Dieta przy wzdęciach
Przyczyny nadmiernego gromadzenia się gazów w przewodzie pokarmowym są złożone i zależą od wielu czynników. Czasami może to być jeden z objawów choroby przewodu pokarmowego, najczęściej wynik stylu życia, cechującego się stałym pośpiechem, napięciem psychicznym oraz nadmiernym jedzeniem i złą jakością stosowanej diety. Do czynników szczególnie nasilających objawy należą jedzenie posiłków w pośpiechu i spożywanie dużej ilości produktów działających „wzdymająco”.
Przyczyny nadmiernego gromadzenia się gazów w przewodzie pokarmowym są złożone i zależą od wielu czynników. Czasami może to być jeden z objawów choroby przewodu pokarmowego, najczęściej wynik stylu życia, cechującego się stałym pośpiechem, napięciem psychicznym oraz nadmiernym jedzeniem i złą jakością stosowanej diety. Do czynników szczególnie nasilających objawy należą jedzenie posiłków w pośpiechu i spożywanie dużej ilości produktów działających „wzdymająco”.
Występowanie pewnej ilości gazów w przewodzie pokarmowym jest zjawiskiem fizjologicznym. Dopiero ich nadmiar, spowodowany różnymi czynnikami, może prowadzić do powstawania nieprzyjemnych i dokuczliwych objawów, takich jak odbijanie, wzdęcie oraz powiększenie obwodu brzucha. Na przewlekłe wzdęcia cierpi bardzo wiele osób, prawdopodobnie 20-45% populacji.
Wzdęcie jest subiektywnym odczuciem rozdęcia jelit przez gazy jelitowe. Uczuciu rozdymania często towarzyszy ból brzucha.
Wzdęcia są objawem zespołu jelita drażliwego, nietolerancji laktozy i chorób trzustki. Jedną z najczęstszych przyczyn, niezwiązaną z chorobami układu pokarmowego, jest nadmierne połykanie powietrza (aerofagia). Często połykamy je nieświadomie - najczęściej jedząc i pijąc, zwłaszcza, jeśli czynności te wykonujemy szybko i w nerwowej atmosferze i spożywamy na raz duże ilości jedzenia.
Oto kilka ważnych wskazówek jak uniknąć, a przynajmniej zmniejszyć połykanie powietrza:
- należy jeść regularnie, powoli, bez nerwów, zadbać o miłą atmosferę i spokój w czasie spożywania posiłków, dokładnie przeżuwać pokarmy,
- nie rozmawiać w czasie jedzenia, „z pełną buzią”,
- unikać wykonywania w czasie jedzenia także innych czynności, takich jak oglądanie telewizji, czytanie książek, gazet,
- zrezygnować z żucia gumy, ssania twardych cukierków i picia napojów przez słomkę,
- nie pić wody gazowanej i wszystkich gazowanych napojów, w tym również piwa,
- nie palić papierosów i fajki,
- dbać o prawidłowy stan uzębienia.
Na czym polega dieta?
Nie tylko ilość połykanego powietrza, ale także to, co jemy wpływa na ilość gazów, które powstają w przewodzie pokarmowym. Ich wytwarzanie wzrasta szczególnie, gdy do jelita przedostaje się duża ilość ciężkostrawnych węglowodanów, zwłaszcza oligosacharydów (zawartych np. w grochu, fasoli, kapuście, cebuli). Nasilają się wtedy procesy fermentacyjne, których produktem są właśnie gazy. Przyczyną wzdęć może też być wytwarzanie zbyt dużych ilości dwutlenku węgla w czasie reakcji wodorowęglanów (zawartych w soku trzustkowym i żółci) z kwasami (kwas solny, kwasy tłuszczowe) po obfitych, bogatobiałkowych i/lub bogatotłuszczowych posiłkach.
Oto lista produktów, których spożycie może zwiększać produkcję i gromadzenie gazów w jelitach:
- niektóre warzywa, szparagi, brokuły, kalafior, brukselka, kapusta (także kwaszona), papryka, rzodkiewka i rzepa, kalarepka, cebula, czosnek,
- nasiona roślin strączkowych (fasola, groch, soja etc.),
- melony, arbuzy, suszone śliwki, jabłka,
- orzechy,
- mleko, lody, sery żółte,
- produkty o dużej ilości tłuszczu np. tłuste mięsa, sery, produkty smażone, zwłaszcza w panierce i głębokim tłuszczu,
- duże ilości słodyczy (zwłaszcza czekolada),
- nadmierna ilość jaj,
- duża ilość potraw nasilających perystaltykę jelit: pieczywo razowe, grube kasze etc.,
- wzdęcia może również wywołać zjedzenie owoców po obfitym posiłku.
Warto ograniczyć spożywanie powyższych produktów. Można spróbować jeść je w mniejszych niż zwykle ilościach oraz unikać jedzenia więcej niż jednego z tych produktów w tym samym posiłku. Nie trzeba wykluczać ich „na zapas” – nie każdy organizm będzie na wszystkie wymienione pokarmy źle reagował i być może nie będzie konieczności wykluczania ich z diety.
Pomóc może stosowanie odpowiednich ziół w kuchni, a szczególnie:
Bazylia – zmniejsza napięcie mięśni gładkich przewodu pokarmowego, pobudza wydzielanie soku żołądkowego, przyspiesza delikatnie pracę jelit, dzięki czemu ma działanie wiatropędne, zapobiega wzdęciom.
Kminek – ma zastosowanie w zaburzeniach trawienia, wzdęciach, bólach brzucha i nieregularnych wypróżnieniach. Reguluje procesy fermentacyjne w jelitach, działa przeciwskurczowo.
Majeranek – stosowany w nieżytach żołądka i jelit, ma działanie wiatropędne. Ułatwia trawienie, pobudza wydzielanie żółci, przyspiesza przemianę materii.
Oregano – pomaga w kłopotach żołądkowych, a także działa przeciwskurczowo, moczopędnie oraz potrafi łagodzić wzdęcia.
Koper – zmniejsza napięcie mięśni gładkich jelit i przewodów żółciowych. Ma działanie wiatropędne, łagodzi wzdęcia i pobudza wydzielanie soków trawiennych.
Przykładowy jadłospis
Śniadanie:
- bułka grahamka,
- łyżeczka margaryny,
- kilka plastrów sera twarogowego chudego,
- pomidor (najlepiej bez skórki i dużej ilości pestek), sałata,
- bawarka bez cukru (z mlekiem 1,5%).
II śniadanie:
- opakowanie jogurtu naturalnego,
- 2 łyżki otrąb pszennych,
- kiwi bez pestek.
Obiad:
- zupa jarzynowa zabielona mlekiem,
- puree z ziemniaków posypane koperkiem,
- cielęcina gotowana w jarzynach,
- surówka z marchewki z chrzanem.
Przekąski:
- brzoskwinia lub nektaryna, sucharki z powidłami śliwkowymi.
Kolacja:
- grahamka,
- łyżeczka margaryny,
- kilka plasterków polędwicy z indyka,
- ogórek zielony, sałata.