ADHD, czy złe wychowanie?

Co to jest ADHD? To już wiemy, wiemy też jakie są jego objawy i jak czują się rodzice, gdy nie radzą sobie z trudnymi zachowaniami dziecka. Wiemy też, że znając pewne reguły dotyczące wychowania dziecka z ADHD, można pomóc młodemu człowiekowi radzić sobie z problemami dnia codziennego i wyraźnie poprawić jakość życia całej naszej rodziny.

Dziecko uczy się obserwując swoich najbliższych: mamę, tatę, babcię, dziadka. Widząc, jak rodzice na siebie krzyczą, obrażają się, trzaskają drzwiami, nasza pociecha nauczy się takiego właśnie sposobu rozstrzygania sytuacji konfliktowych, zamiast spokojnej, rzeczowej rozmowy.

Warto więc, abyśmy pamiętali, że jako świadomi rodzice powinniśmy nauczyć się kontrolować swoje zachowania i panować nad swoimi emocjami. Dzięki temu atmosfera w domu będzie spokojniejsza i łatwiej nam będzie porozmawiać z partnerem… nie tylko o problemach naszego dziecka. Ważne jest także, aby zaakceptować temperament naszej pociechy i szczególnie zwracać uwagę na to, aby oddzielać zachowania wynikające ze zwykłego braku posłuszeństwa od tych, które są objawami ADHD, za które dziecko nie powinno być karane.

Objawy te są różne, w zależności od wieku i poziomu rozwoju dziecka. Różne są wtedy zajęcia dzieci, inny jest ich tryb życia, inne są też nasze oczekiwania i wymagania jakie im stawiamy.

Dzieci w tym wieku są przede wszystkim bardzo ruchliwe. Skaczą, biegają, wspinają się na meble i jak to określają rodzice: wszędzie ich pełno i nie potrafią usiedzieć w miejscu. Są w tym czasie bardzo emocjonalne, bywają drażliwe, a drobne niepowodzenia wywołują w nich napady złości.

Co charakterystyczne, działają impulsywnie, bez zastanowienia, doświadczają więc licznych urazów: skaleczeń, stłuczeń, złamań. Częściej niż inne dzieci, ze spaceru wracają zabłocone (bo skakały przez kałuże), w rozdartym ubraniu (bo próbowały wejść na drzewo), bez zabawki, którą wzięły ze sobą (bo nie pamiętają, gdzie ją zostawiły).

Więcej problemów sprawia im też wykonywanie zwykłych, codziennych czynności. Ubieranie się, mycie zębów, sprzątanie zabawek, lub jedzenie obiadu zabiera im znacznie więcej czasu i jest to, w przypadku dzieci z ADHD, całkiem normalne. Nie skupiają się na wykonywanej przez nich konkretnej czynności. Podczas ubierania zainteresuje ich samochodzik stojący w rogu pokoju, myjąc zęby zrobią kilka głupich min przed lustrem, jedząc obiad zaczną bawić się jedzeniem i okaże się, że można ułożyć pyszny pociąg z brukselek.

POLECAMY: * Wybierz urodzinowe logo WP!*

Rozpoczęcie nauki w szkole jest dużym wyzwaniem dla naszej ruchliwej pociechy, ponieważ musi dostosować się do wielu nowych, innych niż w przedszkolu zasad. Czasem trudno sprostać oczekiwaniom nauczyciela i siedzieć spokojnie podczas 45 minutowej lekcji, nie wspominając już o konieczności koncentrowania się na tym, co nauczyciel mówi i zapisania pracy domowej w zeszycie. Impulsywne reakcje też nie są wskazane podczas lekcji.

Tymczasem nasze dziecko prawdopodobnie przerywa nauczycielowi i wtrąca swoje uwagi. Bywa też agresywne i łatwo je sprowokować. Dlatego szybko dochodzi do konfliktów z kolegami z klasy, a także z nauczycielami. Dziecko z ADHD doświadcza w szkole wielu porażek, bywa, że szybko traci chęć i zapał do dalszej pracy, a także nadzieję na uznanie i nagrody. Często ma niskie poczucie własnej wartości, ponieważ nie jest w stanie sprostać wymaganiom nauczycieli i oczekiwaniom rodziców.

Okres ten bywa trudny dla wszystkich młodych ludzi, którzy buntują się przeciwko rodzicom, negują panujące normy i mają silną potrzebę bycia dorosłym i niezależnym. Na to wszystko nakładają się typowe objawy ADHD, które utrudniają dziecku systematyczne wywiązywanie się z obowiązków.

Częściej niż inne nastolatki młodzi ludzie, którzy maja ADHD uważają, że życie jest niesprawiedliwe, czują się niezrozumiani przez najbliższych. Są niezadowoleni ze swoich osiągnięć, uważają, że nic im się nie udaje, czują się gorsi, bezwartościowi, odrzuceni i samotni. Z czasem coraz częściej na uwagi otoczenia reagują złością i agresją, popadają w konflikty z kolegami, z nauczycielami lub innymi osobami, z którymi mają kontakt.

Jeżeli więc u naszego dziecka stwierdzono ADHD, powinniśmy zastanowić się jak możemy mu pomóc. Im wcześniej zaczniemy pracować z naszą pociechą, tym trwalsze będą efekty naszej pracy. Warto porozmawiać z osoba, która zajmuje się ADHD i uzyskać od niej konkretne informacje, jak postępować z dzieckiem, aby pomóc mu normalne funkcjonować w codziennym życiu.

Organizowane są też specjalne kursy dla rodziców dzieci z ADHD, na których rodzice szczegółowo uczą się, jak tworzyć zasady, jak nagradzać, jak zwracać się do dziecka, jak powinny wyglądać pochwały, a czego bezwzględnie unikać w kontaktach z naszą pociechą.

POLECAMY: * Wybierz urodzinowe logo WP!*

1. Działajmy wspólnie. Rodzice mówiący do dziecka „jednym głosem” są skuteczniejsi niż tata i mama, którzy mają odmienne oczekiwania.
2. Wspólnie z partnerem omówmy problemy jakie ma dziecko.
3. Ustalmy sposób postępowania, warto wspierać się wzajemnie w trudnych chwilach, których przy naszym ruchliwym dziecku może być zaskakująco dużo.
4. Zaakceptujmy fakt, że nasze dziecko ma ADHD i nie wińmy się za to. Załóżmy też, że podczas wychowywania naszego trudnego dziecka prawdopodobnie będziemy popełniać różne błędy, co jest nieuniknione.

1. Nauczmy się rozpoznawać, które z jego zachowań wynikają z ADHD, a które są wynikiem jego nieposłuszeństwa - czasami może okazać się to trudne, ale warto próbować, aby uniknąć sytuacji, gdy każemy dziecko za zachowania, na które nie ma ono wpływu, a które wynikają właśnie z ADHD.

Często podczas odrabiania lekcji dziecko spogląda przez okno, wierci się na krześle, wstaje… a rodzice uważają, że jest niegrzeczne i nieposłuszne, tymczasem są to typowe dla dziecka z ADHD zachowania podczas czynności, która wymaga od niego pozostawania w jednym miejscu i skupiania się na jednym, bywa, że trudnym zdaniu. W takiej sytuacji warto pomóc dziecku: podzielić pracę na etapy, po każdym robić przerwę, sprawdzić czy dobrze zapisało pracę domową i czy rozumie polecenia.

1. Wspólnie z dzieckiem stwórzmy jasny i przejrzysty system norm i zasad obowiązujących w naszym domu oraz konsekwencji wynikających z nieprzestrzegania tych zasad – wszyscy domownicy powinni go na końcu zaakceptować. Dziecko powinno rozumieć czego nie wolno mu robić i jakie mogą być tego konsekwencje.

Zasady powinny być przestrzegane przez wszystkich członków rodziny. Warto umieścić je w widocznym miejscu tak, aby każdy mógł przypomnieć sobie jak brzmi konkretna zasada, np.: „Kolację jemy o 18.30. Po kolacji oglądamy dobranockę, ale w naszym domu dobranockę oglądają tylko te dzieci, które zjadły kolację”. Co oznacza ta zasada dla naszego dziecka? Jeżeli nie zje kolacji nie obejrzy dobranocki.

1. Bądźmy konsekwentni w przestrzeganiu zasad.

1. Spróbujmy przypominać naszemu dziecku o istnieniu norm i zasad postępowania tak, aby w konkretnej sytuacji automatycznie ja zastosowało.

1. Polecenia, które wydajemy dziecku powinny być krótkie, konkretne i zrozumiałe. Zamiast „posprzątaj pokój” lepiej wymienić konkretne czynności: pozbieraj klocki do pudełka, ustaw książki na półce, itd. Pamiętajmy jednak, aby podzielić pracę na etapy, przypominając dziecku kolejno - jakie czynności ma wykonać. Powstanie w ten sposób instrukcja sprzątania pokoju. Takie instrukcje, czyli rozpisanie zadania na drobne czynności można stworzyć także dla innych obowiązków dziecka: odrabiania lekcji, po którym warto spakować tornister, mycia się, aby dziecko nie zapominało o umyciu zębów.

POLECAMY: * Wybierz urodzinowe logo WP!*

1. Chwalmy dziecko.

1. Pamiętajmy, aby dostrzegać i chwalić dziecko za jego dobre zachowania - zwracajmy uwagę nawet na najmniejsze sukcesy dziecka, gdy samo pamiętało aby po powrocie ze szkoły umyć ręce, gdy poskładało zabawki.

1. Pochwała powinna być konkretna i odnosić się do danej sytuacji: zamiast „ładnie posprzątałeś pokój”, lepiej powiedzieć: „widzę, że ustawiłeś książki na półce, pozbierałeś zabawki z podłogi”, warto też dodać, jakie to rodzi w nas uczucia: „jestem z Ciebie dumna”.

1. Chwalmy dziecko natychmiast po zaistniałym zdarzeniu.

1. Pamiętajmy, aby pochwały nie łączyć z krytyką: „widzę, że ustawiłeś książki na półce, pozbierałeś zabawki z podłogi, ale zabawek już nie zauważyłeś” – z całej tej wypowiedzi dziecko najbardziej zapamięta krytykę. Nie oznacza to oczywiście, że nie wolno dziecku zwracać uwagi.

1. Nagradzajmy dziecko za wykonanie szczególnie trudnych dla niego czynności, zgodnie z wcześniej ustalonym systemem nagród – warto wspólnie ustalić, jakie będą nagrody za wykonanie poszczególnych czynności: może to być przytulenie, pochwała może też być pójście do kina, lub zabawka.

1. Wspierajmy dziecko i okazujmy mu wiarę w jego możliwości.

1. Nauczmy się przewidywać trudne zachowania dziecka i planować naszą reakcje tak, aby uniknąć zaskoczenia i niepotrzebnych kłótni.

1. Uczmy naszego malucha przewidywania, jakie mogą być następstwa różnych sytuacji.

1. Róbmy z dzieckiem plan na każdy dzień, tak aby był on możliwy do zrealizowania. Dziecko z ADHD potrzebuje stałych godzin codziennych zajęć. Wprowadza to porządek w jego i tak chaotyczne życie i pomaga normalnie funkcjonować. W zależności od indywidualnych potrzeb i wieku dziecka, plan może być bardziej, lub mniej szczegółowy.

1. Pamiętajmy też, że równie ważne, jak bycie rodzicami, jest też dbanie o nasz relacje jako partnerów.

1. Okazujmy dziecku dużo miłości i akceptacji. Dziecko, które często popełnia błędy, z czasem zaczyna winić się za taką sytuację i może poczuć się nieakceptowane przez ukochanych rodziców… a my przecież rozumiemy skąd biorą się problemy naszego ukochanego, mimo, że dość trudnego dziecka.

Na koniec warto więc uzbroić się w cierpliwość, bo wychowywanie dziecka z ADHD to trudny i długotrwały proces.

POLECAMY: * Wybierz urodzinowe logo WP!*