Kinaza kreatynowa - normy. Rola i rodzaje kinazy kreatynowej
Intensywne treningi wywołują reakcje organizmu. Trenerzy i doświadczeni zawodnicy w planowaniu treningów wykorzystują zasady biomechaniki, aby efektywnie dobierać ćwiczenia do planu. Jedną z metod jest badanie stężenia kinazy kreatynowej we krwi. Czym jest kinaza kreatynowa i jakie są jej normy w ludzkim organizmie? O czym informuje jej wysoki i niski poziom?
Kinaza kreatynowa - co to jest?
Kinaza kreatynowa to enzym wytwarzany przez różnorodne typy tkanek. Kinaza kreatynowa pełni ważne funkcje w procesach energetycznych w komórkach ciała. Znajduje się przede wszystkim w tkankach i komórkach, które wyróżniają się dużym zapotrzebowaniem na energię. Występuje zatem wewnątrz komórek mięśnia sercowego, mięśni szkieletowych i mózgu, a także w plemnikach i światłoczułych komórkach siatkówki.
Niewielkie ilości kinazy kreatynowej mogą się przedostawać do krwi. Jej zawartość we krwi zwiększa się w przypadku uszkodzeń komórek, co powoduje przedostanie się kinazy kreatynowej do krwiobiegu.
Rodzaje kinazy kreatynowej
Kinaza kreatynowa występuje w ludzkim organizmie pod trzema postaciami. Rodzaje kinazy kreatynowej nazywane są izoenzymami, a wród nich wymienia się:
- CK-MM - kinaza kreatynowa obecna w sercu i mięśniach szkieletowych;
- CK-MB - kinaza kreatynowa obecna w sercu;
- CK-BB - kinaza kreatynowa obecna w mózgu.
Głównym izoenzymem w zdrowym organizmie jest CK-MM, który pochodzi z mięśni szkieletowych. W sytuacji, gdy komórki ulegają uszkodzeniu, do krwiobiegu przedostają się izoenzymy z mózgu i mięśnia sercowego.
Badanie poziomu kinazy kreatynowej - kiedy wykonać?
Aktywność kinazy kreatynowej wzrasta w przypadku uszkodzenia tkanek mięśni szkieletowych i serca. Badanie aktywności kinazy kreatynowej zaleca się w przypadku dolegliwości bólowych w obrębie klatki piersiowej, które mogą być objawem zawału lub zapalenia serca.
Diagnostykę zaleca się także przy podejrzeniu uszkodzeń mięśni szkieletowych spowodowanych urazami lub chorobami albo zatruciem dwutlenkiem węgla czy alkoholem. Zawyżony poziom kinazy kreatynowej jest związany także z intensywnym treningiem, takim jak bieganie, sporty walki czy podnoszenie ciężarów.
Są to jednak tymczasowe odchylenia od normy, które stabilizują się po tym, gdy organizm się zregeneruje. U osób z dużą masą mięśniową zawyżony poziom kinazy kreatynowej jest naturalny.
Normy kinazy kreatynowej
Norma kinazy kreatynowej u kobiet wynosi 40 - 285 U/l. W przypadku mężczyzn norma ta jest odrobinę wyższa i wynosi 55-370 U/l. Wyniki badań kinazy kreatynowej zawsze należy konsultować z lekarzem. Normy poszczególnych laboratoriów różnią się od siebie i dla tego badania nie ustalono standardowych zakresów referencyjnych.
Wysoki i niski poziom kinazy kreatynowej
Podwyższony poziom kinazy kreatynowej może wskazywać na:
- zapalenie mięśni,
- zanik mięśni,
- natężony wysiłek fizyczny,
- urazy głowy,
- zawał,
- zatrucie dwutlenkiem węgla,
- zator płucny,
- niedoczynność tarczycy.
Z kolei spadek kinazy kreatynowej jest najczęściej spowodowany alkoholowym uszkodzeniem wątroby czy reumatoidalnym zapaleniem stawów.
Warto kontrolować poziom kinazy kreatynowej w okresie intensywnych treningów. Powysiłkowa aktywność tego enzymu znacznie wzrasta, u mężczyzn w większym stopniu niż u kobiet. Po dniu odpoczynku poziom kinazy kreatynowej powinien spaść. Jeśli to nie następuje, być może nastąpiło uszkodzenie mięśni. W takiej sytuacji trener personalny powinien zmodyfikować wielkość i rodzaj obciążeń.
