Rabdomioliza. Jakie są przyczyny i objawy rozpadu mięśni?

Rabdomioliza czy upadek albo rozpad tkanki mięśniowej to choroba układu ruchowego człowieka. Polega ona na występowaniu zespołu objawów, które są spowodowane znacznym naruszeniem bądź uszkodzeniem struktury tkanek mięśniowych poprzecznie prążkowanych.

W wyniku tych uszkodzeń składniki komórek mięśniowych, czyli enzymy, mioglobiny i inne substancje, które mogą być toksyczne dla narządów, przedostają się do krwiobiegu. Może to doprowadzić do zakażenia narządów wewnętrznych i trwałej niewydolności nerek czy wątroby.

Główną przyczyną rabdomiolizy jest długotrwały, ekstremalny i bardzo intensywny wysiłek fizyczny. Powysiłkowa rabdomioliza pojawia się z reguły u takich sportowców, jak maratończycy, kulturyści czy ciężarowcy. Może wystąpić także u osób, które dopiero zaczynają treningi, np. na siłowni.

Przyczynami rabdomiolizy są także ostre choroby mięśni, zewnętrzne uszkodzenia mechaniczne oraz termiczne i ostre niedokrwienie grup mięśniowych, które występuje na przykład po rozległych operacjach.

Przyczyn rabdomiolizy upatruje się również w przyjmowaniu leków, zatruciach alkoholem czy tlenkiem węgla, zakażeniach wirusowych i bakteryjnych czy zaburzeniach elektrolitowych związanych z niedoborem potasu i fosforu. Rabdomioliza może się pojawić również po ukąszeniu niektórych jadowitych węży czy po stanie padaczkowym.

Podstawowym objawem rabdomiolizy jest ogólne osłabienie siły mięśniowej wywołane uszkodzeniem włókien poprzecznie prążkowanych. Osłabieniu mięśniowemu towarzyszy zazwyczaj malgia, czy spoczynkowy ból mięśni. Ból pojawia się najczęściej w okolicach lędźwi oraz początkowych fragmentach kończyn.

Objawem rabdomiolizy jest także mimowolne drganie mięśni, obrzęki i niewielkie napięcia. Charakterystycznym objawem rabdomiolizy jest także brunatne zabarwienie moczu. Kolor moczu przypomina słabą kawę. Podczas rozwijającej się rabdomiolizy może pojawić się gorączka i objawy typowe przy grypie.

Brak diagnozy i leczenia rabdomiolizy mogą spowodować groźne dla zdrowia, a nawet życia powikłania. Potencjalnie toksyczne substancje, które dostają się do krwiobiegu mogą doprowadzić do zaburzeń pracy serca, hiperkaliemii czy niewydolności nerek. W przypadku braku leczenia niewydolność nerek dotyka 40 proc. osób chorujących na rabdomiolizę.

Aby upewnić się, czy nasilające się objawy są spowodowane rabdomiolizą, należy wykonać szereg badań laboratoryjnych, dzięki którym obserwuje się poziom enzymów mięśniowych, czyli kinazy kreatynowej, aminotransferazy asparaginianowej, dehydrogenazy mleczanowej oraz wzrost stężenia mocznika i kreatyniny.

Leczenie rabdomiolizy w dużej mierze jest uwarunkowane przyczyną choroby. Jeśli rabdomioliza została wywołana przez przyjmowane wcześniej leki, należy je odstawić. Pacjentom podaje się także pozajelitowo płyny i mannitol, który zwiększa przepływ krwi przez nerki. W ciężkich przypadkach rabdomiolizy stosuje się leczenie nerkozastępcze.