Jak inteligencja emocjonalna wpływa na sukcesy w życiu?
W ostatnim pięćdziesięcioleciu coraz bardziej docenia się rolę tzw. inteligencji emocjonalnej. Zależą od niej sukcesy życiowe, zarówno w obszarze budowania relacji i związków, jak też współdziałania i współpracy z innymi ludźmi w sferach życia zawodowego i społecznego.
W ostatnim pięćdziesięcioleciu coraz bardziej docenia się rolę tzw. inteligencji emocjonalnej. Zależą od niej sukcesy życiowe, zarówno w obszarze budowania relacji i związków, jak też współdziałania i współpracy z innymi ludźmi w sferach życia zawodowego i społecznego.
To, co wykazują najnowsze badania naukowe, zmienia dotychczasowe przekonania co do głównej roli intelektu w odnoszeniu życiowych sukcesów. Daniel Goleman, autor bestsellera ”Inteligencja emocjonalna” odpowiada na nurtujące pytania: jak to się dzieje, że zdolni, dobrzy uczniowie stają się zaledwie przeciętnymi pracownikami, czym uwarunkowane jest to, że nierzadko osoby o wysokim ilorazie inteligencji z trudem radzą sobie w życiu. Okazuje się, że istotne znaczenie odgrywa – jak to określa autor – współczynnik inteligencji emocjonalnej.
W ujęciu Daniela Golemana na inteligencję emocjonalną składa się pięć podstawowych kompetencji emocjonalnych i społecznych:
1) samoświadomość -czyli świadomość emocjonalna (wiedza o swojej emocjonalności, sposobie reagowania pod wpływem emocji, o własnych stanach wewnętrznych, preferencjach: wartościach, potrzebach, jak też możliwościach i ocenach intuicyjnych) oraz wynikająca z niej adekwatna samoocena, wiara w siebie, tj. silne poczucie własnej wartości i świadomość swoich możliwości, umiejętności i ograniczeń;
2) samoregulacja - panowanie nad swoimi stanami wewnętrznymi, impulsami, porwaniami emocjonalnymi i możliwościami; jak też świadoma samokontrola - utrzymywanie norm uczciwości i prawości, sumienność i rzetelność, elastyczność w dostosowywaniu się do zmian, kreatywność oraz innowacyjność;
3) motywacja - korzystanie z emocji, które prowadzą do nowych celów lub ułatwiają ich osiągnięcie, zaangażowanie, inicjatywa, optymizm i świadome wybory kierunków dążeń;
4 ) empatia - uświadamianie sobie uczuć, odczuć i potrzeb własnych oraz innych osób, budowanie zrozumienia dla perspektywy własnej oraz innych osób, pozytywny wpływ i wzmacnianie potencjału innych osób, nastawienie na dawanie, dzielenie się i wspieranie;
5) umiejętności społeczne - wzbudzanie u innych pożądanych reakcji (wpływanie na innych), rozwiązywanie konfliktów, dążenie do zgody i porozumienia, przewodzenie, budowanie dobrych relacji, wzmacnianie więzi, budowanie współpracy, współdziałanie w zespole.
Inteligencję emocjonalną można kształtować, rozwijać. Zależy to od naszej własnej świadomości, na ile jest ona dla nas ważna i w jaki sposób o nią zadbać. Nie można nauczyć się jej z książek, choć wiedza innych ludzi może nam pomóc wytyczać sobie własne ścieżki doskonalenia siebie w tym obszarze.
Sami tylko możemy rozwijać nasze kompetencje osobiste w rozumieniu umiejętności rozpoznawania stanów emocjonalnych własnych oraz innych osób, jak też zdolności używania własnych emocji i radzenia sobie ze stanami emocjonalnymi innych. Coraz częściej mówi się o tym, że emocje są częścią naszego funkcjonowania, bez względu na płeć. Nie są tylko domeną kobiet, przeżywają je również mężczyźni.
Kobiety przez wieki miały tylko większe społeczne przyzwolenie na to, aby temat emocji poruszać. Silnemu mężczyźnie nie wolno było przyznawać się do tego, co mogło być odczytane jako cecha „słabej płci” – np. do lęku czy bezradności. Nie oznaczało to jednak, że gdy o emocjach nie mówił czy nie myślał, to ich nie czuł. Dziś coraz częściej psycholodzy i psychiatrzy podkreślają, aby doceniać rolę emocji, nie spychać ich do podświadomości i nie udawać, że ich nie przeżywamy.
Zarządzania emocjami uczy się menedżerów, negocjatorów, mediatorów. Temat jest ciekawy i wciąż intryguje psychologów, szczególnie, że emocje trudno zbadać eksperymentalnie. Przyczyną jest głównie to, że powstają one jako indywidualna reakcja osoby na to, co się dzieje, na konkretną sytuację. Emocje są niezależne od naszej woli, a wyuczona i utrwalona reakcja na bodziec jest związana z osobistym bagażem doświadczeń. Ponieważ jako ludzie mamy różne przeżycia za sobą, inaczej też widzimy i odbieramy to, co się dzieje.
Nasze specyficzne emocjonalne skojarzenia przechowuje w swojej pamięci ciało migdałowate (część naszego mózgu odpowiedzialna za rozpoznawanie emocji i przesyłanie sygnałów o nich do kory mózgowej). Nie stwierdzono różnic między ciałem migdałowatym u kobiet i u mężczyzn. Wszyscy jako ludzie mamy zdolność do odczuwania i przeżywania emocji, z tym, że ich siła, natężenie oraz nasze reakcje i działania są zawsze indywidualne - są wynikiem przepuszczenia skojarzeń z sytuacją przez własny, indywidualny filtr.
Spełnienie, harmonia, zadowolenie i satysfakcja z życia zależą przede wszystkim od samoświadomości, czyli od rozpoznawania własnych emocji i zarządzania nimi, od zapału i wytrwałości w dążeniu do wytyczonego celu, a także od zdolności do empatii i umiejętności społecznych.
Alicja Krata – mediator; trener, superwizor; Prezes Zarządu Fundacji Mediare: Dialog-Mediacja-Prawo; założycielka Szkoły Miłości, w ramach której prowadzi coaching oraz warsztaty dla osób i par, które chcą budować dobre relacje, dialog i współpracę, tworzyć szczęśliwe związki.
(akr/bb)
