Urlop okolicznościowy - kiedy i komu przysługuje?

Urlop okolicznościowy jest urlopem płatnym, którego udziela pracodawca w przypadku szczególnych okoliczności w życiu rodzinnym bądź osobistym pracownika, jak ślub czy pogrzeb.

Urlop okolicznościowy może zostać przyznany przy okazji wydarzeń mieszczących się w różnych kategoriach. Wchodzą tu w grę zdarzenia takie jak:

• poszukiwanie pracy (w przypadku otrzymania wypowiedzenia),
• przeprowadzenie badań,
• obowiązek obywatelski,
• sprawy rodzinne lub osobiste,
• obowiązki zawodowe,
• inne specyficzne okoliczności.

Jeżeli pracownik otrzymał wypowiedzenie, może otrzymać 2 dni urlopu okolicznościowego (przy wypowiedzeniu trwającym do miesiąca) albo 3 dni, jeśli wypowiedzenie trwa trzy miesiące albo zwolnienie nastąpiło z przyczyn związanych z pracodawcą, czyli np. zwolnienia zbiorowe, ogłoszenie upadłości, likwidacja miejsca pracy.

Urlop okolicznościowy należy się przy zarządzeniach związanych ze zwalczaniem chorób zakaźnych czy obowiązkowych badaniach lekarskich mających na celu zwalczanie chorób wenerycznych lub gruźlicy. Może go też otrzymać kobieta w ciąży, jeśli musi wykonać badania w godzinach pracy. Pracujący rodzic może uzyskać dwa dni wolne w ciągu roku, jeżeli wychowuje chociaż jedno dziecko do 14. roku życia.

Pracodawca zobowiązany jest przyznać pracownikowi urlop, gdy ten musi wypełnić obowiązek obywatelski i odpowiedzieć na wezwanie do służby wojskowej bądź wykonać świadczenia osobiste (prace związane z obronnością kraju i zwalczaniem klęsk żywiołowych). Urlop okolicznościowy należy się również w wypadku wezwania przez policję, prokuraturę, sąd, samorząd terytorialny lub administrację rządową czy też inny organ, jeżeli sprawa dotyczy wykroczenia lub pracownik ma się stawić jako biegły. Podobnie działa wezwanie do stawienia się na posiedzeniu komisji pojednawczej.

O urlop okolicznościowy mogą się też ubiegać krwiodawcy oraz, ze względu na konieczność wykonania obowiązków specjalistycznych, członkowie ochotniczej straży pożarnej, ratownicy GOPR-u, członkowie rad nadzorczych, pracownicy zobowiązani do przeprowadzenia szkoleń zawodowych lub kursów w szkołach.

Powodem do przyznania urlopu okolicznościowego są też losowe zdarzenia osobiste, takie jak śmierć kogoś z rodziny, ale też śluby i narodziny dziecka pracownika.

Jeżeli chcemy otrzymać urlop okolicznościowy, musimy złożyć u pracodawcy odpowiedni wniosek, w którym uzasadnimy, na co chcemy wykorzystać wolne dni i w jakim terminie się to odbędzie. Pracodawca nie może udzielić urlopu na słowo – musi otrzymać odpowiednio uzasadniony wniosek, który pracownik musi potwierdzić stosownym dokumentem, czyli np. aktem urodzenia, zgonu czy małżeństwa. Nie jest konieczne przedłożenie takiego pisma razem z wnioskiem, gdyż można się zobowiązać dostarczyć je w późniejszym terminie.

Urlop okolicznościowy nie musi pokrywać się z datą wydarzenia, które stanowi podstawę dla zwolnienia. Oznacza to, że przysługujące dni urlopowe można wykorzystać na przykład na zajęcie się formalnościami związanymi z pogrzebem czy ślubem. Jeśli przysługuje nam więcej dni urlopowych niż jeden, możemy wnioskować o możliwość wykorzystania ich oddzielnie, nie zaś pod rząd.