Perfekcjoniści spod ciemnej gwiazdy

Perfekcjoniści zorientowani na innych cechują się agresywnym poczuciem humoru, nie przestrzegają norm społecznych i nie szanują ludzi ze swojego otoczenia – informuje „Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment”.

Perfekcjonizm to cecha osobowości, która charakteryzuje się stawianiem wysokich, a często wygórowanych, wymagań i nadmiernym krytycyzmem wobec siebie lub innych. Psycholodzy wyróżniają trzy typy perfekcjonizmu: perfekcjonizm zorientowany na siebie, perfekcjonizm zorientowany na innych i perfekcjonizm uwarunkowany społecznie.

Według naukowców z Uniwersytetu Kent (W. Brytania) perfekcjonizm zorientowany na innych jest typem najsilniej związanym z postępowaniem antyspołecznym, a zatem najbardziej destrukcyjnym dla otoczenia.

Badacze na podstawie analizy odpowiedzi 229 studentów określili, jakie cechy, zachowania interpersonalne i rodzaje humoru występują u osób z poszczególnym typem perfekcjonizmu.

Ustalili, że najbardziej prospołeczni są perfekcjoniści zorientowani na siebie, czyli tacy, którzy stawiają samym sobie olbrzymie wymagania i stale dążą do doskonałości, co wynika z pobudek wewnętrznych. Chociaż koncentrują się oni w głównej mierze na własnych osiągnięciach, respektują też normy i oczekiwania innych osób, a w życiu codziennym stosują zazwyczaj humor afiliacyjny – nakierowany na rozładowanie napięcia i tworzący w grupie przyjazną atmosferę.

Nieco gorzej funkcjonują perfekcjoniści uwarunkowani społecznie, którzy wierzą, że doskonałość należy osiągnąć w celu zadowolenia innych ludzi. Takie przekonanie prowadzi u nich do niskiego poczucia własnej wartości i utraty szacunku dla samego siebie. Właśnie dlatego osoby z perfekcjonizmem uwarunkowanym społecznie często przesadnie żartują na własny temat, próbując w ten sposób zdyskredytować siebie w oczach innych. Bywają też chłodne emocjonalnie i mają tendencję do zachowań antyspołecznych.

Jednak najbardziej uciążliwi dla otoczenia są perfekcjoniści zorientowani na innych. Są to osoby, które oczekują doskonałości nie od siebie, ale od wszystkich wokół; skłonne do łatwych osądów i nadmiernej krytyki; nierzadko bezlitosne w kontaktach interpersonalnych. Perfekcjoniści zorientowani na innych chętnie okazują swoją wyższość, nie szanują norm społecznych, lekceważą i wykorzystują ludzi z najbliższego otoczenia. Rzadko potrafią dopasować się do grupy, a do tego chętnie stosują humor agresywny – pełen sarkazmu, wrogości i poniżających żartów. Już wcześniejsze badania pokazały, że perfekcjonizm zorientowany na innych ściśle koreluje z cechami osobowości zaliczanymi do ciemnej triady: narcyzmem, makiawelizmem i psychopatią.

- Perfekcjonizm zorientowany na innych jest mroczną odmianą perfekcjonizmu powiązaną narcystycznymi i antyspołecznymi cechami osobowości oraz charakteryzujący się nieumiejętnością troszczenia się o innych – podsumowuje główny autor publikacji Joachim Stoeber.

(PAP) ooo/ agt/