Zaha Hadid – życie, projekty, nagrody

Zaha Hadid to wielokrotnie nagradzana brytyjska architekt o pochodzeniu irackim. Zajmowała się projektami wielu innowacyjnych budowli na całym świecie, a także projektami wnętrz. Zmarła w 2016 roku.

Zaha Hadid urodziła się w 31 października 1950 roku w Bagdadzie, od 1972 roku mieszkała w Londynie i tam otworzyła biuro architektoniczne Zaha Hadid Architects. Wykładała też architekturę na kilku uniwersytetach, jej liczne projekty publikowane były w czasopismach – dzięki swojej działalności naukowej i pracy nad kolejnymi projektami stała się rozpoznawalna. Jej pierwszy zrealizowany projekt to Weil am Rhein wzniesiony w Niemczech.

Była wielokrotnie nagradzana za swoje nowatorskie i ambitnie projekty – 31 maja 2004 roku Zaha Hadid jako pierwsza kobieta na świecie otrzymała Nagrodę Pritzkera wręczaną za wizjonerską pracę, w której wyniku powstają znaczące dla środowiska ludzkiego budynki – Hadid została nagrodzona za projekt Centrum Sztuki Współczesnej (CAC), które wybudowano w Ohio, USA.

W planach jest wzniesienie jeszcze wielu budynków zaprojektowanych przez Hadid, wśród nich znajduje się stadion Al Wakrah w Katarze, budowany na Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej w 2022 roku.

Zaha Hadid studiowała matematykę na Uniwersytecie Amerykańskim w Bejrucie, później przeprowadziła się do Londynu, gdzie w Architectural Association School of Architecture studiowała architekturę. Wykładała na uniwersytetach w Wiedniu i Hamburgu, a także w Nowym Jorku. Zasłynęła dzięki radykalnym projektom i ich barwnym wizualizacjom w postaci obrazów.

Jako architekt Zaha Hadid reprezentowała dekonstruktywizm, jej projekty stały się rozpoznawalne i wpłynęły na rozwój postmodernistycznych koncepcji, pozostawiając wyraźny ślad we współczesnej architekturze. Hadid zmarła na atak serca 31 marca 2016 roku w szpitalu w Miami.

Do największych dzieł Hadid należą między innymi:

• Skocznia narciarska Bergisel znajdująca się w Innsbrucku (1999);
• Phaneo (2005) – centrum nauki w Wolfsburgu;
• Bridge Pavilion (2008) – most w Saragossie,
• Most szejka Zayeda (2010) w Abu Zabi;
• Guangzhou Opera House (2010) – opera w Guangzhou w Chinach;
• Riverside Museum (2011) w Glasgow;
• Aquatics Centre (2011) – pływalnia zbudowana w Londynie na Letnie Igrzyska Olimpijskie 2012;
• Wieża CMA CGM w Marsylii (2011)
• MSU Broad (2012) – Eli and Edythe Broad Art Museum, muzeum sztuki współczesnej w stanie Michigan, USA;
• Wangjing SOHO (2012) – kompleks wieżowców w Pekinie.

Zaha Hadi otrzymał bardzo wiele nagród za swoją pracę w dziedzinie architektury. Poza Nagrodą Pritzkera z 2004 roku, otrzymała też Nagrodę im. Miesa van der Rohe (2003) przyznawaną przez Komisję Europejską i Fundację der Rohe, a także prestiżową brytyjską nagrodę im. Stirlinga (2010) za wybitne osiągnięcia architektoniczne.

Zaha Hadid otrzymała też m.in.:

• nagrodę Schellinga (1994);
• australijską nagrodę State Prize (2002);
• czterokrotnie została nagrodzona RIBA European Award;
• Jane Drew Prize (2012).

W 2016 roku imieniem Hadid nazwano skwer w Antwerpii.