wykorzystać odpowiedni płyn do płukania jamy ustnej, jak na przykład Anaftin. Gdy problem stanów zapalnych jamy ustnej dotyczy całej rodziny, warto zdecydować się na przebadamy preparat odpowiedni również dla małych dzieci.