Latające klejnoty - kolibry

Ze względu na swoje błyszczące, barwne upierzenie nazywa je się latającymi klejnotami. Mimo niewielkich rozmiarów są niezwykle wytrzymałe, potrafią przetrwać w naprawdę nieprzychylnych warunkach.

Kolibry to ptaki z rodziny (Trochilidae Vigors) oraz rzędu (Trochiliformes) ptaków z podgromady ptaków nowoczesnych - Neornithe. To najmniejsze ptaki żyjące obecnie na ziemi. Ich charakterystyczną cechą są kolorowe pióra o metalicznym połysku. Gatunków kolibrów jest ponad 330. Najmniejszy z nich jest koliberek hawański. Waży zaledwie półtora grama i mierzy 5 centymetrów długości. Największy – gigancik – waży 20 gramów, osiąga 20 cm długości. Jest niewiele większy od wróbla.

Zajmują różne środowiska od Alaski po Argentynę, od pustynnej Arizony po zimną i wilgotną Nową Szkocję, od puszcz Niziny Amazonki (tam żyje większość gatunków) po granicę wiecznych śniegów na wysokości 4500 m n.p.m. w Andach. Ich pożywienie to nektar kwiatów (poszukiwanie nektaru zajmuje im większość czasu, ponieważ w ciągu doby muszą zjeść pokarm dwukrotnie przewyższający masę ich ciała), który wysysają, w zależności od gatunku ptaka, odpowiednio zbudowanym dziobem lub zlizując długim języczkiem. Większość gatunków kolibrów żywiących się nektarem zapyla kwiaty, zjawisko to zwane jest ornitogamią. Ptaki te nie zadowalają się tylko słodkim nektarem. Czasem polują na drobne owady: muchy, komary. Ich dziób na chwilę przed schwytaniem ofiary zgina się i rozszerza. Po schwytaniu i zjedzeniu zdobyczy dziób znów staje się cienki.

Mimo niepozornego wyglądu kolibry są wyjątkowo wytrzymałymi ptakami. Latają z prędkością do 120 km/h. Są niebywale zwinne w powietrzu, potrafią zawisać w miejscu i jako jedyne z ptaków mogą latać do tyłu. ''Są pomostem między światami owadów i ptaków'' - mówi Doug Altshuler z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Riverside, zajmujący się badaniami lotu kolibrów. Analizując ruchy skrzydeł, zwrócił uwagę, że układ impulsów elektrycznych kierujących mięśniami podczas lotu kolibra jest bardziej podobny do tego u owadów niż u ptaków być może dlatego uderzając skrzydłami, są w stanie wytworzyć więcej energii na jednostkę masy niż jakikolwiek inny kręgowiec.

Bez problemu pokonują duże odległości. Jeden z gatunków kolibrów – rudaczek północny lecąc z Meksyku na Alaskę pokonuje około 3000 kilometrów. Gdy podczas podróży zaskoczy je chłód zapadają w stan podobny do hibernacji. Ptaki te gdy są najedzone potrafią przeżyć mrozy nawet do – 20 C. Inne gatunki kolibrów; także te co żyją wyłącznie w tropikalnych amazońskich lasach również potrafią obniżyć temperaturę ciała z 37 C do 24 C. Pozwala to im zaoszczędzić energię.

Kolibry żyją samotnie przez większą część roku. Bronią swojego terytorium przed innymi przedstawicielami ich gatunku. Przepędzane są nawet samice z wyjątkiem pory godowej. Wtedy to samce wręcz zachęcają przedstawicielki płci przeciwnej do skorzystania z ich gościny. Okres godowy kolibrów związany jest z okresami kwitnienia roślin, na których żerują poszczególne gatunki. Kolibry budują gniazda głównie gałązek krzewów i niskich drzew. Do ich budowy samica używa (samce nie budują gniazd i nie opiekują się pisklętami) źdźbeł trawy, mchów oraz... pajęczych nici. Potem składa w nich dwa, 6 milimetrowe jaja. Wysiaduje je przez 14 - 20 dni. Po wykluciu pisklęta są nagie, ale od razu wyrasta upierzenie ostateczne.

''Płatny'' seks wśród kolibrów

Wśród antylaków purpurowych - jak twierdzi ornitolog Larry Wolf z Uniwersytetu w Syracuse - występuje ... prostytucja. Samce (poza sezonem godowym) wpuszczają samice na swoje terytorium i w zamian za zbliżenie pozwalają im na skorzystanie z nektaru.