Zabawa kolorem

Musztarda, majonez, keczup - są niezastąpionym uwieńczeniem wielu dań, w dodatku zarówno tych prostych i szybkich (np. kiełbasek z grilla czy hamburgerów)
, jak też wyrafinowanych i skomplikowanych (jak pieczony łosoś z zielonym sosem). Mimo iż prawie codziennie ich używamy, rzadko wiemy, że te popularne dodatki mają naprawdę długie historie.

Historia musztardy sięga czasów starożytnego Rzymu, gdzie często nazywano ją „palącym sokiem”. Prawdopodobnie zawdzięczamy ją Pliniuszowi Starszemu, który połączył ze sobą utarte ziarna gorczycy z octem. Od samego początku była uznawana za przyprawę leczniczą o niezwykłych walorach smakowych. Później zaczęto mieszać ją z miodem lub oliwą.

W średniowieczu, musztarda gościła już w każdej kuchni i na każdym stole. Francja była w tym czasie największym producentem musztardy ( w XIV wieku istniało już 10 wytwórni musztardy, a trzysta lat później - 600). Jej głównym ośrodkiem było miasto Dijon. Tam właśnie opracowano recepturę, która pozostała do dziś niemal niezmieniona - gorczycę łączy się nie z octem, lecz z moszczem winnym, w wyniku, czego powstaje dość ostra i słona musztarda.

Musztarda nie zawsze była w postaci kremowego sosu. Można ją było spotkać także w postaci proszku, który rozpuszczało się w moszczu winnym lub w soku ze szczawiu, owoców cytrusowych lub jabłek. Bowiem musztarda to po prostu gorczyca. Określenie mostarda, powstało dopiero XIII wieku. Francuzi nazwali ją moutarde, a Anglicy – mustard.

Ciekawostki Jeżeli jesteśmy fanami tej niesamowitej przyprawy możemy odwiedzić Muzeum Musztardy, znajdujące się w mieście Mount Horeb, w stanie Wisconsin w USA. Znajduje się tam niesamowita kolekcja tzw. musztardówek, czyli słoiczków, w których sprzedaje się musztardę.

Każdego roku w pierwszy weekend sierpnia obchodzony jest Światowy Dzień Musztardy. Polska również znajduje się w gronie wielbicieli musztardy i w tym roku obchodzono ten dzień po raz czwarty.

Majonez to zimny sos emulsyjny, składający się głównie z oliwy i surowych żółtek. Jego historia jest dość skomplikowana, posiada wiele wątków, przez co nie wiadomo gdzie i kiedy po raz pierwszy powstał sos majonezowy.

Jedna z wielu wersji mówi, iż powstanie majonezu miało miejsce ok. 1756 r., kiedy to kardynał Richelieu (Armand Jean du Plessis) podbił wyspę Minorkę. Z tej okazji zostało wyprawione wielkie przyjęcie, podczas którego największą kulinarną atrakcją stał się jasny, gęsty sos, ucierany z oliwy i żółtek. Sos nazwano majonezem, prawdopodobnie od nazwy Portu Mahon.

Zwolennicy innej wersji twierdzą, że nazwa pochodzi od Karola Gwizjusza, księcia Mayenne, który rzekomo w 1589 roku przed bitwą z Henrykiem IV, zajadał się kurczakiem z tym sosem. Nazwa pojawiła się w kulinariach prawdopodobnie dopiero na początku XIX w.

W XX wieku ruszyła przemysłowa produkcja majonezu. Jednak jeszcze wiele gospodyń robi majonez w zaciszu domowej kuchni.

Majonez domowej roboty**

Keczup ma chiński rodowód. W południowo-wschodniej Azji od wieków sporządzano sos o nazwie ket'siap. Jednak nie ma on nic wspólnego z obecnie znanym keczupem. Najprawdopodobniej służył do zaprawiania ryb (jego nazwa w chińskim dialekcie Amoy oznaczała „zaprawa do ryb”) i sporządzania rybnych potraw.

Za sprawą angielskich i holenderskich żeglarzy pod koniec XVII wieku receptura sosu wraz z jego nazwą dotarła do Europy. Jego składnikami były anchois, orzechy, grzyby, skórka od cytryny, ocet, imbir, goździki, gałka muszkatołowa i pieprz. Brakowało natomiast pomidorów, które nieodłącznie kojarzą się z keczupem. Do przepisu włączyli je pod koniec XVIII wieku Brytyjczycy. Od 1876 r. sos ten jest produkowany w USA przez firmę spożywczą H. J. Heinz Company, która do dzisiaj jest producentem najpopularniejszego na świecie keczupu.

Keczup coraz częściej nie jest tylko dodatkiem do dań, ale staje się także jednym ze składników.

Dzisiaj keczup, musztarda i majonez są bardzo popularnymi dodatkami do kanapek, sałatek, dań z grilla i przystawek. Można je dodawać do sosów, a także łączyć ze sobą (np. łyżka majonezu i keczupu z dodatkiem kilku kropel maggi).

Musztarda Na rynku są dostępne nie tylko musztardy o tradycyjnym smaku jak np. sarepska czy dijon, ale także musztarda meksykańska z dodatkiem pieprzu cayenne, musztarda chrzanowa, czy miodowa. Dla miłośników grillowania przygotowano specjalne musztardy o ostrzejszym smaku jak np. rosyjska. Musztarda wykorzystywana jest w kuchni do różnego rodzaju dań, niżej zamieszczamy linki kilku przepisów:

Majonez Także wśród majonezów każdy znajdzie coś dla siebie: do sałatek pasuje majonez o nieco rzadszej konsystencji, do dekoracji przeznaczony jest gęściejszy sos. Majonez można dodawać również do ciast.

Coraz popularniejsze są różne sosy na bazie majonezu: tatarski, chrzanowy, czosnkowy, paprykowy. Pojawiły się także majonezy typu Light, szczególnie polecane dla osób dbających o linie.

Keczup W porównaniu z musztardą czy majonezem, rodzajów keczupu jest nieco mniej. Oprócz łagodnego i pikantnego można kupić m.in. keczup przeznaczony specjalnie do pizzy czy też keczup z dodatkiem ziół.

Podobnie jak koncentrat pomidorowy i inne pomidorowe przetwory keczup zawiera dużo likopenu, który zapobiega powstawaniu nowotworów. Jednak wiele przetworzonych produktów dostępnych w sklepach zawiera dużo konserwantów, stabilizatorów smaku, barwników i innych substancji. Ponadto niektóre tanie keczupy nie zawierają wcale pomidorów. Dlatego warto zwracać uwagę na skład kupowanych przez nas produktów lub spróbować przygotować keczup samemu (wybierając wyłącznie warzywa dobrej jakości).