Nike 2025 dla Elizy Kąckiej. Kim jest pisarka?

W niedzielę 5 października w warszawskiej Bibliotece Uniwersyteckiej odbyła się uroczysta gala, podczas której poznaliśmy tegoroczną laureatkę Nagrody Literackiej Nike. Najbardziej prestiżowe wyróżnienie literackie w Polsce, przyznawane wspólnie przez "Gazetę Wyborczą" i Fundację Nagrody Literackiej Nike, powędrowało do Elizy Kąckiej. Autorka została nagrodzona za zbiór esejów "Wczoraj byłaś zła na zielono", wydany przez krakowskie wydawnictwo Karakter.

Tegoroczna edycja Nike przyniosła zgodny werdykt. Książka Elizy Kąckiej zdobyła zarówno główną nagrodę, jak i "Nike Czytelników". Warto podkreślić, że nieczęsto zdarza się, by wybór jury pokrywał się z głosem publiczności.

"Wczoraj byłaś zła na zielono" to opowieść o doświadczeniach związanych z macierzyństwem, ciążą i dorastaniem córki autorki, która funkcjonuje w spektrum autyzmu. W książce jednak ani razu nie pada to określenie. Zamiast medycznych definicji i analitycznych opisów, Kącka proponuje poetycką, metaforyczną narrację o relacji, która wymyka się prostym kategoriom i nie daje się zamknąć w żadnym poradniku.

"Jej sposób myślenia dał mi dowód istnienia innego świata. Niejednorodnego, żywego, nicującego nasze kategorie. Baśń może być do niego wehikułem. Nie do świata królewien, świniopasów i smoków, jak myślałam w dzieciństwie. Do świata wyzwalającego słowa, pojęcia i rzeczy z reguł oswojonej grawitacji" - pisze autorka.

Wzruszającym momentem gali były słowa laureatki skierowane do bohaterki książki, a zarazem jej córki, obecnej wśród publiczności. - Dziękuję, Ruda! Bohaterko literacka! Dziękuję, Absolemie! Dziękuję, Kocie z Mokrą Sierścią! Dziękuję, Ośmiorniczko i cała menażerio! Dziękuję, świecie, który był w stanie mnie także tolerować - mówiła Kącka.

Autorka nie kryła, że odbiera nagrodę także w imieniu innych kobiet. - Stoję na tej scenie jako matka, jedna z wielu, która słyszała wielokrotnie niemy krzyk swojego dziecka i swój własny. Myślałam o matkach, które to doświadczenie ze mną podzielają, i również w ich imieniu odbieram tę nagrodę - podkreśliła.

Zobacz też: Coraz więcej kobiet nie chce mieć dzieci. Zdradziła, co za tym stoi

Historia Rudej i jej mamy pokazuje, że nawet najbliższe więzi wymagają wysiłku, cierpliwości i gotowości do przyjęcia innej perspektywy. Relacja, w której porozumienie bywa trudniejsze, wciąż może być źródłem miłości i siły.

- Nagrodziliśmy książkę przygodową, książkę, która nie odwraca się od czytelnika, przeciwnie - porywa go i zostawia z przesłaniem trafiającym do serc, krzepiącym serca. Opowieść inicjacyjna o przejściu przez jedno z najtrudniejszych doświadczeń, a zarazem literacki raport z projektu człowiek. Książka na pograniczu science fiction, bo traktująca o bliskich spotkaniach nie tyle z obcym, ile z innym - mówiła przewodnicząca jury, Justyna Jaworska.

Czytaj także: "Jestem w spektrum". Powiedziała to głośno podczas wywiadu

Eliza Kącka jest pisarką, eseistką i literaturoznawczynią, a także wykładowczynią na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Zanim zdobyła rozgłos jako laureatka Nagrody Literackiej Nike 2025, już wcześniej była cenioną krytyczką literacką i autorką książek o literaturze, zwłaszcza o twórczości Stanisława Brzozowskiego i Cypriana Norwida. Wcześniej opublikowała m.in. tomy prozy i esejów "Elizje", "Po drugiej stronie siebie", "Strefa zgniotu" i "Idiomy", które zwróciły uwagę oryginalnym stylem i wrażliwością językową. Kącka regularnie współpracowała też z pismami, takimi jak "Dwutygodnik", "Czas Kultury" czy "Nowe Książki", publikując recenzje i felietony.

Zapraszamy na grupę FB - #Wszechmocne. To tu będziemy informować na bieżąco o terminach webinarów, wywiadach, nowych historiach. Dołączcie do nas i zaproście wszystkie znajome. Czekamy na was!

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl.