Czkawka – co ją wywołuje i jak się jej pozbyć

Czkawka to niekontrolowane, nagłe skurcze przepony i układu oddechowego, które pojawiają się wraz z zamknięciem głośni. Czkawka jest niegroźna, przeważnie przechodzi samoistnie po kilku minutach, ale bardzo często pragniemy się jej pozbyć, stosując różne i czasem skuteczne, a czasem nieskuteczne metody. Czasem czkawka może trwać znacznie dłużej, np. 48 godzin, a towarzyszy jej wówczas zmęczenie, rozdrażnienie i zaburzenia odżywiania. Wtedy należy koniecznie zgłosić do lekarza, gdyż uporczywa czkawka może być zwiastunem groźnej choroby, np. środkowego układu nerwowego.

Czkawka przeważnie powstaje przez podrażnienie przepony bądź układu pokarmowego, powstałe na skutek różnych czynności i nie sposób wymienić ich wszystkich. Może powstawać przez przejedzenie lub zachłanne jedzenie albo przez wypicie zbyt gorącego lub zbyt zimnego napoju. Może być także skutkiem zatrucia alkoholowego i ciąży albo nawet silnego stresu. Czkawka może powstawać też przez mocznicę, czyli przez zatrzymanie w organizmie produktów przemiany materii, uraz jamy brzusznej albo klatki piersiowej, choroby gardła bądź krtani.

Czkawka u niemowląt zdarza się najczęściej wtedy, kiedy przy karmieniu dziecko połknie zbyt dużą ilość powietrza albo po obfitym jedzeniu mu się nie odbije. Nie jednak ma powodów do niepokoju, gdyż zdarza się to bardzo często. Czkać potrafią nawet maluchy jeszcze w brzuchu mamy.

Czkawka u noworodka bądź niemowlaka mija samoistnie, ale jeżeli żołądek zostanie podrażniony, to trzeba zwrócić się do lekarza, gdyż wtedy maluch może mieć długotrwałą i uporczywą czkawkę. Żeby zniwelować czkawkę u noworodka bądź niemowlaka, warto ponosić go trochę na rękach, przykryć kocem, podać mu kilka łyków ciepłej wody albo lekko poklepać po pleckach.

Czkawka u starszych dzieci często jest powodowana dużą ekscytacją lub też głośnym krzykiem czy piskiem, gdyż to gwałtownie pobudza układ nerwowy. Wówczas warto dziecko poprosić o krótkie wstrzymanie oddechu, a dzieciom powyżej trzeciego roku życia można dać do powąchania olejek cytrynowy.

Najlepszym lekarstwem na czkawkę jest czas, ale warto również spróbować pozbyć się jej samodzielnie. Oto kilka porad:

• połknij kawałki lodu albo łyżeczkę cukru – połykanie jakiegoś produktu powoduje, że organizm skupia się właśnie na niej, a to rozluźnia przeponę,
• wypij szklankę ciepłej wody do dna na jednym wdechu – przy długim połykaniu nie wdychamy powietrza, a to powoduje zwiększenie stężenia dwutlenku węgla, co pozwala pohamować czkawkę,
• wypij napar z ziołowych mieszanek, które uspokajają układ nerwowy,
• wstrzymaj oddech albo wykonaj kilka głębokich wdechów i wydechów do papierowej torebki,
• wykonaj tzw. manewr Valsalvy, czyli zatkaj nos, usta i wykonaj krótki wydech; to pozwala wyrównać ciśnienie.